پرسشی که در این درس قرار است در مورد آن صحبت کنیم، این است که: وقتی ما به عنوان تریدرهای خرده‌فروش در فارکس معامله می‌کنیم، این معاملات کجا انجام می‌شود؟ آیا مکان بازار فارکس مشخص است؟

در درس قبل دیدم که معاملات معامله‌گران خرده‌فروش فارکس در بازار واقعی فارکس انجام نمی‌شود.

اگر این طور است، پس معاملات واقعا کجا انجام می‌شود؟ من به عنوان معامله‌گر وقتی پلتفرم معاملاتی‌ام را باز می‌کنم و روی دکمه «خرید» یا «فروش» کلیک می‌کنم، سفارش من کجا می‌رود؟ 🤔

اگر این سؤال شما هم هست، تا پایان این درس را مطالعه کنید تا جواب‌تان را بگیرید و همه چیز درباره بازار فارکس را متوجه شوید. مطلب زیر، ترجمه‌ای از مقالات وبسایت معتبر babypips.com است، که توسط ایران بروکر برای شما آماده شده است.

مکان بازار فارکس کجاست؟

برای اینکه متوجه شویم معاملات‌مان کجا می‌رود، اول باید متوجه شویم که ما (معامله‌گران) و بروکرمان در کجای این بازار هستیم. برای اینکه جای خودمان را در این بازار پیدا کنیم اول باید یک نمای کلی از این بازار داشته باشیم.

بازار فارکس پیچیده و غیرمتمرکز است، اما در این نوشته تلاش می‌کنم یک نمای ساده از این بازار ارائه کنم.

یک دریاچه خیلی بزرگ را تصور کنید. فکر کنید این دریاچه حتی بزرگتر از اقیانوس است!

حالا فرض کنید این دریاچه خیلی بزرگ، «بازار فارکس» است.

دریاچه ما خالی نیست. دریاچه پر از قایق کوچک و بزرگ است که در آن عبور و مرور می‌کنند.

این قایق‌های بزرگ و کوچک، فعالان بازار فارکس هستند. فکر کنید هزاران قایق در این دریاچه هستند.

این فعالان بازار فارکس و شرکت‌کنندگان در این بازار شامل: بانک‌ها، مؤسسات مالی غیربانکی (NBFIs)، شرکت‌های چندملیتی (MNCs)، سرمایه‌گذاران بزرگ نهادی، شرکت‌های معاملاتی الگوریتمی (HFTs)، بازارگردانان الکترونیکی، صندوق‌های پوشش ریسک، و افراد ثروتمند (HNWIs)هستند.

بعضی از این قایق‌ها بزرگند و برخی کوچک.

بانک‌های تجاری بزرگ همان قایق‌های بزرگ هستند. بانک‌هایی مثل: بارکلیز، سیتی‌گروپ، دویچه بانک، اچ‌اس‌بی‌سی، جی‌پی مورگان چیس، و یوبی‌اس. این قایق‌ها از این جهت بزرگ هستند که سرمایه بیشتری دارند.

قایق‌های بزرگ گاهی مستقیما با هم معامله می‌کنند که به این نوع معامله، «معامله دوجانبه» یا «معامله تهاتری» گفته می‌شود. بنابراین می‌توان گفت قایق‌ها گاهی دوطرفه با هم معامله می‌کنند.

وقتی این قایق‌های بزرگ معامله دوجانبه انجام می‌دهند، فقط همان دو طرف از قیمت‌های ارائه‌شده و قیمت واقعی توافق‌ شده مطلع هستند، و سایر فعالان بازار (بقیه قایق‌ها) به این اطلاعات دسترسی ندارند.

مظنه‌های متفاوتی از سوی بانک‌ها به مشتریان اعلام می‌شود و معمولا به این صورت است که قیمت‌ها و حجم‌های توافق‌ شده هرگز به صورت عمومی اعلام نمی‌شود. و این کار را برای هر کس که در این بازار شرکت می‌کند، سخت می‌کند؛ چون نمی‌دانند معامله با قیمت خوب بوده یا بد.

