آیا برای شروع سفر به سمت ترید ارزهای دیجیتال آماده‌اید؟
در دنیای ارزهای دیجیتال چیزهای زیادی هست که باید یاد بگیریم و چیزهای زیادی هست که باید در مورد چگونگی معامله یا ترید یاد بگیریم.
میلیون‌ها راه مختلف برای مدیریت ریسک و کسب سود در بازارهای مالی وجود دارد.
هدف ما از ارائه این دوره این است که آن دسته از مخاطبان‌مان را که در دنیای ارزهای دیجیتال تازه‌وارد هستند، با اصول معاملاتی آشنا کنیم و نشان دهیم که چگونه می‌توانند از این اصول برای توسعه استراتژی‌ها و فرآیندهای معاملاتی مناسب با نیازهای فردی‌شان استفاده کنند.
امیدواریم که این اصول بتواند در آموزش شما به عنوان یک تریدر تازه‌کار کمک کند تا مراحل اولیه را تاب بیاورید و کم کم خودتان یاد بگیرید چه چیزی برای موفقیت‌تان بهتر است.
من به عنوان نمونه فرآیند ایجاد یک استراتژی معاملاتی ارز دیجیتال را به شما به اشتراک می‌گذارم که می‌توانید از آن به عنوان ابزاری برای تمرین، کسب تجربه بازار و به عنوان راهنمایی برای ایجاد فرآیند خودتان از آن استفاده کنید.
حتی اگر از قبل هم تجربه ترید در دیگر طبقه‌های دارایی را دارید، پیشنهاد می‌کنم این دوره را مطالعه کنید. بازبینی مهارت‌های اساسی هرگز ضرری ندارد.
شروع کنیم!
ترید چیست؟
ترید چیست؟ یک تریدر چه کار می‌کند؟
یک معامله‌گر یا تریدر با دارایی‌های مالی به دنبال ایجاد ثروت و کسب سود است. او یک دارایی را می‌خرد تا بعدا با قیمت بالاتر بفروشد، یا یک دارایی را وام می‌گیرد برای فروش بالا و بعد مجددا آن را می‌خرد تا کسب سود کند.
البته ترید فعال در بازارهای مالی این قدر هم ساده نیست و یکی از سخت‌ترین کارها است.
رفتار بازار دائما در حال تغییر است چون نه تنها ورودی‌های بنیادی مثل داده‌های اقتصادی، معیارهای شرکت، یا عرضه/ تقاضای کالا بر آن اثرگذار است، بلکه تحت تأثیر رویدادهای ژئوپلیتیک غافلگیرکننده و احساسات انسانی نیز هست.
در واقع تا زمانی که یک گوی جادویی نداشته یا با یک فالگیر خوب آشنا نباشید که آینده را به شما بگوید، هیچ تضمینی برای نتیجه موفقیت‌آمیز وجود ندارد، و فرقی هم نمی‌کند شما چقدر تلاش کرده باشید.
و قطعا هیچ شاه‌کلید یا سیستم معاملاتی‌ای وجود ندارد که سود بدون ریسک را تضمین کند.
همچنین این واقعیت را فراموش نکنیم که هر شخصی یک سری محدودیت‌های شخصی دارد، این محدودیت‌های شخصی می‌تواند شامل کمبود زمان یا کمبود انرژی برای همگام شدن با پویایی‌های بازار باشد، ممکن است سرمایه محدود باشد یا ناتوانی در کنترل احساسات در زمان ریسک کردن.
در مجموع، ترید فعال یا سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی یک کار فوق‌العاده دلهره‌آور است، به همین دلیل رایج‌ترین توصیه در بازارهای مالی این است که بیشتر مردم باید به سرمایه‌گذاری منفعلانه در یک سبد متنوع پایبند باشند. و بسیاری از مردم از این استراتژی سود کرده‌اند.
با این همه، کسانی هستند که علاقه و اشتیاق شدیدی به بازارهای مالی و به طور خاص ارزهای دیجیتال دارند و برای آنها، این سفر به معاملات ارزهای دیجیتال قطعا ارزش بررسی دارد.
توسعه مهارت‌های مناسب برای مدیریت آن سرمایه‌تان، می‌تواند منجر به این شود که نسبت به سرمایه‌گذاری غیرفعال، به سود زیادی برسید.
