آموزش نحوه استخراج بیت کوین | بیت کوین چگونه استخراج می‌شود؟

استخراج بیت کوین سال‌ها است به یکی از پر‌سودترین و البته بحث‌برانگیزترین روش‌های ورود به دنیای ارزهای دیجیتال تبدیل شده است. اما آیا واقعاً می‌دانید پشت این فرایند پیچیده چه فناوری و محاسباتی نهفته است؟ از رقابت نفس‌گیر ماینرها گرفته تا دستگاه‌های میلیاردی و مصرف انرژی حیرت‌انگیز، همه جزئی از سازوکاری هستند که امنیت شبکه بیت کوین را تضمین می‌کنند. اگر می‌خواهید بدانید استخراج بیت کوین دقیقاً چگونه انجام می‌شود، چه ابزارهایی نیاز دارد و چرا برخی افراد هنوز آن را یکی از مطمئن‌ترین راه‌های ورود به دنیای کریپتو می‌دانند، ادامه این مطلب را از دست ندهید.

استخراج بیت کوین چیست؟

استخراج یا ماینینگ (Mining) بیت‌ کوین فرایندی است که در آن تراکنش‌های شبکه توسط دستگاه‌های تخصصی به‌نام ASIC تأیید و در بلاک چین ثبت می‌شوند. این فرایند علاوه بر تأمین امنیت شبکه، منجر به تولید بیت‌ کوین‌های جدید نیز می‌شود که به چرخه توکن‌های در گردش افزوده خواهند شد.

از آن‌جاکه بیت‌ کوین بر پایه الگوریتم اثبات کار (Proof-of-Work) فعالیت می‌کند، تولید آن تنها از طریق فرایند استخراج امکان‌پذیر است. در این سازوکار، ماینرها باید معماهای رمزنگاری پیچیده را حل کنند؛ کاری که نیازمند توان پردازشی بالا و مصرف انرژی قابل‌توجه است. همین امر باعث می‌شود استخراج بیت‌ کوین به سرمایه‌گذاری مالی چشمگیری نیاز داشته باشد.

اثبات کار یا (Proof of Work) یک مکانیزم اجماع است که بیت کوین از آن استفاده می‌کند. PoW به ماینرها این امکان را می‌دهد تراکنش‌ها را اعتبارسنجی کرده و به بلاک اضافه کنند. در این روش، شرکت‌کنندگان شبکه با صرف زمان و انرژی فعالیت می‌کنند (معماهای ریاضی پیچیده را حل می‌کنند) تا یک بلاک جدید به بلاکچین اضاف شود و در مقابل، پاداش دریافت می‌کنند.

مراحل نحوه استخراج بیت کوین

1. جمع‌آوری تراکنش‌ها: ماینرها، با جمع‌آوری تراکنش‌ها در یک بلاک، آن‌ها را اعتبارسنجی و تأیید کنند.
2. ایجاد هش نهایی: تراکنش‌های بلاک جدید به صورت جفتی هش می‌شوند، این فرایند آن‌قدر ادامه می‌یابد تا یک هش واحد برای تمام تراکنش‌ها ایجاد شود که به آن ریشه مرکل گفته می‌گویند.
3. حل معمای اثبات کار: مرحله‌ای که بیشترین نیاز به محاسبات را دارد، حل معمای PoW است. در این مرحله، ماینر باید یک نانس (Nonce) پیدا کند؛ این عدد متغیری است که ماینر می‌تواند تغییر دهد. وقتی نانس به بلاک اضافه شود و از تابع هش عبور کند، باید هشی تولید شود که با هدف سختی شبکه مطابقت داشته باشد.
4. تأیید توسط شبکه: پس از اینکه ماینر معما را حل کرد، بلاک جدید توسط سایر نودهای شبکه بررسی می‌شود. اگر بلاک شرایط لازم را داشته باشد (تراکنش‌ها معتبر باشند و معمای PoW به‌درستی حل شده باشد)، بلاک پذیرفته می‌شود.
5. افزودن بلاک به بلاک چین: پس از تأیید، بلاک جدید به بلاک چین اضافه می‌شود. این به‌روزرسانی در سراسر شبکه منتشر می‌شود و تراکنش‌های داخل بلاک به‌عنوان تأییدشده محسوب می‌شوند.
6. پاداش ماینر: ماینر موفق، بخشی از بیت‌ کوین‌های تازه ایجادشده (پاداش بلاک) و کارمزد تراکنش‌های بلاک را دریافت می‌کند.
7. تکرار فرایند: ماینرها به رقابت برای حل معماهای جدید ادامه می‌دهند، تراکنش‌های جدید را پردازش می‌کنند، و بیت‌کوین‌های جدید ایجاد می‌شود.

