نقدینگی یا liquidity یکی از اططلاح‌های پرکاربرد در بازارهای ارز دیجیتال است که اگر قرار است یک معامله‌گر در بازارهای ارز دیجیتال باشید لازم است با این مفهوم و اهمیت آن آشنا باشید. در ادامه در مورد معنای این اصطلاح و اهمیت آن صحبت می‌کنیم.
نقدینگی یا liquidity چیست؟
اگر بخواهیم دقیق‌تر بگوییم باید بپرسیم: نقدینگی بازار چیست؟
نقدینگی (Liquidity) یا نقدینگی بازار به سهولتی اشاره دارد که می‌توانید هر آنچه را که می‌خواهید بخرید یا بفروشید. با اثر قیمت محدود (limited price).
به دارایی که بتوان آن را راحت خرید یا فروخت، بدون آن که قیمت آن به طور قابل توجهی بالا یا پایین شود، دارایی لیکویید یا نقدشونده گفته می‌شود. فاکتور «سهولت» بر اساس زمانی که تراکنش اجرا می‌شود، سنجیده می‌شود.
دارایی‌ای که اجرای تراکنشش زیاد طول بکشد و نتوان آن را به راحتی خرید یا فروخت بدون آنکه قیمتش به طور قابل توجهی تغییر کند، «نقدینگی پایین» یا «low liquidity» گفته می‌شود. اگر چیزی نقدینگی پایینی داشته باشد، به آن «نقدنشونده» یا «illiquid» گفته می‌شود.
همه صرافی‌های ارز دیجیتال نیاز به نقدینگی دارند. بدون نقدینگی، نمی‌توان سفارش‌های خریداران و فروشندگان را مطابقت داد و کم کم صرافی ورشکست می‌شود.
میزان نقدینگی صرافی ارز دیجیتال از اهمیت بالایی برخوردار است، چون هرچه نقدینگی بیشتر باشد، یک سفارش یا چند عدد سفارش تأثیر کمتری بر قیمت یک ارز دیجیتال دارد.
وقتی نقدینگی بالا باشد، قیمت یک ارز دیجیتال تحت تأثیر یک سفارش قرار نمی‌گیرد.
به عنوان مثال، اگر شما خریدار بیت‌کوین باشید و در صرافی‌تان تعداد معامله‌گران بیت‌کوین کم باشد، خرید مقدار کمی بیت‌کوین تأثیر زیادی روی قیمت بیت‌کوین دارد و ممکن است قیمت بیت‌کوین را به طور قابل توجهی افزایش دهد.
هرچه حجم معاملات (سفارش‌های خرید و فروش واقعی اجراشده) بیشتر باشد، نقدینگی بالاتر خواهد بود.
هرچه نقدینگی بیشتر باشد، قیمت پایدارتر خواهد بود.
هرچه قیمت پایدارتر باشد، معامله‌گر راحت‌تر می‌تواند با قیمت دلخواهش خرید یا فروش انجام دهد.
چرا نقدینگی مهم است؟
اگر قیمت ارزهای دیجیتال مانند بیت‌کوین (BTC) را در چند صرافی ارز دیجیتال مقایسه کنید، متوجه خواهید شد که قیمت‌ها یکسان و مشابه نیستند و حتی ممکن است قیمت بیت‌کوین در یک صرافی تفاوت زیادی با قیمت بیت‌کوین در یک صرافی دیگر داشته باشد. 😱
دلیلش این است که هر صرافی ارز دیجیتالی تعدادی خریدار و فروشنده دارد.
و تعداد خریداران و فروشندگان است که میزان نقدینگی موجود را تعیین می‌کند.
- اگر تعداد خریداران و فروشندگان زیاد باشد، نقدینگی بالا خواهد بود.
- اگر تعداد خریداران و فروشندگان کم باشد، نقدینگی پایین خواهد بود.