اما در این دریاچه بزرگ ما، قایق‌ها تنها نیستند، بلکه جزیره‌های زیادی هم در این دریاچه هست.

این جزایر همان مکان‌هایی است که معاملات مختلف بازار فارکس در آنها انجام می‌شود.

توسعه تجارت الکترونیک در بازار فارکس، باعث رشد ناگهانی پلتفرم‌های معاملاتی شد. این پلتفرم‌ها به پلتفرم‌های interdealer (IDP)، single-dealer (SDP)، و single-dealer (SDP) معروف هستند. با این وجود از زمانی که بسترهایی مانند شبکه‌های ارتباطات الکترونیک (ECNs)، رابط برنامه‌نویسی کاربردی (API)، و گردآورنده‌های APA ظهور پیدا کرده‌اند، مرز میان این بخش‌های سنتی تقریبا محو شده است.

در کل می‌توان گفت مکان‌ها یا بسترهای معاملاتی، جاهایی هستند که فعالان مختلف بازار در آنجا جمع می‌شوند، و با هم معامله می‌کنند.

وقتی یکی از فعالان بازار در یکی از این جزایر (محل معاملات) می‌خواهد معامله انجام دهد، باید تابع قوانین جزیره باشد.

هر جزیره بازاری دارد که تسهیلات آن بین شرکت‌کنندگان در بازار معامله می‌شود. بعضی از این جزیره‌ها حتی امکان معامله به صورت ناشناس را هم فراهم کرده‌اند، که با استفاده از آن می‌توانید سفارشاتتان را بدون نیاز به افشای هویت برای معامله‌گران دیگر ارسال کنید.

برای مثال معامله‌گری می‌خواهد ۱۰ میلیون واحد از جفت ارز دلار به ین (USDJPY) را با قیمت ۱۱۰.۰۰ بخرد، و معامله‌گر دیگری می‌خواهد ۱۰ میلیون واحد دلار به ین (USDJPY) را با قیمت ۱۱۰.۰۰ بفروشد، آنها می‌توانند بدون آنکه لازم باشد هویت‌شان را فاش کنند، سفارش‌شان را ارسال کنند.

همانطور که متوجه شدید، یک جزیره مشخص و واحد وجود ندارد که همه معاملات در آن انجام شوند!

همچنین قیمت‌هایی که معامله‌گران با آن خرید و فروش انجام می‌دهند، در یک جزیره با جزیره دیگر، متفاوت است.

به خاطر همین، اگر مثلا قایقی از یک جزیره به جزیره دیگری سفر کند، ممکن است ببیند قیمت خرید دلار به ین (USDJPY) در جزیره اول ۱۱۰.۰۰ است و در جزیره دوم ۱۱۰.۰۱!

بازار فارکس غیرمتمرکز است، و این به آن معناست که بازار دلار به ین (USDJPY) در هر کدام از جزایر قیمت متفاوتی دارد. هر جفت‌ارز بسته به محل خرید و فروشش، قیمت و نقدشوندگی و حجم معاملاتش متفاوت است.

به طور هم‌زمان در مکان‌ها و بسترهای متفاوتی معاملات فارکس در حال انجام است.

بنابراین واقعا یک بازار فارکس متمرکز وجود ندارد. مارکت فارکس را مجموعه‌ای از بازارهای مختلف تشکیل می‌دهد.

می‌توان این گونه گفت که بازار فارکس یک محل واحد ندارد، بلکه شبکه‌ای است از محل‌ها و مکان‌های مختلف که در آنها معامله و تجارت صورت می‌گیرد.

همه جزایر هم از نظر اندازه مشابه نیستند، بلکه بعضی جزیره‌ها بزرگ‌ترند. هرچه جزیره بزرگ‌تر باشد، نشان‌دهنده این است که حجم بیشتری از معاملات در آن جزیره انجام می‌شود. هر قایقی هم در یک جزیره معامله می‌کند.

بعضی قایق‌ها انقدر بزرگ و ثروتمندند که می‌توانند در هر جزیره‌ای معامله کنند، اما بیشتر قایق‌ها چنین شرایطی ندارند. در بعضی جزیره‌ها فقط قایق‌های خاصی حق ورود دارند. مثلا بعضی قایق‌ها انقدر پولدارند که خودشان جزیره دارند!