البته هرگز تضمینی برای موفقیت وجود ندارد و همیشه این احتمال وجود دارد که بتوانید بخش بزرگی از سرمایه خود را از دست بدهید، به خصوص در بازار ارزهای دیجیتال.
اما اگر فکر می‌کنید قبول این ریسک برای شما خوب است، سراغ درس بعدی برویم که در آن در مورد اصول اصلی معامله که به عنوان معامله‌گر جدید باید با آنها آشنا شوید، صحبت می‌کنیم.
اصول معاملاتی‌ای که یک تریدر ارز دیجیتال باید بداند
اگر در زمینه ارزهای دیجیتال تازه‌کار هستید، برای اینکه از شروع سفر معاملاتی‌تان در مسیر درست قرار بگیرید، مهم است که برخی اصول مهم معامله را یاد بگیرید و آنها را به ذهن بسپارید.
احتمالا اصول و قوانین زیادی برای معامله‌گری موفق وجود دارد که تفاوت‌های ظریفی با هم دارند، اما از آنجایی که این دوره برای مبتدیان است، من فقط ۴ تا از مهمترین اصول را ذکر می‌کنم:
- بازاری را که می‌خواهید در آن معامله یا ترید کنید، بشناسید.
- بازارها پویا هستند و ترید هم در خلأ انجام نمی‌شود.
- مدیریت ریسک پایه و اساس معامله موفق است.
- روانشناسی بر عملکرد معاملاتی شما تأثیرگذار خواهد بود.
می‌توان در مورد هر کدام از این اصول یک دائرة المعارف مطلب نوشت، اما با توجه به اینکه این جا راهنمایی ترید برای مبتدیان است، خودم را کنترل می‌کنم و فقط یک نمای کلی از هر یک از این اصول ارائه می‌دهم.
هر کدام را جداگانه بررسی می‌کنیم:
۱. بازاری را که ترید می‌کنید، بشناسید
شاید مضحک باشد که این نکته بدیهی را بگویم، اما می‌گویم:
در مورد دارایی‌ای که ممکن است پولی را که به زحمت به دست آورده‌اید به خطر بیندازد، تا آنجا که می‌توانید اطلاعات کسب کنید.
باور کنید که افرادی وجود دارند که پس‌انداز یک عمر زندگی‌شان را بدون انجام هیچ تحقیقی خرج سهام یا میم کوین می‌کنند. منظورم هیییچ تحقیقی است، هیییچ.
آنها پول‌شان را خرج اینها می‌کنند چون در رسانه‌های اجتماعی تبلیغش را دیده‌اند یا پسرعمویشان که سه ماه در حوزه ارزهای دیجیتال کار کرده، به آنها گفته سود خوبی در این کار هست.
هرچند بدیهی و مسلم به نظر می‌رسد، اما مراقب باشید که کورکورانه هیچ کس را حتی اگر پسرعموی‌تان باشد در شبکه‌های اجتماعی دنبال نکنید. پیروی کورکورانه از دیگران به این معنی است که شما هیچ چیز در مورد این دارایی، کارکردش و عملکردش در شرایط مختلف بازار نمی‌دانید.
همچنین به این معنا است که نمی‌دانید چگونه اطلاعات جدیدی در مورد آن دارایی را پردازش کنید یا اگر شرایط بازار تغییر کرد، در زمان جایگزینی و مدیریت ریسک احتمالا تصمیم‌های بدی می‌گیرید.
و علاوه‌بر آن، پیروی کورکورانه از کسی، خطرات مختلفی به همراه دارد. مثلا، اگر همان تحلیلگر یا اینفلوئنسر یا پسرعمو به توصیه معاملاتی خودش عمل نکند یا یک دفعه ناپدید شود، چه؟
یا حتی بدتر از آن، اگر عمدا به شما اطلاعات غلط بدهد تا خودش از موقعیتی بهره‌مند شود، چه؟
به همین خاطر اولین قدم برای معامله‌گری یا سرمایه‌گذاری این است که خودتان تحقیق کنید.
ممکن است بعضی از شما با بگویید: «من مطالعه و خواندن برایم سخت است! مطالعه زمان‌بر است! من به دیدن ویدئوهای ۱۵ ثانیه‌ای تیک تاک عادت کردم! من حوصله مطالعه ندارم فقط می‌خواهم معامله کنم!»
