باید بدانید که معامله ارزهای دیجیتال رایگان نیست. 😲
وقتی میخواهید در پلتفرم معاملاتی صرافی متمرکز ارز دیجیتال (CEX) خرید و فروش انجام دهید، باید کارمزد معاملاتی پرداخت کنید.
بنابراین باید انواع کارمزدهای معاملاتی را که صرافیهای ارز دیجیتال دریافت میکنند، بشناسید و با نحوه عملکردشان آشنا باشید.
کارمزد میکر و تیکر
به طور کلی، کارمزد صرافیهای ارز دیجیتال بر اساس نوع سفارش، زمان اجرا و زمان تطبیق سفارش محاسبه میشود.
سفارشها معمولا به دو دسته تقسیمبندی میشوند:
- سفارشهای با «کارمزد سفارشگذار» یا Maker fees
- سفارشهای با «کارمزد سفارشبردار» یا Taker fees
کارمزد سفارشگذار یا میکر کمتر از کارمزد سفارشبردار یا تیکر است و معمولا هر دو کارمزد هم بسته به میانگین حجم معاملات شما در یک بازه زمانی مشخص (معمولا ۳۰ روز گذشته) متفاوت است.
همانطور که حجم معاملاتتان بالا میرود، کارمزدتان به عنوان درصدی از اندازه معاملهتان کاهش پیدا میکند.
در این درس میخواهیم با موارد زیر بیشتر آشنا شویم:
- ساختار کارمزدی که صرافیهای ارز دیجیتال از آن استفاده میکنند که معمولا به عنوان کارمزد میکر-تیکر (maker-taker) یا کارمزد سفارشگذار-سفارشبردار شناخته میشود.
- مفهوم تیکر (taker) و میکر (maker)
- اینکه کارمزد سفارشگذار (maker) و کارمزد سفارشبردار (taker) چیست و چه تفاوتی با هم دارند.
میکر و تیکر یعنی (maker and taker) چه؟
کار صرافیهای ارز دیجیتال این است که سفارشهای مشتریانی که میخواهند ارز دیجیتال بخرند و مشتریانی که میخواهند ارزهای خود را بفروشند، را به هم متصل کند.
صرافی ارز دیجیتال زمان اجرای سفارش شما و برای ارائه سرویس «تطبیق» (تطبیق سفارش شما با سفارش یک مشتری دیگر)، از شما هزینهای دریافت میکند.
مقدار این هزینه به موارد زیر بستگی دارد:
- جفت معاملاتی
- حجم معاملات شما در یک بازه زمانی مشخص
- اینکه سفارش شما میکر است یا تیکر
بیشتر صرافیهای ارز دیجیتال برای تعیین کارمزد معاملات از مدل کارمزد «میکر-تیکر» برای همه سفارشها استفاده میکنند.
کارمزد میکر-تیکر راهی است که با آن بین سفارشهایی که نقدینگی را بالا میبرند (سفارشهای میکر) و سفارشهایی که نقدینگی را پایین میآورند (سفارشهای تیکر)، تمایز قائل میشوند.
اگر سفارشی را از بین سفارشهای موجود انتخاب کنید که این مدل سفارش بلافاصله اجرا میشود، سفارشبردار یا تیکر هستید زیرا این سفارش نقدینگی را پایین میآورد و کارمزد تیکر از شما گرفته میشود.
اگر سفارش جدیدی را ارسال کنید که بلافاصله اجرا نمیشود و سفارش شما در دفتر سفارش ثبت شده است و در حال استراحت است، سفارشگذار یا میکر محسوب میشوید، زیرا این سفارش نقدینگی را بالا میبرد و کارمزد میکر از شما دریافت میشود.
سفارشهای میکر و تیکر، کارمزدهای متفاوتی دارد.
کارمزد میکر یا Maker Fee چیست؟
برای سفارشهای میکر، کارمزد میکر دریافت میشود.
سفارش میکر سفارشی است که شما آن را ثبت میکنید و بلافاصله با سفارش خریدار (یا فروشنده) در دفتر سفارش اجرا نمیشود یا تطبیق داده نمیشود.
به طور خاص، برای اینکه یک سفارشْ میکر باشد، باید:
- یک سفارش خرید باید با قیمت کمتری نسبت به کمترین سفارش فروش (یا درخواست) در دفتر سفارش ارسال شود.
- یک سفارش فروش باید با قیمتی بالاتر از بالاترین سفارش خرید (یا پیشنهاد) در دفتر سفارش ثبت شود.
سفارش شما در دفتر سفارش میماند و هنگامی که این اتفاق میافتد، شما یک میکر هستید.
سفارش لیمیت یا سفارش محدود (Limit order) یک سفارش میکر است.
سفارش لیمیت که بلافاصله اجرا نمیشود، سفارش میکر محسوب میشود.
برای مثال، اگر BTC/USD با قیمت ۳۱۰۰۰ دلار معامله میشود و شما یک سفارش لیمیت خرید برای یک بیتکوین با قیمت محدود ۳۰۰۰۰ دلار ارسال کنید، این سفارش بلافاصله اجرا نمیشود.