اگر قایقی مالک جزیره باشد، هیچ قایق بزرگ دیگری (بانک) حق ورود به آن جزیره را ندارد. بلکه فقط قایق‌های خاص و کوچکتر (مشتریان بانک) مجازند به آن جزیره وارد شوند. که البته این عدم جواز ورود خیلی هم برایشان اهمیتی ندارد، چون معمولا هر قایق بزرگی جزیره خودش را دارد.

به این نوع جزایر، «پلتفرم‌های تک‌دیلر» یا «single-dealer platforms (SDPs)» گفته می‌شود. مثلا پلتفرم‌های معاملاتی Autobahn (Deutsche Bank)، BARX (Barclays)، Cortex (BNP Paribas)، Neo (UBS)، و Velocity (Citi) از این دست پلتفرم‌های معاملاتی هستند.

تصور کنید دو جزیره خیلی بزرگ هم وسط این دریاچه وجود دارد که فقط بزرگ‌ترین قایق‌ها حق دارند در این جزیره معامله کنند.

به افرادی که در این قایق‌های بزرگ معامله انجام می‌دهند، دیلر گفته می‌شود.

بنابراین در این دو جزیره بزرگ، دیلرها معاملاتی با حجم بالا انجام می‌دهند.

به این بازارها «بازار بین‌ دیلرها» گفته می‌شود.

از آنجا که بیشتر دیلرها برای بانک‌های بزرگ چندملیتی کار می‌کنند، به بازار بین‌دیلرها، بازار بین بانکی نیز گفته می‌شود.

به این بانک‌ها، بانک‌های «bulge bracket» هم گفته می‌شود. این روش های معامله در بازار فارکس است!

در بازار بین‌دیلرها، جزایر همان «پلتفرم‌های بین دیلرها» یا interdealer platforms (IDPs) هستند. این پلتفرم‌ها، پلتفرم‌های تجارت الکترونیک هستند که در آنها معاملاتِ بازارِ بین‌دیلرها و به صورت ناشناس انجام می‌شود. EBS Market و Refinitiv Matching از جمله پلتفرم بین‌دیلرها هستند.

دیلرهای بازار فارکس!

در بازار فارکس، قسمت بین‌دیلرها جایی است که معاملات بین دیلرهای فارکس و مشتریان نهایی‌شان مثل صادرکنندگان و واردکنندگان، مدیران دارایی، صندوق‌های پوشش ریسک، و حتی بعضی از بروکرهای خرده‌فروش فارکس انجام می‌شود.

تا چند سال قبل، فقط قایق‌های بزرگ حق ورود به جزایر بزرگ را داشتند. چون قایق‌های بزرگ ترجیح می‌دادند فقط با قایق‌های بزرگ دیگر معامله کنند، و معامله با قایق‌های کوچک را خطرناک می‌دانستند.

اما حالا، قایق‌های متوسط این امکان را دارند که با «پیوستن» به یکی از قایق‌های بزرگ، در جزایر بزرگ معامله کنند.

اینجا قصد ندارم وارد جزئیات شوم و مطلب را پیچیده کنم، اما در اصل، قایق بزرگ (بانک) به قایق متوسط (صندوق پوشش ریسک) اجازه می‌دهد تا به نام خودش معامله کند. و به این شکل قایق‌های متوسط می‌توانند به جزایر بزرگ وارد شوند و با قایق‌های بزرگ معامله کنند.

معمولا قایق‌های بزرگ در ازای امتیاز تجارت به نام خود، از قایق‌های متوسط هزینه‌ای دریافت می‌کنند. این هزینه بسته به حجم معاملات متفاوت است.

نام چنین توافقی قرارداد «کارگزاری اصلی» یا prime brokerage است، که با توجه به مثال ما، قایق‌های بزرگ همان «کارگزار اصلی» هستند و قایق‌های متوسط مشتری آنها.