قطعا مطالعه راحت نیست و زمان‌بر است.
اما یکی از اصول اولیه معامله این است که خودتان باید تحقیق کنید و هیچ کس جز خودتان مسئول معاملات شما نیست.
بنابراین وقت‌تان را صرف غر زدن نکنید و از زمان‌تان برای تحقیق استفاده کنید.
برای هر سرمایه‌گذاری‌ای اصل «خودت تحقیق کن» به کار می‌آید، اما در فضای ارز دیجیتال به کار گرفتن این اصل اهمیت بیشتری دارد، چون مقررات دولتی‌ای در این زمینه وجود ندارد و از سرمایه‌گذاران حمایتی نمی‌شود.
هرچند که خیلی‌ها ارزهای دیجیتال را آینده مالی می‌دانند اما کریپتو غرب وحشی دیجیتالی است.
برای کاهش برخی از جنبه‌های مخاطره‌آمیز (و مشکوک) بازار کریپتو، مطمئن شوید که هر دارایی دیجیتالی که می‌خواهید برای مدتی طولانی آن را نگه دارید، تیم مؤسس شناخته‌شده و مستند داشته باشد، سابقه دستیابی به نقاط عطف توسعه پروژه داشته باشد، و یا شخص ثالث مورداعتمادی کد پشت پروژه را بررسی کرده باشد.
اما به یاد داشته باشید که تیک زدن اینها به این معنی نیست که پروژه در برابر حملات یا تغییرات در مقررات محافظت می‌شود.
بهتر است که درصد کمی از سبد سرمایه‌گذاری‌تان را به هر توکن اختصاص بدهید، بعدا در مورد این ایده و مدیریت ریسک بیشتر صحبت خواهیم کرد.
۲. بازارها پویا هستند و در خلأ معامله انجام نمی‌شود
شما تحقیقات‌تان را در مورد یک پروژه ارز دیجیتال انجام داده‌اید و حالا آماده‌اید که خرید یا فروش کوین یا توکن موردنظرتان را انجام دهید. انقدر مطمئن هستید که از شدت هیجان نمی‌توانید بخوابید.
با وجود اینکه نیمه شب است، می‌خواهید همین الان معامله را انجام دهید.
کجا؟!!! صبر کنید! قبل از انجام معامله باید تحقیقات بیشتری انجام دهید.
یکی از درس‌های بزرگی که معامله‌گران باتجربه یاد می‌گیرند و مبتدیان به آن بی‌توجهند این است که عوامل خارجی بر عملکرد قیمت دارایی اثرگذارند، حتی ممکن است این عوامل نامرتبط به نظر برسند یا واقعا هیچ ربطی به کریپتو نداشته باشند.
به عبارت دیگر، در بسیاری از موقعیت‌ها خواهید دید که قیمت ارزهای دیجیتال با مسائل کلی‌تر بازار تغییر می‌کند یا تحت تأثیر رویدادهای غیرمنتظره بی‌ربط به آن ارز دیجیتال خاص است.
برای مثال، آنچه در بازار سهام رخ می‌دهد می‌تواند بر عملکرد قیمت در بازار ارز دیجیتال اثر بگذارد.
رایج‌ترین نمونه این پدیده، رفتار ناشی از احساس خطر است.
ریسک‌پذیری (Risk-on) در مقابل ریسک‌گریزی (Risk-Off)
ذائقه ریسک مفهومی است که در آن دارایی مالی به طور کلی در یکی از دو دسته اصلی قرار می‌گیرد: دارایی ریسک‌پذیر یا دارایی ریسک‌گریز.
ذائقه ریسک جاری ممکن است به شدت بر جهت کوتاه‌مدت قیمت دارایی اثرگذار باشد.
دارایی‌های ریسک‌پذیر دارایی‌هایی هستند که معمولا در زمانی که احساسات گسترده بازار مثبت است، خریداران را جذب می‌کنند. طبقه‌های دارایی که معمولا در این دسته قرار می‌گیرند عبارتند از سهام، کالاها و ارزهای دیجیتال.