روش‌های استخراج بیت کوین

استخراج بیت‌ کوین روش‌های متنوعی دارد و هر فرد یا سازمان بسته به میزان سرمایه، منابع محاسباتی و اهداف خود می‌تواند مناسب‌ترین روش را انتخاب کند. این تنوع، امکان دسترسی به فرصت‌های سودآور را فراهم می‌کند. در ادامه، با بررسی هر روش، می‌توان دید که چگونه انتخاب درست می‌تواند شانس موفقیت و بهره‌وری در استخراج بیت‌ کوین را افزایش دهد.

استخراج انفرادی (Solo Mining)

استخراج انفرادی روشی است که در آن افراد به‌طور مستقل دستگاه‌های ماینر را خریداری کرده و فرایند استخراج را آغاز می‌کنند. یک ماینر به‌طور کاملاً مستقل تلاش می‌کند بلاک جدیدی را خودش حل و به بلاک چین اضافه کند. اگر موفق شود، تمام پاداش بلاک به او تعلق می‌گیرد که می‌تواند بسیار سودآور باشد.

استخرهای استخراج (Mining Pools)

استخر استخراج روشی است که در آن چندین ماینر قدرت محاسباتی خود را با یکدیگر ترکیب می‌کنند تا شانس حل بلاک افزایش یابد. در صورت موفقیت، پاداش استخراج بر اساس توان مشارکت هر ماینر میان اعضا تقسیم می‌شود. مزیت اصلی این روش، درآمد منظم و قابل‌پیش‌بینی‌تر است. ماینرها دیگر لازم نیست به‌صورت مستقل با شبکه رقابت کنند و می‌توانند با ثبات بیشتری سود کسب کنند.

از مهم‌ترین و معتبرترین استخرهای استخراج بیت کوین می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ViaBTC
• Antpool
• F2Pool
• Slushpool
• Binance Pool

بیشتر بخوانید: همه‌چیز درباره استخرهای استخراج

استخراج ابری بیت کوین (Cloud Mining)

استخراج ابری یا Cloud Mining یکی از روش‌های نوین استخراج بیت کوین است که به کاربران اجازه می‌دهد بدون خرید تجهیزات فیزیکی، در فرایند استخراج مشارکت کنند. در این روش، شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات استخراج، توان پردازشی خود را در قالب قراردادهای زمانی (مثلاً ماهانه یا سالانه) به کاربران اجاره می‌دهند و سود استخراج بر اساس میزان سهم هر کاربر پرداخت می‌شود.

این روش برای افرادی که سرمایه یا دانش فنی لازم برای راه‌اندازی دستگاه‌های ماینر ندارند، گزینه‌ای مناسب محسوب می‌شود. با این حال، کاربران باید در انتخاب پلتفرم استخراج ابری دقت کنند؛ زیرا در این حوزه طرح‌های کلاهبرداری زیادی وجود دارد و شفافیت عملکرد شرکت ارائه‌دهنده اهمیت بسیار زیادی دارد.

روش‌های غیرکاربردی و پرریسک استخراج بیت کوین

در کنار روش‌های اصلی، برخی شیوه‌ها نیز وجود دارند که از نظر فنی یا اقتصادی به‌صرفه نیستند و بیشتر موجب آسیب یا اتلاف سرمایه می‌شوند. در ادامه به سه مورد از رایج‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم:

استخراج بیت کوین با لپ تاپ یا کامپیوتر شخصی

در سال‌های ابتدایی راه‌اندازی شبکه بیت کوین، استخراج بیت کوین با لپ تاپ یا کامپیوتر شخصی ممکن بود؛ اما با افزایش قدرت شبکه و سختی استخراج، دیگر امکان‌پذیر نیست. این کار نه‌تنها سودی ندارد، بلکه باعث آسیب جدی به سخت‌افزار، کارت گرافیک و منبع تغذیه دستگاه می‌شود.