در عوض این سفارش به دفتر سفارش اضافه میشود. این سفارش در دفتر سفارش میماند و تا زمانی که قیمت به ۳۰۰۰۰ دلار کاهش پیدا نکند، اجرا نخواهد شد.
شما با ثبت این سفارش، میکر محسوب میشوید، به خاطر اینکه نقدینگی را بالا بردهاید و یک بازار ایجاد کردهاید.
اگر شما این سفارش را ثبت نکرده بودید، ممکن بود هیچ معاملهگر دیگری حاضر به خرید یک بیتکوین به قیمت ۳۰۰۰۰ دلار نباشد.
بنابراین اگر فروشندهای پیدا میشد که حاضر بود یک بیتکوین را به قیمت ۳۰۰۰۰ دلار بفروشد، «بازاری» به معنای واقعی کلمه شکل نمیگرفت، چون هیچ خریداری نیست که بخواهد به این قیمت بیتکوین بخرد.
(این کار شبیه این است که شما ساعت رولکس یا کیف هرمستان را برای فروش در سایت eBay میگذارید و حتی یک خریدار هم پیدا نمیشود که از شما بخرد. بنابراین هیچ بازاری برای کالای شما وجود ندارد.)
اما با سفارشتان میتوانید بازاری ایجاد کنید، چون حالا یک خریدار (شما) وجود دارد که از فروشنده خرید میکند.
به همین دلیل است که به شما میکر (Maker) گفته میشود.
کارمز تیکر یا Taker Fee چیست؟
برای سفارشهای تیکر، کارمزد تیکر دریافت میشود.
سفارش تیکر چیست؟
سفارش تیکر، سفارشی است که در لحظه سفارش، با سفارش خریدار (یا فروشنده) که از قبل در دفتر سفارش ثبت شده است، مطابقت دارد.
به طور دقیقتر، سفارشی تیکر است که:
- سفارش خرید با کمترین قیمت سفارش فروش ( یا بهترین درخواست) در دفتر سفارش انجام شود.
- سفارش فروش در بالاترین سفارش خرید (یا بهترین پیشنهاد) در دفتر سفارش قرار بگیرد.
سفارش شما، سفارشهای موجود در دفتر سفارش را حذف یا دریافت میکند. و زمانی که این اتفاق رخ دهد، شما یک تیکر خواهید بود.
سفارش مارکت یا سفارش بازار (Market order)، یک سفارش تیکر است.
از آنجا که سفارش بازار بلافاصله اجرا میشود، سفارش بازار، یک سفارش تیکر است.
به عنوان مثال، اگر BTC/USD در حال حاضر با قیمت ۳۱۰۰۰ دلار معامله میشود و شما یک سفارش بازار برای یک بیتکوین ارسال میکنید، این سفارش بلافاصله اجرا میشود.
با ثبت این سفارش، شما تیکر هستید چون نقدینگی را از بازار گرفتهاید.
اگر این سفارش را ثبت نکرده بودید، هنوز یک سفارش فروش (فروش یک بیتکوین به قیمت ۳۱۰۰۰ دلار) در دفتر سفارش بود.
اما شما این سفارش را گرفتید (سفارش خرید شما بلافاصله با سفارش محدود فروشنده مطابقت داشت)، بنابراین اگر خریدار دیگری حاضر باشد یک بیتکوین به قیمت ۳۱۰۰۰ دلار بخرد، ممکن است فروشنده دیگری نباشد که حاضر باشد این قیمت را قبول کند.
تفاوت کارمزد میکر و تیکر با ذکر مثال
با ذکر مثال نشان میدهیم که اگر شما یک میکر یا تیکر باشید، صرافی ارز دیجیتال چگونه از شما کارمزد میگیرد.
مثال برای کارمزد تیکر
فرض کنید:
- شما میخواهید ۳ بیتکوین (BTC) را با قیمت ۳۰۰۰۰ دلار خریدار کنید
- حجم معاملات ۳۰ روزه شما در حال حاضر ۱۰۰۰۰۰ دلار است
طبق برنامه کارمزد صرافی ارز دیجیتالتان، یک از موارد زیر از شما گرفته میشود:
- کارمزد میکر ۰.۱۵٪
- کارمزد تیکر ۰.۲۵٪
سفارش شما با کارمزد تیکر انجام میشود
در این مثال، مبلغ سفارش شما برابر است با:
۳*۳۰۰۰۰$= ۹۰۰۰۰$
شما سفارشتان را به عنوان سفارش بازار ثبت میکنید و سفارشتان بلافاصله انجام میشود.