برای اینکه بهتر متوجه شویم باید هر صرافی ارز دیجیتال را مثل یک جزیره در نظر بگیریم که هر کدام مجزا از هم هستند. و در هر جزیره تعدادی خریدار و فروشنده وجود دارد.
به عبارت دیگر، برای یک ارز دیجیتال هیچ قیمت جهانی و رسمی وجود ندارد.
قیمت ارز دیجیتال چکونه تعیین می‌شود؟
قیمت هر ارز دیجیتال صرفا بر اساس این است که شما در کدام صرافی آن را معامله می‌کنید و قیمتش بستگی به تعداد معامله‌گران صرافی دارد و اینکه این معامله‌گران می‌خواهند به چه قیمتی بخرند یا بفروشند.
برای مثال، اگر دو صرافی وجود داشته باشد و هر دو امکان خرید و فروش BTC/USD را فراهم کرده باشند، قیمت BTC/USD ممکن است در یک صرافی ۲۹۰۰۰ دلار و در صرافی دیگر ۲۹۱۰۰ دلار باشد.
دو صرافی دو جزیره متفاوتند با دو قیمت متفاوت.
تفاوت قیمت‌ها به مقدار نقدینگی هر جزیره یا صرافی بستگی دارد.
سطح نقدینگی در صرافی بر سرعت انجام معاملات هم تأثیرگذار است. اگر سطح نقدینگی بالا باشد، معاملات با سرعت بیشتر و راحت‌تر انجام می‌شوند.
حجم معاملات چیست؟
«حجم» (volume) یا به طور دقیق‌تر «حجم معاملات» به تعداد سفارش‌ها یا معاملات انجام‌شده در یک صرافی و در یک دوره زمانی معین اشاره دارد.
نقدینگی معمولا با حجم معاملات ارتباط مستقیم دارد؛ هرچه در یک صرافی واحدهای یک ارز دیجیتال برای معامله (خرید و فروش) بیشتر باشد، آن ارز دیجیتال نقدشوندگی بالاتری دارد.
در یک صرافی ارز دیجیتال، هر ارز دیجیتال دفتر سفارش و حجم معاملات خود را دارد. حجمی که می‌بینید نشانگر نقدشوندگی صرافی آن ارز دیجیتال است.
دفتر سفارش شامل فهرستی از سفارش‌های معلق برای خرید یا فروش در سطوح مختلف قیمت است.
هرچه حجم معاملات بالاتر باشد، نقدینگی بالاتر خواهد بود و این به کاربران این امکان را می‌دهد که به راحتی ارز دیجیتال موردنظرشان را بدون مشکل بخرند یا بفروشند.
برای مثال، یکی از بزرگترین مزایای معامله در صرافی‌های ارز دیجیتالی که حجم معاملاتشان بالا است، این است که در این صرافی‌ها تعداد سفارش‌ها بالا است و به راحتی می‌توانند خریداران و فروشندگان را با هم تطبیق دهند.
همچنین، هرچه حجم معاملات در یک صرافی ارز دیجیتال بیشتر باشد، اعتماد کاربران به آنها بیشتر است. (در غیر این صورت، چرا تعداد زیادی کاربر باید به معامله در صرافی ادامه دهند؟!)
بعضی از صرافی‌های ارز دیجیتال به طور مصنوعی حجم معاملات را بالا می‌برند تا به نظر برسد نقدینگی بالایی دارند. آنها با «ترید جعلی» یا wash trading این کار را انجام می‌دهند. این کار غیرقانونی است و صرافی با ایجاد معاملاتی که خودش طرف معامله هم هست، این کار را انجام می‌دهد. در واقع، صرافی سفارش خرید می‌دهد و به خودش می‌فروشد. این کار «حجم معاملات جعلی» ایجاد می‌کند و به اشتباه نقدینگی را بالا نشان می‌دهد.
تفاوت نقدینگی و حجم چیست؟
نقدینگی و حجم از اصطلاحات رایج در معاملات ارزهای دیجیتال هستند بنابراین مهم است که تفاوت آنها را بدانید.
