اعتماد به ارزهای دیجیتال: آری یا نه؟

طی همین یک سال گذشته بعضی از بزرگ‌ترین شرکت‌های دنیای ارز دیجیتال، از Celsius و Voyager گرفته تا BlockFi و FTX ورشکست شدند. یک اصل ثابت در همه این شکست‌ها، ایجاد شدن یک شکاف اعتمادی بزرگ در تمام افرادی بود که با این شرکت‌ها سروکار داشتند – از سرمایه‌گذاران خرد تا سازمان‌های فعال در حوزه رمزارزها، همگی اعتماد خود را به این شرکت‌ها از دست دادند. شاید بهتر باشد ببینیم چرا و چگونه این عدم اعتماد به ارزهای دیجیتال و شرکت‌های بزرگ حوزه رمزارزها شکل گرفت و این که آیا نباید به ارزهای دیجیتال اعتماد کنیم؟

بیایید کمی به عقب برگردیم مثلا به زمان رونمایی از آن نوآوری بزرگی که صنعت ارزهای دیجیتال را پایه‌گذاری کرد – درست متوجه شدید منظور ما ملکه ارزهای دیجیتال، بیت کوین است. اولین جمله‌ای که در وایت پیپر این ارز نوشته شده است توضیح می‌دهد که مشکل اصلی تجارت آنلاین، جلب اعتماد است. زیرساخت‌ پرداخت‌های اینترنتی هنوز از ضعف درونی مدل اعتماد محور رنج می‌برد. ساتوشی ناکاموتو در همین رابطه می‌گوید:

آنچه که نیاز داریم یک سیستم پرداخت الکترونیک بر اساس مدارک رمزنگاری شده است نه بر اساس اعتماد.

اما اتفاقاتی که اخیرا افتاد باعث روشن شدن چراغی شد که یادآوری می‌کرد در زمان خرید و فروش ارزهای دیجیتال، سرمایه‌گذاران همچنان باید با دقت مراقب باشند که به چه کسی و چه چیزی اعتماد می‌کنند. شاید بتوان اعتماد به ارزهای دیجیتال را در سه دسته‌بندی مختلف قرار داد: می‌توانید به کدها اعتماد کنید، می‌توانید به قانون اعتماد کنید یا می‌توانید به شخص اعتماد کنید. احتمالا به همین اشاره کوتاه قانع نیستید و می‌خواهید بیشتر بدانید و چه بهتر که توصیه‌هایی هم در مورد مراقبت از دارایی‌های دیجیتال به شما داده شود. پس ادامه مطلب را از دست ندهید.

اعتماد به کدها

وایت پیپر بیت کوین از ما دعوت می‌کند که به کدها اعتماد کنیم و به همین دلیل، به بیت کوین و ارزهای مشابه آن «سیستم بدون نیاز به اعتماد» گفته می‌شود. در بعضی از معدود سناریوها امکان این که به چنین سیستم‌هایی اعتماد کنیم، وجود دارد. این روش به شما یادآوری می‌کند که:

«اگر کلیدها دست خودت نباشد، کوین‌ها هم مال تو نیست».

در واقع این جمله می‌گوید تنها کسانی که خودشان مسئولیت مراقبت از ارزهای خود را برعهده می‌گیرند، مالک حقیقی دارایی خود هستند.

این حقیقت وجود دارد که استفاده از روش‌های متمرکز برای مراقبت از دارایی‌ها مستلزم میزانی از اعتماد به آن موسسه است، درست مانند زمانی که شما به بانک نزدیک خانه اعتماد می‌کنید که مراقب امنیت حساب، حقوق و بازنشستگی شما باشند. البته این ابدا به آن معنا نیست که مراقبت امانی از دارایی‌ها – اعتماد کامل به کدها – گزینه درستی برای همه است. چون همه دانش فنی برای انجام موفقیت‌آمیز و امن، این کار را ندارند. حتی افرادی که از عهده آن برمی‌آیند هم گاهی از موسسات متمرکز برای خرید و فروش و دسترسی به کالاهای پیشرفته استفاده می‌کنند. بنابراین نمی‌توان کاملا از وابستگی به مدل اعتماد محور، رها شد.