کارگزاران اصلی این امکان را برای قایق‌های کوچک‌تر (اما نه خیلی کوچک‌ها) فراهم می‌کنند که صرف‌نظر از سابقه اعتبار محدود یا وضعیت ریسک بالا، از رتبه اعتباری بالاتر کارگزار اصلی استفاده کنند، و بتوانند در هر نقطه و با هر قایق در دریاچه معامله کنند.

در اصل امروزه، آن مرزبندی واضحی که بین فروشندگان و بقیه بود، کم‌رنگ شده است.

نکته مهمی که در مورد بازار بین‌دیلرها باید بدانید این است که، بانک‌ها و مؤسسه‌های بزرگ مالی غیربانکی (NBFIs) از این بازار برای مبادله ارز بین خودشان استفاده می‌کنند. لازم به ذکر است که معاملات به صورت الکترونیکی یا صوتی انجام می‌شود.

این بازار غیرمتمرکز است، و مثل یک شبکه ضعیف عمل می‌کند که در آن بانک‌ها و مؤسسه‌های بزرگ مالی غیربانکی، بدون نظارت، معاملات دوجانبه انجام می‌دهند. این بازار، در واقع یک شبکه است.

بنابراین، وقتی نام «بازار بین‌ دیلرها» یا «بازار بین‌ بانکی» را شنیدید، بدانید منظور شبکه‌ای است که در آن معاملات ارزی بین مؤسسه‌های مالی و دیگر شرکت‌های بزرگ انجام می‌شود.

نرخ‌هایی که در معاملات بازار بین‌ دیلرها تعیین می‌شود، کم کم به دیگر قایق‌ها و جزیره‌ها هم می‌رسد، و همان نرخ می‌شود نرخ مرجع فعالان بازار. قیمت‌هایی که بروکر فارکس به ما نشان می‌دهد، همان نرخ بین دیلرها است (البته امیدواریم که باشد!!).

جایگاه بروکرها در بازار فارکس

حالا که اسم بروکرهای فارکس آمد، ببینید آنها کجای این دریاچه هستند.

بروکر خرده‌فروش فارکس، یکی از آن قایق‌های کوچک است.

البته بعضی بروکرهای فارکس بزرگ‌تر هستند، و بعضی کوچک‌تر، پس در واقعیت اندازه قایق‌های بروکرها هم متفاوت است.

بروکرهای فارکس نمی‌توانند مستقیما با قایق‌های دیگر معامله کنند. به خاطر همین، یک بروکر خرده‌فروش فارکس، برای انجام معامله باید به یک قایق بزرگ‌تر متصل شود، تا آن قایق بزرگ‌تر به بروکر اجازه دهد به نام خودش (قایق بزرگ‌تر) معامله کند. به این نوع ارتباط، رابطه بروکر اصلی (PB)می‌گویند.

در واقع قایق بزرگ، بروکر اصلی بروکر خرده‌فروش می‌شود!

بروکر اصلی، نهادی است که می‌خواهد نماینده بروکر خرده‌فروش در تمام معاملات باشد، و معاملات را به نام خودش انجام دهد.

اما قایق‌های بزرگ حساسیت بیشتری دارند.

بروکرهای خرده‌فروش فارکس که بزرگ‌تر هستند، می‌توانند با یک قایق بزرگ وارد رابطه بروکر اصلی (PB) شوند.

اما بروکرهای خرده‌فروش کوچک نمی‌توانند این کار را انجام دهند، چون قایق‌های بزرگ آنها را خطرناک می‌دانند. بروکرهای کوچک نمی‌توانند از پس استانداردهای سفت و سخت آنها بر بیایند.

اما خبر خوب این است که قایق‌هایی در دریاچه ما هست، که به بروکرهای کوچک امکان می‌دهد از این قایق‌ها برای معامله با قایق‌های بزرگ استفاده کنند!

به این نوع قایق‌های متوسط Prime of Prime یا PoP گفته می‌شود.