دارایی‌های ریسک‌گریز دارایی‌هایی هستند که وقتی بازار گسترده منفی یا پر از ترس است، خریداران را جذب می‌کنند. طبقات دارایی‌هایی که در این دسته قرار می‌گیرند، معمولا اوراق قرضه، طلا و ارزهای امن مثل دلار آمریکا یا ین ژاپن هستند.
البته یک تعریف خیلی کلی از هر دو نوع قسم ارائه دادم، و اینکه چه دارایی‌هایی در کدام دسته قرار بگیرند، بستگی به مسائل و محرک‌های بازار دارد. اما اکثر اوقات رفتار یک دارایی معمولا از این پویایی پیروی می‌کند، مگر اینکه اخبار خودش از سرفصل‌ها و احساسات اصلی آن روز بیشتر باشد.
یکی از برجسته‌ترین نمونه‌ها که اخیرا رخ داد، رفتار بازار در زمان شروع همه‌گیری کووید ۱۹ (سه ماهه اول سال ۲۰۲0) بود.
از آنجایی که جهان شاهد گسترش غیرقابل کنترل کووید ۱۹ و اقدامات دولت‌ها برای مهار این بیماری همه‌گیر بود، معامله‌گران در حالی که منتظر تعطیلی کامل اقتصاد جهانی بودند، شروع به قیمت‌گذاری کردند.
اکثر طبقات اصلی دارایی‌ها، بدون در نظر گرفتن اصول واقعی، در طی یک ماه به طرز بدی فروخته شدند.
در مارس ۲۰۲۰ بدون اینکه هیچ اتفاق خاصی در فضای کریپتو رخ داده باشد، بیت‌کوین بیش از ۶۰ درصد و از بالای ۱۰۰۰۰ دلار به زیر ۴۰۰۰ دلار سقوط کرد، در حالی که اتر نزدیک به ۷۰ درصد و از حدود ۲۹۰ دلار به ۹۰ دلار سقوط کرد.
و دیری نپایید که بعد از شروع یک سری اقدامات حمایتی توسط دولت‌ها و بانک‌های مرکزی که از آوریل ۲۰۲۰ آغاز شد، طرف دیگر طیف رفتار ریسک را دیدیم زیرا فعالان بازار به دارایی‌ها ریسک‌پذیر روی آوردند.
نرخ‌های بهره توسط بانک‌های مرکزی در اکثر کشورها به نزدیک صفر کاهش پیدا کرد و دولت‌ها سیستم را با نقدینگی و محرک پر کردند.
همراه با بازگشایی‌های اقتصادی که بلاخره اتفاق افتاد و واکسن‌های جدید، خریداران دوباره به دارایی‌های پرریسک سرازیر شدند و یکی از بزرگترین صعود‌های بازار مالی که تاکنون دیده شده است، آغاز شد، از جمله اینکه بیت‌کوین شروع به حرکت کرد و در سال ۲۰۲۱ به ۶۹۰۰۰ دلار رسید.
اما آیا هیچ‌کدام از اینها بر توانایی شبکه بیت‌کوین برای پردازش ایمن‌تر تراکنش‌ها یا توانایی اتریوم برای اجرای قراردادهای هوشمند تأثیر گذاشته است؟ جواب منفی است. تقریبا همه محرک‌های احساسات ریسک در آن ماه‌ها از مبانی ارزهای دیجیتال بیرونی بودند.
بنابراین همان طور که می‌بینید، نه تنها باید چشم‌اندازی از ارز دیجیتال موردنظرتان داشته باشید، بلکه باید چشم‌اندازی از جهان هم داشته باشید و احساسات ریسک گسترده را هم در نظر داشته باشید. خوشبختانه برای این نیازی نیست در اقتصاد یا امور مالی تحصیلات تکمیلی داشته باشید.
۳. مدیریت ریسک، پایه و اساس تجارت موفق است
تا اینجا یاد گرفتید که برای شروع ترید ارزدیجیتال به مبانی توکن و اصل خودت تحقیق کن نیاز دارید و همچنین می‌دانید که باید از شرایط کلی بازار مالی نیز آگاه باشید.
همچنین احتمالا تا به حال متوجه شده‌اید که حتی اگر برای ایجاد یک ایده معاملاتی اطمینان بالایی داشته باشید، بازار ممکن است به دلایل غیرقابل پیش‌بینی و/ یا غیرقابل کنترل خیلی سریع به نفع شما یا به ضرر شما حرکت کند.