از آنجایی که سفارش شما به عنوان تیکر انجام شده است، کل کارمزد تیکر قابل محاسبه است:
۹۰۰۰۰$ * (۱۰۰ / ۰.۲۵) = ۲۲۵$
مثال برای کارمزد میکر
در این مثال، فرض میکنیم شما یک تریدر حرفهای هستید که در دنیای ارز دیجیتال معاملهگران بزرگ به اسم «نهنگ» شناخته میشوند. پس فرض میکنیم:
- شما میخواهید ۱۰۰ بیتکوین (BTC) را با قیمت ۲۰۰۰۰ دلار خریداری کنید
- حجم معاملات ۳۰ روزه شما ۱۰،۰۰۰،۰۰۰ دلار است
بر اساس برنامه کامرزد صرافی ارز دیجیتالتان، یکی از موارد زیر از شما دریافت میشود:
- کارمزد میکر ۰.۰۲٪
- کارمزد تیکر ۰.۱۰٪
در این مثال، همه هزینههای سفارش شما برابر است با:
۱۰*۲۰،۰۰۰$ = ۲،۰۰۰،۰۰۰$
در حال حاضر، BTC/USD با قیمت ۳۰۰۰۰ دلار معامله میشود، بنابراین شما یک سفارش لیمیت خرید را در قیمت ۲۰۰۰۰ دلار ثبت میکنید.
سفارش شما در حال حاضر در دفتر سفارش ثبت شده و در انتظار است.
صبح روز بعد، بازار ارز دیجیتال و بیتکوین سقوط میکند و سفارش شما انجام میشود.
از آنجایی که سفارش شما به عنوان سفارش میکر اجرا شده است، کارمزد میکر به این صورت محاسبه میشود:
۲،۰۰۰،۰۰۰ دلار * (۱۰۰ / ۰.۰۲) = ۴۰۰$
اگر دقت کرده باشید، کارمزد میکر کمتر از کارمزد تیکر است. این امر معاملهگران را تشویق میکند که نقدینگی را بالا ببرند.
مشکل سفارش میکر این است که انجام سفارش شما ممکن است کمی طول بکشد. اگر تعداد شرکتکنندگان در بازار زیاد نباشد، ممکن است سفارش شما در دفتر سفارش باقی بماند و هرگز انجام نشود (به چنین بازاری بازار کمعمق یا thin market گفته میشود).
خلاصه
بازار یک جفت معاملاتی خاص، از میکرها و تیکرها تشکیل شده است و هر سفارشی که انجام میشود، یک میکر و یک تیکر دارد.
میکرها، سفارشهای خرید یا فروش را ایجاد میکنند که بلافاصله اجرا نمیشوند. این نوع سفارش باعث ایجاد نقدینگی میشود، به این معنا که اگر سایر کاربران با قیمتی که میکرها تعیین کردهاند موافقت کنند، خرید یا فروش فوری برای آن کاربران آسانتر است.
کسانی که میخواهند خرید یا فروششان فورا انجام شود، تیکر نامیده میشوند. تیکرها سفارشهای ثبتشده توسط میکرها را میگیرند.
هنگام اجرای سفارش، از میکرها کارمزد میکر دریافت میشود و از تیکرها، کارمزد تیکر.
ممکن است برای سفارش شما، هم کارمزد تیکر دریافت شود و هم کارمزد میکر.
مثلا اگر سفارشی را ارسال کنید که بخشی از آن فورا انجام شود و بخشی از آن منتظر بماند، هر دو کارمزد از شما گرفته میشود.
قسمتی از سفارش که بلافاصله انجام میشود، کارمزد تیکر را شامل میشود. و باقیمانده سفارش شما در دفتر سفارش میماند و در صورت انجام، کارمزد میکر دریافت میشود.
فرض کنید میخواستید ۲ بیتکوین بخرید. خرید یک بیتکوین میتواند بلافاصله اجرا شود (و شما هزینه برای اجرای این سفارش پرداخت میکنید)، و اگر فروشنده دیگری با این قیمت نباشد، باید منتظر بمانید تا یک فروشنده که حاضر باشد به قیمت موردنظر شما بفروشد، پیدا شود. و وقتی چنین فروشندهای پیدا شد و سفارشهای شما با هم تطبیق داده شد، نیمه دوم سفارش شما انجام میشود، پس باید کارمزد میکر را پرداخت کیند.
به نظر من هنگام انجام معاملات باید سعی کنید از یک سفارش محدود استفاده کنید تا کارمزد میکر کمتری شامل حالتان شود.
به طور کلی، صرافیهای ارز دیجیتال با کارمزد پایینتر به میکرها پاداش میدهند، چون میکرها نقدینگی را بالا میبرند. از آنجایی که به تیکرها فورا سفارششان انجام میشود، به خاطر این مزیت هزینه بیشتری پرداخت میکنند.
همه چیز درباره کارمزد میکر و تیکر در یک نگاه
- میکرها سفارشهایی اضافه میکنند که به معاملهگران دیگر این امکان را میدهد که آن سفارشها را بگیرند، بنابراین میکرها یک بازار ایجاد میکنند.
- اگر سفارش بلافاصله با سفارشی که از قبل در دفتر سفارش ثبت شده، مطابقت نداشته باشد، کارمزد میکر دریافت میشود.
- تیکرها با گرفتن سفارشها موجود، نقدینگی را میگیرند و از آنها کارمزد تیکر دریافت میشود.
| سفارش تیکر | سفارش میکر |
| فورا انجام میشوند | فورا انجام نمیشوند |
| نقدینگی دفتر سفارش را پایین میآورند | نقدینگی دفتر سفارش را بالا میبرند |