منظور از Prime of Prime یا PoP شرکتی است که دارای حساب کاربری در یک بروکر اصلی (PB) است که به دیگر فعالان بازار مثل بروکرهای فارکس، خدمات ارائه می‌دهد. PoPها خلأ بین بازارهای بزرگ و کوچک فارکس را پر می‌کنند، آنها به بروکرهای خرده‌فروش فارکس این امکان را می‌دهند که از روابط اعتباری‌شان با بروکر اصلی (PB) استفاده کنند.

بروکرهای کوچک خرده‌فروش از طریق ارتباط با PoP می‌توانند معامله کنند.

یک روش دیگر که بروکرهای خرده‌فروش کوچک می‌توانند با قایق‌های بزرگ معامله کنند، این است که از یک بروکر خرده‌فروش بزرگ‌تر که رابطه با بروکر اصلی (PB) دارد، استفاده کنند.

جایگاه معامله گران در بازار فارکس

خب، پس اگر بروکر خرده‌فروش فارکس یکی از آن قایق‌های کوچک است، پس شما که یک معامله‌گر خرده‌فروش فارکس هستید، کجای دریاچه‌اید؟!

پاسخ این است: هیچ‌جا!

تعجب کردید؟

ممکن است بپرسید؛ «یعنی من قایق نیستم؟!»

نه، نیستید!

همانطور که دیدید، برای بروکرهای خرده‌فروش فارکس هم دسترسی به بازار و وارد معاملات شدن، سخت است، پس از خود نپرسید چگونه وارد بازار فارکس شویم!

دیدید که قایق‌های بزرگ حتی بروکرهای خرده‌فروش فارکس را خطرناک می‌دانند، و مستقیما با آنها وارد معامله نمی‌شوند، پس دلیلی ندارد با معامله‌گران خرده‌فروش مثل شما معامله کنند.

حتما می‌پرسید؛ اگر من در این دریاچه، قایق نیستم پس کجای دریاچه هستم؟!

جواب این است که بروکر شما قایق است، و شما به عنوان یک معامله‌گر خرده‌فروش، مثل یک ماهی درون تُنگ، داخل این قایق هستید!

در واقع معامله‌گران خرده‌فروش فارکس در بازار معامله نمی‌کنند، و به آن دسترسی ندارند.

بروکر شما برای معاملات شما، یک بازار ایجاد می‌کند، و شما فقط در بازار بروکرتان فعال هستید، و تنها با بروکرتان معامله می‌کنید!

شما وقتی سفارشی را وارد می‌کنید، بروکر شما آن را دریافت می‌کند.

«سفارش» دستورالعمل خرید یا فروش است، که شما از طریق حساب‌تان در پلتفرم معاملاتی برای بروکرتان ارسال می‌کنید.

شما به عنوان یک معامله‌گر خرده‌فروش فارکس، وقتی سفارش خرید یا فروش یک جفت‌ارز را وارد می‌کنید، گویا وارد قراردادی شدید که طرف دیگر آن قراردار، بروکرتان است.

همه بروکرهای فارکس همین طور هستند.

بروکر فارکس شما یک محیط معاملاتی برای شما فراهم می‌کند و آن دریاچه بزرگ را شبیه‌سازی می‌کند.

انگار بروکرتان بازار واقعی فارکس را برای شما شبیه‌سازی کرده، تا شبیه بازار واقعی به نظر برسد.

مثلا قیمت‌هایی را هم که شما در پلتفرم معاملاتی‌تان می‌بینید، ممکن است شبیه همان قیمت‌های بازار واقعی باشد.

اما در نهایت شما فقط با بروکرتان معامله می‌کنید، و وارد بازار واقعی نشده‌اید. شما هرچه قدر هم که معامله کنید، در همه معاملاتتان طرف دیگر معامله فقط بروکرتان است. بروکرتان در واقع «محل اجرای» سفارش‌های شما است.

البته محل اجرای سفارش، بیشتر یک اسم فانتزی است، چون شما فقط در بازار بروکر معامله می‌کنید، نه بازار واقعی. این بازار موازی بازار واقعی کار می‌کند.

وقتی شما معامله انجام می‌دهید، در واقع مثل این است که در «بازار داخلی» یا داخل تُنگی در بروکرتان در حال فعالیت هستید!

هیچ پولی از بروکر خارج نمی‌شود.