مسلما این نکات ما را به مهمترین مهارت معامله‌گران می‌رساند: مدیریت ریسک و معامله.
دقیق‌تر بگویم: مهارت‌های مدیریت ریسک و معامله اگر نگوییم مهم‌تر، به اندازه مهارت‌های تحلیل بازار، انتخاب معامله و شرط‌بندی در مسیر درست اهمیت دارند.
مدیریت ریسک فرآیند شناسایی، تجزیه و تحلیل و اقدام برای کاهش عدم قطعیت و کاهش ضرر تا حد امکان است.
حفظ سرمایه باید اولین اولویت سرمایه‌گذاری موفق در بازار باشد و برای حفظ سرمایه، باید ریسک را به درستی مدیریت کرد.
بدون مدیریت ریسک، هیچ وقت معامله‌گر موفقی نخواهید شد.
نکته کلیدی‌ای که باید یک بار دیگر تأکید کنم این است که تا زمانی که نتوانید آینده را ببینید، هیچ ترید یا سرمایه‌گذاری‌ای نمی‌تواند واقعا بدون ریسک باشد. معاملاتی وجود خواهد داشت که ناموفقند و این بخشی از بازی است.
اما اگر مدیریت ریسک داشته باشید، می‌توانید ریسک اولیه‌تان را به میزان قابل توجهی کاهش بدهید یا حداقل می‌توانید ریسک‌تان را به اندازه‌ای محدود کنید که اگر بازار با چیزی غیرمنتظره مواجه شد، بتوانید تصمیم‌های منطقی بگیرید.
و خوشبختانه اگر مهارت‌های مدیریت ترید را توسعه دهید (اصلاحات معاملاتی برای کاهش یا افزایش ریسک)، می‌توانید سناریوهای معاملاتی ایجاد کنید که نه تنها ریسک شما را نزدیک به صفر می‌کند بلکه سناریوهایی ایجاد می‌کند که در آن سود بالقوه بیشتر از ریسک باشد.
به همین دلیل است که بهترین تریدرهای جهان خودشان را ملزم نمی‌دانند که از هر معامله‌ای سود ببرند تا در یک بازه زمانی به ثروت برسند. بهترین معامله‌گران می‌خواهند ضررهای‌شان را کاهش دهند و مقداری سود کنند.
در بعضی موارد حتی ممکن است تریدهای ناموفق‌شان بیشتر از معاملات موفق‌شان باشد و همچنان هم سود خالص داشته باشند.
به عنوان مثال فرض کنید ۱۰ ترید با حداکثر ریسک ۱۰۰ دلاری در هر معامله انجام می‌دهید، با حداکثر پتانسیل بازده ریسک سه به یک.
اگر در ۴ معامله با نسبت بازده به ریسک احتمالی سه به یک موفق شوید و ۶ معامله را با حداکثر ضرر ۱۰۰ دلاری، در هر کدام، از دست بدهید (برای درصد برد ۴۰٪)، باز هم یک برنده حتمی با بازدهی ۲۰ درصدی در تمام معاملات‌تان خواهید بود (یا سبد سرمایه‌گذاری به ارزش ۱۲۰۰ دلار).
حالا نوسانات دارایی‌های کریپتو را تصور کنید که در آن بازارها در مدت زمان کوتاهی ۱۰۰ تا ۵۰۰ درصد یا بیشتر رشد می‌کنند.
البته، تأیید شده است که افت ۶۰ تا ۹۰ درصدی، در تاریخچه کریپتو خیلی عادی است (به علاوه چند افت ۱۰۰ درصدی)، و این امر این نکته را به ما یادآوری می‌کند که چرا مهارت مدیریت ریسک در دارایی‌های کریپتو نسبت به سایر دارایی‌ها مهم‌تر است. پرایس اکشن کریپتو بسیار ناپایدار است!
بنابراین اگر ۹۰ درصد پول‌تان را از دست دادید، از کامپیوترتان عصبانی نشوید. کامپیوترتان مقصر مدیریت ریسک ضعیف شما نیست.