هرچند که این دو اصطلاح با هم مرتبطند اما از یکدیگر متمایزند و هرکدام معنایی دارد.
اصطلاح «حجم» یا volume در معاملات، به مقدار کل یا تعداد کل واحدهای یک ارز دیجیتال اشاره دارد که در یک بازه زمانی معین معامله می‌شوند.
اصطلاح «نقدینگی» یا liquidity به میزان سرعت یا سهولتی اشاره دارد که می‌توان ارز دیجیتال را در صرافی به قیمت بازار آن خرید یا فروخت.
می‌توان از حجم به عنوان شاخص نقدینگی استفاده کرد.
نقدینگی معمولا با حجم معاملات مرتبط است، زیرا در یک صرافی هرچه واحدهای یک ارز دیجیتال برای معامله (خرید یا فروش) بیشتر باشد، ارز دیجیتال «نقدشوندگی» بیشتری دارد.
صرافی‌های ارزدیجیتالی که حجم معاملاتشان بالاتر است، تعداد بیشتری از خریداران و فروشندگان را در پلتفرم معاملاتی‌شان نشان می‌دهند، ارزهای دیجیتال در مقادیر بیشتر معامله می‌شوند و تعداد معامله ارزهای دیجیتال هم بیشتر از صرافی‌هایی است که حجم معاملاتشان پایین است.
و به همین دلیل است که حجم معاملات بالا نشان‌دهنده سطح نقدینگی بالای یک صرافی ارز دیجیتال است (اگرچه سطوح نقدینگی ارزهای دیجیتال در صرافی ممکن است متفاوت باشد).
می‌توانید داده‌های مربوط به حجم معاملات در صرافی‌های ارزهای دیجیتال را در وب‌سایت‌هایی مانند CoinMarketCap، CoinGecko، Nomics، و The Block ببینید.
نقدینگی چگونه تعیین می‌شود؟
برای اینکه بدانید نقدینگی یک صرافی بالا است یا پایین، به اسپرد ارزدیجیتالی که می‌خواهید معامله کنید، توجه کنید.
اسپرد کوچک نشان‌دهنده نقدینگی بالا است.
همان‌طور که در درس «قیمت پیشنهادی و درخواستی» گفتیم، اسپرد تفاوت بین بهترین قیمت پیشنهادی (بالاترین سفارش خرید) و بهترین قیمت درخواستی (کمترین سفارش فروش) است.
به طور کلی، هرچه نقدینگی بیشتر باشد، اسپرد کوچک‌تر است.
چرا؟
چون هرچه تعداد سفارش‌های خرید (قیمت پیشنهادی) و سفارش‌های فروش (قیمت درخواستی) برای یک ارز دیجیتال بیشتر باشد، قیمت‌های پیشنهادی و درخواستی نزدیک‌تر خواهد بود.
اگر اسپرد کوچک باشد، نشان‌دهنده این است که سفارش‌ها بین خرید و فروش به خوبی تطبیق داده شده‌اند و این بازار نقدشونده ایجاد می‌کند.
نکته دیگری که باید موردتوجه قرار بگیرد این است که چقدر طول می‌کشد تا سفارش‌های جدید جایگزین سفارش‌های انجام شده شود؟
وقتی سفارش‌ها مطابقت داشته باشند و از دفتر سفارش ناپدید می‌شوند، سفارش‌های جدید با چه سرعتی ظاهر می‌شوند؟
اگر به نظر می‌رسد که سفارش‌های جدید به سرعت در دفتر سفارش، جایگزین سفارش‌های قبلی می‌شوند، نشان‌دهنده نقدشوندگی بالا است.
در نهایت، زمانی که خریداران و فروشندگان بیشتری وجود داشته باشند، فاصله بین قیمت پیشنهادی (قیمتی که برای یک دارایی ارائه می‌شود) و قیمت درخواستی (قیمتی که فروشنده مایل به فروش با آن قیمت است) کم می‌شود و هزینه‌های مبادله کاهش پیدا می‌کند.