فقط زمانی که لازم باشد از معاملات شما محافظت شود، بروکر از پول خودش استفاده می‌کند. اما این معاملات پوشش ریسک یا هجینگ را بروکرتان انجام می‌دهد، نه شما. (البته در مورد این موضوع در درس بعد مفصل‌تر صحبت خواهیم کرد.)

معاملات شما هرگز وارد بازار واقعی نمی‌شود.

شما حتی با معامله‌گران دیگر هم معامله نمی‌کنید! و حتی با معامله‌گران دیگر بروکرتان هم هیچ وقت معامله نمی‌کنید.

مثلا اگر شما و تریدر دیگری از بروکر مشابهی استفاده کنید، هیچ وقت با هم وارد معامله نخواهید شد، طرف دیگر معاملات هر دوی شما، فقط بروکرتان است.

شما و آن تریدر در یک تُنگ نیستید. در اصل، شما در یک قایق ولی در تُنگ‌های جدا هستید!

معامله‌گران خرده‌فروش به بازار واقعی فارکس دسترسی ندارند. این معامله‌گران فقط با بروکرشان معامله می‌کنند.

اگر بخواهید واقعا با دیگر معامله‌گران فارکس وارد معامله شوید، باید یک معامله‌گر نهادی فارکس داشته باشید.

و به همین خاطر است که ترجیح می‌دهیم به بازار واقعی فارکس، «بازار نهادی فارکس» بگوییم.

در بازار نهادی، بروکرهای خرده‌فروش فارکس، گردآورندگان خرده‌فروش هستند.

به این خاطر به آنها گردآورندگان خرده‌فروش گفته می‌شود، که بروکرهای خرده‌فروش فارکس معمولا پوزیشن‌های خالص مشتریانشان را برای اهداف پوشش ریسک یا هجینگ تجمیع می‌کنند. بعد در بازار نهادی فارکس معامله می‌کنند تا قرارگرفتن در معرض ریسک بازار را مدیریت کنند. (بعدا در مورد این موضوع مفصل صحبت خواهیم کرد.)

آیا می‌توان مستقیم به بازار فارکس متصل شد؟

اگر بروکری ادعا کرد که می‌توانید مستقیما در «بازار بین‌بانکی» یا بازار فارکس نهادی معامله کنید، یا اینکه ادعا کرد این کار را «از طرف شما» انجام می‌دهد، دقت کنید، و مراقب باشید. شاید این سوال در ذهنتان باشد که چگونه در بازار فارکس خرید و فروش کنیم، در حالی که به بازار اصلی متصل باشیم؟!

فراموش نکنید که فقط بروکرتان می‌تواند در بازار نهادی فارکس معامله کند، و شما نمی‌توانید.

تصور کنید که شما در قایق بروکرتان گیر افتاده‌اید و فقط می‌توانید چیزی را معامله کنید که بروکرتان به شما پیشنهاد می‌دهد.

پلتفرم معاملاتی الکترونیک که بروکرتان در اختیار شما قرار می‌دهد، فقط به بروکرتان وصل است.

از یاد نبرید که شما به بازار فارکس دسترسی ندارید، و پلتفرم معاملاتی‌تان فقط یک ارتباط الکترونیکی بین شما و بروکرتان است.

و شما از این پلتفرم فقط برای انجام معاملات با بروکر استفاده می‌کنید، و حتی با هیچ معامله‌گر دیگری هم معامله نمی‌کنید.

به زبان ساده: وقتی شما فروش انجام می‌دهید، بروکر خرده‌فروش شما خریدار است. و اگر شما خرید کنید، بروکرتان فروشنده است.

هدف بروکرهای خرده‌فروش فارکس این است که برای معامله‌گران خرده‌فروش، «بازارسازی» کنند.

به خاطر اینکه بازار عمده‌فروش (نهادی) فارکس برای تریدرهای خرده‌فروش غیرقابل دسترسی است، پس بروکر خرده‌فروش فارکس برای معامله‌گران بازاری درست می‌کند که بتوانند نرخ ارز را پیش‌بینی کنند.