استخراج بیت کوین با گوشی

برخی اپلیکیشن‌ها مانند MinerGate Mobile Miner یا BitDeer امکان استخراج با موبایل را فراهم می‌کنند، اما در واقع این روش عملاً هیچ بازدهی ندارد و تنها منجر به داغ شدن دستگاه، کاهش عمر باتری و خرابی پردازنده خواهد شد.

در حال‌حاضر هیچ گوشی هوشمندی توانایی رقابت با ماینرهای ASIC را ندارد.

استخراج رایگان بیت کوین

در برخی وب‌سایت‌ها یا اپلیکیشن‌ها، کاربران در ازای تماشای تبلیغات یا انجام فعالیت‌های ساده، مقداری ساتوشی (کوچک‌ترین واحد بیت کوین) دریافت می‌کنند. هرچند این روش‌ها در ظاهر جذاب هستند، اما درآمد بسیار ناچیزی دارند و در بسیاری از موارد احتمال کلاهبرداری وجود دارد. بنابراین پیش از استفاده از چنین سرویس‌هایی، حتماً درباره اعتبار آن‌ها تحقیق کنید.

انواع دستگاه استخراج بیت کوین

فرایند استخراج بیت کوین در طول زمان با پیشرفت فناوری سخت‌افزاری تغییرات زیادی داشته است. در ابتدا استخراج با رایانه‌های خانگی انجام می‌شد، اما امروز تنها دستگاه‌های تخصصی قادر به رقابت در این شبکه هستند. به‌طور کلی، چهار نسل اصلی از تجهیزات استخراج بیت کوین وجود دارد:

• پردازنده مرکزی (CPU)
• پردازنده گرافیکی (GPU)
• مدار قابل برنامه‌ریزی میدانی (FPGA)
• مدار مجتمع با کاربرد خاص (ASIC)

پردازنده مرکزی (CPU)

در سال‌های ابتدایی راه‌اندازی شبکه بیت کوین، استخراج با استفاده از پردازنده مرکزی کامپیوترهای معمولی انجام می‌شد. در آن زمان سختی شبکه پایین بود و هر کاربر می‌توانست با یک لپ تاپ یا رایانه شخصی، پاداش استخراج دریافت کند.
اما با افزایش تعداد ماینرها و بالا رفتن قدرت محاسباتی شبکه، استخراج با CPU دیگر کارایی خود را از دست داد. امروزه استفاده از این روش برای بیت کوین عملاً غیرممکن است، چون توان رقابت با دستگاه‌های مدرن را ندارد.

اینتل کور آی 9 (Intel Core i9 13900K)

پردازنده Intel Core i9-13900K یکی از سریع‌ترین پردازنده‌های موجود در بازار است که قیمتی پایین‌ و هش‌ریت بالاتری در مقایسه با مدل‌های جدیدتر اینتل دارد. این پردازنده با مصرف برق ۱۲۵ وات، یکی از بهترین‌ گزینه‌ها برای فعالیت‌های سنگین حساب می‌شود. هرچند که برای عملکرد بهتر نیاز به خنک‌کننده جداگانه دارد تا بتواند حرارت زیاد تولید شده توسط این تراشه را به‌خوبی دفع کند.

کارت گرافیک (GPU)

در مرحله بعد، استخراج‌کنندگان متوجه شدند که پردازنده‌های گرافیکی (GPU) به دلیل داشتن هسته‌های محاسباتی زیاد، در حل معادلات هش بسیار سریع‌تر از CPU عمل می‌کنند.
این روش تا مدت‌ها رایج بود و باعث جهش بزرگی در توان هش شبکه شد. با این حال، مصرف برق بالا و ظهور دستگاه‌های قدرتمندتر باعث شد GPUها نیز به تدریج کنار گذاشته شوند. امروزه از کارت‌های گرافیک بیشتر برای استخراج ارزهایی مانند اتریوم کلاسیک یا ریون کوین استفاده می‌شود.