یک نکته کلیدی برای هر معامله‌گر تازه‌کار این است که باید از سرمایه‌اش محافظت کند و بتواند در بازی بماند تا زمانی که در کارش مهارت بیشتری پیدا کند. مهارت‌های خوب معامله‌گری و مدیریت ریسک می‌تواند شما را در بازی نگه دارد، حتی زمانی که به خاطر تحلیل ضعیف و انتخاب ایده‌های معاملاتی بد، احتمال خارج شدنتان از بازی هست، مهارت مدیریت ریسک می‌تواند شما را در بازی نگه دارد.
فراموش نکنید که این جا ما فقط مقدمه‌ای در مورد دنیای معامله‌گری می‌گوییم، پس در مورد مدیریت ریسک همین مقدار کافی است و مبحثم در مورد مدیریت ریسک و معامله را در اینجا به پایان می‌برم.
اما وقتی احساس کردید آماده‌اید، می‌توانید به درس‌های مدیریت ریسک ما در مدرسه فارکس سایت ایران بروکر مراجعه کنید. مفاهیمی که در آن درس‌ها آموزش داده‌ایم برای همه بازارها، از جمله بازار ارز دیجیتال قابل استفاده است.
۴. روانشناسی بر عملکرد معاملاتی شما اثرگذار خواهد بود
چهارمین اصل مهم برای دنیای ترید این است که وضعیت روانی شما سنجیده شود، چون توانایی شما در کنترل احساسات به شدت بر عملکرد شما به عنوان یک معامله‌گر اثرگذار است.
وقتی شما در کاری که انجام می‌دهید، عنصر ریسک و خطرپذیری وجود داشته باشد، بدیهی است که مقداری اضطراب و ترس از دست دادن خواهید داشت و اگر ضرری را تجربه کنید، این اضطراب و ترس بیشتر هم خواهد شد.
ترس می‌تواند منجر به تصمیم‌های غیرمنطقی مثل کنار گذاشتن یک ایده معاملاتی خوب شود بدون اینکه شخص برای بهبود یا کاهش ریسک زمان بدهد تا ضرر جبران شود. در این مرحله شما تقریبا فقط قمار می‌کنید.
سوی دیگر طیف زمانی است که در وسط یک ترید با پتانسیل سود زیاد قرار می‌گیرید و اعتماد به نفس بالایی می‌گیرید، و همین اعتماد به نفس بالا می‌تواند به شما آسیب بزند.
مثل ترس زیاد، اعتماد به نفس بالای بعد از یک سود خوب هم می‌تواند منجر به تغییرات منفی در فرآیندهای تجزیه و تحلیل یا مدیریت ریسک شخص شود.
یکی از مثال‌های رایج این وضعیت زمانی است که شما یک پوزیشن با لوریج بالا می‌گیرید و/ یا پلن حد ضرر را نادیده می‌گیرید. این سناریوها ممکن است منجر به بازگرداندن حجم زیادی از سودهای محقق‌نشده‌تان شوند یا بدتر از آن، زمانی که بازار به سرعت تغییر جهت می‌دهد و کاملا مخالف شما می‌شود و حسابتان به صفر می‌رسد.
به همین دلیل سه اصل اول خیلی مهم هستند.
اگر تسلط خوبی به ارز دیجیتال موردنظرتان و شرایط کلی بازار داشته باشید، می‌دانید که بازارها هر لحظه ممکن است شما را غافلگیر کنند و یک پلن مدیریت ریسک قوی برای سناریوهای بالقوه دارید، و تا جایی که می‌توانید احتمال اینکه به احساسات‌تان اجازه دهید هدایت‌تان را به دست بگیرند و منجر به تصمیم‌های معاملاتی بد و فاجعه‌بار شوند را کاهش می‌دهید.
این موضوع بسیار پیچیده‌ای است که باید در چند پاراگراف به آن پرداخته شود، اما پیش از آن لازم است یک نکته را به خاطر بسپارید:
حتی در بهترین سناریوها که یک استراتژی معاملاتی عالی و محیط بازار مطلوبی هم دارید که منجر به سودهای بزرگ می‌شود، کنترل نکردن احساسات به عملکرد بلندمدت شما آسیب می‌زند.
بنابراین کارهایی که باید را انجام دهید، ریسک‌تان را در هر معامله محدود کنید و به هیچ ایده معاملاتی‌ای بیش از حد وابسته نشوید. با تجربه و تمرین احتمالا می‌توانید احساسات‌تان را کنترل کنید.