بروکر یک پلتفرم معاملاتی آنلاین در اختیار شما قرار می‌دهد، و به واسطه آن مظنه جفت‌ارزهای مختلف را به شما نشان می‌دهد، و شما می‌توانید در آن پلتفرم خرید یا فروش انجام دهید.

شما فقط می‌توانید پوزیشن‌هایتان را با بروکرتان باز یا بسته کنید.

وقتی یک پوزیشن را باز می‌کنید، به منزله این است که قراردادی خصوصی بین خودتان و بروکرتان منعقد می‌کنید.

این قراردادها همان قرارداد CFD یا قرارداد مابه‌التفاوت است، که در درس قبل در موردشان صحبت کردیم.

طرف دیگر این قراردادها همیشه بروکرتان است. این یعنی شما نمی‌توانید با هیچ طرف دیگری جز بروکرتان وارد معامله شوید.

ممکن است مظنه‌هایی که بروکرتان به شما می‌دهد را از بازار نهادی فارکس گرفته باشد، اما باز هم طرف دیگر معاملات شما فقط بروکرتان است نه هیچ شخص یا نهاد دیگری.

منافع بروکرهای فارکس در چیست؟

به نظرتان چرا انقدر روی این نکته تأکید داریم که طرف معاملات شما در فارکس، بروکرتان است؟

طرف دیگر معامله شما بروکرتان است، این یعنی چه؟

یعنی بین شما و بروکرتان به طور بالقوه تضاد منافع وجود دارد.

اگر در معامله شما سود کنید، بروکرتان ضرر می‌کند، و اگر شما ضرر کنید، به معنای سود بروکر است.

بنابراین منافع شما و بروکرتان در تضاد است؛ شما اگر پولی به جیب بزنید به ضرر آنهاست، و اگر پولی از دست بدهید، به نفع بروکر است.

البته دیدید که گفتم «به طور بالقوه» تضاد منافع وجود دارد، چون روش‌هایی برای کاهش این تضاد منافع وجود دارد.

در درس بعدی مفصل‌تر در این باره صحبت خواهیم کرد، ولی چیزی که فعلا مهم است بدانید، این است که به طور بالقوه تضاد منافع بین شما و بروکرتان وجود دارد.

ریسک طرف مقابل یا Counterparty Risk در معاملات فارکس

از آنجایی که در معاملات فارکس طرف دیگر معامله شما بروکرتان است، این ریسک وجود دارد که ممکن است بروکرتان به تعهداتش در قبال شما عمل نکند. به این ریسک، ریسک طرف مقابل گفته می‌شود.

در هر معامله باید دو طرف وجود داشته باشد؛ خریدار و فروشنده دو طرف هر معامله‌ای هستند.

• خریدار طرف مقابل فروشنده است.
• و فروشنده طرف مقابل خریدار است.

شما به عنوان خریدار و بروکرتان به عنوان فروشنده، دو طرف معامله هستید. و وقتی شما و بروکرتان با هم معامله می‌کنید، به این معامله، معامله طرفینی یا دوطرفه می‌گویند.

بنابراین بروکر فارکس، در اصل یک «کارگزار» نیست، بلکه یک «فروشنده» فارکس است.

بروکر شما نماینده شماست، و معامله‌ای را بین شما و خودش به عنوان دو طرف معامله، انجام می‌دهد.

لذا بر اساس این تعریف، بروکر فارکس نمی‌تواند یک کارگزار واقعی باشد، چون خودش طرف دیگر معامله شماست.

ریسک طرف مقابل یعنی چه؟

به این خطر که طرف مقابل به تعهداتش که در قرارداد آمده، عمل نکند، ریسک طرف مقابل یا ریسک پیش‌فرض، یا ریسک اعتباری طرف مقابل (CCR) گفته می‌شود.

مثلا دو نفر با هم وارد معامله‌ای می‌شوند و توافقی با هم می‌کنند، نفر سومی هم نیست که ناظر یا شاهد معامله و توافق آنها باشد، اینجا این خطر وجود دارد که یکی از طرفین طبق توافق عمل نکند، یا نتواند وجه موردتوافق را پرداخت کند.