مدار قابل برنامه‌ریزی میدانی (FPGA)

FPGAها نسل سوم سخت‌افزارهای استخراج بودند. این دستگاه‌ها نسبت به GPU مصرف برق کمتری داشتند و می‌توانستند به‌صورت تخصصی برای الگوریتم SHA-256 برنامه‌ریزی شوند.
با وجود مزایای فنی، قیمت بالا و پیچیدگی در تنظیمات باعث شد این فناوری به‌سرعت جای خود را به نسل جدیدتری از تجهیزات بدهد.

زایلینکس وی‌یو سی و پنج پی (Xilinx VU35P)

یکی از بهترین‌ مدل‌های FPGA، این تراشه است که به دلیل چندمنظوره بودن و کارایی بالا شناخته شده و می‌توان آن را برای طیف گسترده‌ای از الگوریتم‌های استخراج برنامه‌ریزی کرد. همین موضوع، آن را به گزینه‌ای محبوب در میان استخراج‌کنندگان حرفه‌ای تبدیل کرده بود.

دستگاه‌های تخصصی ASIC

ASICها نقطه عطفی در تاریخ استخراج بیت کوین محسوب می‌شوند. این تراشه‌ها فقط برای انجام یک کار خاص طراحی شده‌اند؛ حل معادله‌های الگوریتم SHA-256.
به همین دلیل، بازده انرژی و توان پردازشی آن‌ها بسیار بالاتر از CPU ،GPU و FPGA است. از سال ۲۰۱۳ تاکنون تقریباً تمام استخراج بیت کوین در جهان توسط دستگاه‌های ASIC انجام می‌شود. این دستگاه‌ها گرچه قیمت بالایی دارند، اما سودآورترین گزینه برای استخراج حرفه‌ای هستند.

نمونه‌های برتر دستگاه‌های ASIC

در حال‌حاضر، شرکت‌های مختلفی مانند Bitmain ،MicroBT و Auradine پیشرفته‌ترین دستگاه‌های ASIC را تولید می‌کنند. در جدول زیر برخی از مدل‌های قدرتمند و جدید معرفی شده‌اند:

هزینه‌ها و درآمد استخراج بیت کوین

هزینه‌ها و درآمد استخراج بیت‌ کوین به عوامل مختلفی مانند قیمت بیت‌ کوین، میزان سختی شبکه و تجهیزات بستگی دارد. به‌طور کلی، سودآوری این فرایند زمانی حاصل می‌شود که درآمد حاصل از استخراج از مجموع هزینه‌های انرژی و نگهداری بیشتر باشد. در ادامه به بررسی همه‌ این هزینه‌ها و درآمد‌ها خواهیم پرداخت.

هزینه های استخراج بیت کوین

• خرید دستگاه ماینر: با توجه به مدل و برند انتخابی، قدرت پردازش، مصرف برق و تعداد ماینر مورد نظر، هزینه‌اش متفاوت خواهد بود. هرچه قدرت پردازششان بالاتر باشد، قیمت آن‌ها نیز بالاتر خواهد رفت. مثلا دستگاه‌های استخراج ASIC مانند Whatsminer M50 با دلار ۱۱۴ هزار تومانی حدود ۱۳۷ میلیون تومان است.
• دستگاه‌های خنک‌کننده: از آن‌جاکه این دستگاه‌ها گرمای زیادی تولید می‌کنند، حتما نیاز است دستگاه خنک‌کننده برای آن تهیه کرد تا سلامت دستگاه به‌خطر نیفتد. هزینه دستگاه خنک‌کننده و سایر تجهیزات جانبی متغیر است.
• عایق صوتی ماینر: هزینه تهیه و نصب عایق‌های صوتی در اطراف ماینرها بسته به تعداد و ابعاد ماینرها، بین ۲۵ الی ۴۰ دلار متفاوت است.
• مصرف برق: یکی از مهم‌ترین و پردردسرترین بخش‌های فرایند استخراج بیت‌کوین، برق آن است. هر ماینر بسته به توان مصرفی(بر حسب وات)، مقدار مشخصی برق مصرف می‌کند. برای محاسبه دقیق میزان مصرف برق دستگاه، کافی است از فرمول زیر استفاده کنید.