اگر با بروکرتان پوزیشنی را باز کنید و بعد آن را ببندید، در حالی که سود کرده‌اید، و بروکر نتواند سود شما را پرداخت کند، چه اتفاقی می‌افتد؟

اگر تریدرهای دیگر هم پوزیشنی مثل پوزیشن شما باز کرده باشند، و همه با هم سود کرده باشید، چه؟ این به آن معناست که بروکر باید به همه شما مبلغی پرداخت کند.

جمع سود همه شما مبلغ زیادی خواهد شد، و ممکن است بروکر چنین مبلغی نداشته باشد و حتی ورشکسته شود.

در این صورت شما نمی‌توانید پوزیشن‌تان را با بروکر دیگری جابه جا کنید، چون این معامله بین شما و بروکرتان بوده. پس به دردسر بزرگی می‌افتید!

برای تأکید بیشتر یک بار دیگر تکرار می‌کنم:

وقتی شما سود کنید، به این معنی است که طرف مقابل‌تان که بروکرتان است، ضرر کرده است. اگر بروکر که طرف مقابل شماست، نتواند یا نخواهد به تعهداتش عمل کند، شما به دردسر می‌افتید.

اجازه دهید یک مثال دیگر بزنم.

اگر یک مشتری دیگر از طریق یک بروکری مثل بروکر شما، پوزیشن خیلی بزرگی باز کند، و قیمت به نفع او افزایش زیادی داشته باشد، چه می‌شود؟ او شرط‌بندی درست و بزرگی کرده و بزرگ‌ترین جایزه را برده!

او انقدر سود کرده و پول خوبی برده که بروکر نمی‌تواند از پس پرداخت سود به او بربیاید و «ورشکست» می‌شود.

شما مبلغی را نزد بروکر به عنوان سپرده گذاشته‌اید و فکر می‌کنید جایش امن است، اما اگر تمام سرمایه بروکر از دست برود و ورشکست شود، این امکان وجود دارد که از پول شما برای پرداخت بدهی بروکر استفاده شود.

در بازارهای قابل‌معامله در بورس، مثل سهام یا قراردادهای آتی، وجه تسویه‌ای به عنوان واسطه بین خریدار و فروشنده وجود دارد، و به دو طرف اطمینان می‌دهد که طرف دیگر به تعهداتش عمل خواهد کرد. اما این امکان در بازار فارکس وجود ندارد. چون بازار فارکس یک بازار فرابورس (OTC) است.

در بازار فرابورس، طرف سومی وجود ندارد که وارد عمل شود، و تضمین کند که بدهکار پول را به طلبکار پرداخت خواهد کرد.

معاملات در فرابورس مثل معامله حضوری است. در این معاملات، توافق بین دو نفر (خریدار و فروشنده) انجام می‌گیرد، و در مورد قیمت هم خودشان مذاکره می‌کنند و توافق می‌کنند.

دقیقا مثل معامله حضوری، هیچ شخص ثالثی یا هیچ تضمینی وجود ندارد که به دو طرف اطمینان دهد می‌توانند طلبشان را دریافت کنند.

بنابراین اگر بروکر شما برای همیشه تعطیل شود، یا ورشکست شود، یا نتواند از پس بدهی شما بربیاید، پول شما از بین رفته است.

در این مرحله، تنها کاری که می‌توانید انجام دهید این است، به آن نهاد نظارتی که بروکرتان را رگوله کرده است شکایت کنید.

البته این در صورتی است که بروکر شما رگوله‌شده باشد! و به همین خاطر است که رگوله بودن و تحت نظارت بودن بروکر مهم است. (در این درس در مورد اهمیت رگوله بودن بروکر صحبت کردیم.)

البته این نکته را هم اضافه کنم: این که ممکن است بروکر ورشکسته شود، به این معنا نیست که حتما ورشکست خواهد شد.

بروکرها می‌توانند با روش‌هایی این خطرات را مدیریت کنند.

پس پرسش بعدی این است که چگونه بروکرهای فارکس مدیریت ریسک انجام می‌دهد؟ در درس بعدی به این پرسش می‌پردازیم.