همچنین می‌توانید قیمت لحظه‌ای ماینر موردنظر خود را در سایت ایسیک ماینر والیو (این لینک) مشاهده کنید.

توان مصرفی ماینر × ساعات فعالیت ÷ ۱۰۰۰ = مصرف به کیلووات ساعت
مصرف به کیلووات ساعت × قیمت هر کیلووات ساعت ( ۴۶,۲۷۹ هزارتومان ) = هزینه برق استخراج

درنظر داشته باشید که ماینرهای خود را حتما از منابع معتبر و قانونی خریداری کنید.

درآمد استخراج بیت کوین

درامد استخراج بیت کوین با ماینر بر اساس نوع و برند دستگاه‌تان متفاوت است. در جدول به مقایسه مدل‌ها و میزان درآمد و بازگشت سرمایه در هر مدل می‌پردازیم.

همچنین می‌توانید از ماشین‌حساب‌ برای محاسبه استخراج بیت‌کوین بهره ببرید؛ با ورود به وب‌سایت CoinWarz (این لینک) و وارد کردن مشخصات دستگاه، میزان سود بر اساس قدرت آن محاسبه می‌شود.

بیشتر بخوانید: همه‌چیز درباره ماشین حساب‌ و نحوه محاسبه استخراج بیت کوین

پاداش استخراج بیت کوین

در سال ۲۰۰۹، استخراج یک بلاک، ۵۰ بیت‌ کوین پاداش به همراه داشت، اما پاداش استخراج تقریباً هر چهار سال نصف می‌شود. در سال ۲۰۱۲ پاداش به ۲۵، در ۲۰۱۶ به ۱۲٫۵، و در ۲۰۲۰ به ۶٫۲۵ بیت‌کوین کاهش یافت. در آخرین هاوینگ بیت کوین در آوریل ۲۰۲۴، پاداش به ۳٫۱۲۵ بیت‌کوین رسید و انتظار می‌رود هاوینگ بعدی در سال ۲۰۲۸ پاداش را به حدود ۱٫۵۲ بیت‌کوین کاهش دهد.

علاوه بر پاداش بیت‌ کوین، کارمزد تراکنش‌ها نیز انگیزه‌ای دیگر برای ماینرها فراهم می‌کند. ماینرها این کارمزدها را علاوه بر پاداش بلاک دریافت می‌کنند. زمانی که سقف ۲۱ میلیون بیت‌کوین در سال ۲۱۴۰ تقریبا کامل شود، ماینرها تنها از طریق کارمزد تراکنش‌ها پاداش خواهند گرفت. رقابت بر سر این کارمزدها باعث می‌شود انگیزه استخراج و ادامه فعالیت شبکه حفظ شود و کارمزدها پس از هاوینگ‌ها همچنان پایین باقی بمانند.

مزایا و معایب استخراج بیت کوین

معایب استخراج بیت کوین عبارت‌اند از :

• نیاز به سرمایه زیاد: استخراج بیت‌ کوین به سرمایه زیادی نیاز دارد از جمله خرید دستگاه، برق و تجهیزات جانبی برای ماینر.
• ریسک‌های قانونی: بسیاری از دولت‌ها ارزهای دیجیتال از جمله بیت کوین را به‌طور کامل نپذیرفته‌اند و نسبت به آن‌ها با تردید نگاه می‌کنند؛ زیرا این ارزها خارج از کنترل و نظارت دولت‌ها فعالیت می‌کنند. بنابراین همواره این خطر وجود دارد که دولت‌ها استخراج بیت‌ کوین یا دیگر ارزهای دیجیتال را ممنوع کنند.
• نوسانات قیمتی: قیمت بیت‌ کوین از زمان معرفی در سال ۲۰۰۹ همواره با نوسانات شدید همراه بوده است. این سطح از نوسان باعث می‌شود استخراج‌کنندکان نتوانند پیش‌بینی کنند که آیا پاداش دریافتی‌شان ارزش پوشش دادن هزینه‌های بالای استخراج را خواهد داشت یا خیر.
• مصرف بالای انرژی: ماینینگ حجم عظیمی از برق مصرف می‌کند و در مقایسه با صنایع بزرگ بسیار پرمصرف است. همین موضوع آن را هدف اصلی انتقادهای محیط‌زیستی قرار داده است.

مزایای استخراج بیت کوین عبارت‌اند از :

• افزایش امنیت شبکه: استخراج باعث می‌شود هیچ نهاد یا دولت واحدی کنترل کامل بر شبکه نداشته باشد. این موضوع امنیت بلاک چین را در برابر حملات و دستکاری بالا می‌برد.
• پایداری و تداوم شبکه بلاک چین: بدون ماینینگ، تراکنش‌ها تأیید و نهایی نمی‌شوند و هیچ کوین جدیدی وارد چرخه نمی‌شود. به همین دلیل استخراج قلب تپنده بلاکچین‌های مبتنی بر اثبات کار است.
• توزیع عادلانه پاداش‌ها: پاداش‌ها براساس توان پردازشی بین ماینرها تقسیم می‌شود و هر فرد به اندازه سهم خود سود می‌برد. این روش انگیزه مشارکت عادلانه در شبکه را افزایش می‌دهد.
• ایجاد فرصت‌های درآمدی: ماینینگ می‌تواند برای افراد و شرکت‌ها منبع درآمد باشد، به‌ویژه در کشورها یا مناطقی که برق ارزان‌قیمت دارند.

وضعیت قانونی استخراج بیت کوین در ایران

طبق مصوبه هیئت دولت درخصوص به‌رسمیت شناختن صنعت استخراج در سال ۱۳۹۸، استخراج بیت کوین در ایران قانونی ولی تحت نظارت سخت‌گیرانه دولت است. برای فعالیت قانونی در این حوزه، ابتدا افراد باید از طریق سایت بهین یاب که تحت نظارت مستقیم سازمان صنعت، معدن و تجارت فعالیت می‌کند، مجوز دریافت کنند.

مورد بعدی، بحث تأمین برق برای عملیات استخراج است. طبق قوانین و مصوبه تأمین برق، استفاده از برق خانگی برای استخراج جرم است و مراکز استخراج می‌توانند از طریق نیروگاه‌های تجدیدپذیر، تأمین برق از طریق سرمایه‌گذاری در بهینه‌سازی، مولد‌های حرارتی و یا اتصال به شبکه و خرید انرژی از شرکت برق، انرژی موردنیاز خود را برای استخراج تأمین کنند. همچنین افراد تنها دستگاه‌های مورد تأیید و قانونی را می‌توانند برای فرایند استخراج به‌کار گیرند.

برای مطالعه کامل جزئیات مصوبه مقررات تأمین برق مراکز استخراج ارزهای دیجیتال در ایران، روی این لینک کلیک کنید.

هدف این چارچوب قانونی، کنترل مصرف بالای انرژی برای استخراج و همچنین هدایت این صنعت به سمت اقتصاد ملی است و فعالیت بدون مجوز، جریمه‌های چند صد میلیون تومانی به همراه دارد.

کلام پایانی | بیت کوین چگونه استخراج می‌شود؟

استخراج بیت‌ کوین فرایندی پیچیده اما حیاتی برای بقای شبکه این ارز دیجیتال است. ماینرها با استفاده از سخت‌افزارهای قدرتمند و الگوریتم اثبات کار (PoW)، تراکنش‌ها را تأیید کرده و بلاک‌های جدید را به بلاک‌چین اضافه می‌کنند. این فرایند علاوه بر ایجاد بیت‌ کوین‌های جدید، امنیت و پایداری شبکه را تضمین می‌کند. با این حال، هزینه بالای برق، سخت‌افزار و کاهش پاداش‌ها، استخراج را به چالشی جدی برای ماینرها تبدیل کرده است. در نهایت، موفقیت در این مسیر نیازمند آگاهی، برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری هوشمندانه است.