تعداد زیادی از پروتکل‌های DeFi سرویسی را ارائه می‌دهند که در مقایسه با موسسات مالی سنتی متمرکز که توسط افراد مدیریت می‌شوند، بیشتر تحت نظارت کدها هستند. اعتماد به این پروتکل‌ها نیاز به این دارد که شما خودتان شخصا تایید کنید که کدها همان کاری که گفته‌اند را انجام می‌دهند یا این که به جای آن، به افرادی که این کدها را نوشته‌اند، اعتماد کنید. در سال ۲۰۲۲ دیدیم که برخی از این پروتکل‌های غیرمتمرکز، ریسک بالایی را متوجه سرمایه‌گذاران خود کردند.

نباید فراموش کنیم که خیلی از اوقات وقتی به ما گفته می‌شود که به کدها اعتماد کنید ما در واقع داریم به افراد اعتماد می‌کنیم. مثلا شرکت FTX را در نظر بگیرید. این شرکت به صورت عمومی و با بازار گرمی کردن، موتور لیکوئید خودکار خود را به‌عنوان آخرین ابزار مدیریت ریسک معرفی کرد. اما در واقعیت، ظاهرا مدیریت FTX به صورت مخفیانه شرکت بزرگ خرید و فروش ارزهای دیجیتال، آلامدا ریسرچ را از استفاده از آن پروتکل مدیریت ریسک معاف کرد. بنابراین شرکت آلامدا ورشکست شد و حالا صرافی هم عاجز از پرداخت بدهی‌های خود است.

در نهایت، اگر از شما خواسته شد که برای مراقبت از دارایی‌های خود، به کدها اعتماد کنید، یا باید کاملا مطمئن شوید که  خودتان شخصا از کدها سر درمی‌آورید یا باید در مورد این که می‌خواهید به افرادی که پشت آن کدها هستند اعتماد کنید یا خیر؟

اعتماد به قانون

در زندگی روزمره، ما تا حد زیادی به قانون تکیه می‌کنیم که وقتی به بانک‌ها یا سایر موسسات مالی برای انجام تراکنش و پس‌انداز دسترنج‌مان اعتماد کردیم، حافظ منافع ما باشد. البته در هر صورت کلاهبرداری و جرایم مالی اتفاق می‌افتند اما محافظت‌های قانونی باعث کاهش اثر منفی آن روی افراد می‌شوند. مثلا در آمریکا، حتی اگر یک بانک به‌طور کامل در پرداخت بدهی‌های خود ناتوان باشد، دولت آمریکا تضمین می‌کند که صاحبان حساب‌ها تا ۲۵۰ هزار دلار، جبران خسارت می‌شوند. علاوه‌بر این، قوانین و مقررات توسعه‌یافته‌ و مجازات و جریمه‌های سفت و سخت مدنی و مجرمانه‌ای برای سوء‌استفاده‌های مالی در بیشتر جاهای دنیا وجود دارد که برای بازدارندگی افراد مجرم و کلاهبردار بسیار مفید هستند.

به لطف این محافظت‌های قانونی، مردم عموما دلیل خوب و منطقی برای اعتماد به سپردن پول به بانک‌ها دارند، حداقل در کشورهای توسعه‌یافته که شرایط اینچنین است. در این کشورها، اگر پس‌اندازهای نقدی به جای بانک‌ها، توسط شخص محافظت شوند، ریسک بزرگ‌تری آنها را تهدید می‌کند.

بنابراین یکی دیگر از سوالات مهمی که کاربران ارزهای دیجیتال باید پاسخ بدهند این است که قانون تا چه حد از شما محافظت می‌کند؟ در این مورد، آنها نه تنها باید قوانین کشور خود، بلکه قوانین کشوری که آن موسسه در آن قرار دارد یا به آن وابسته است را هم در نظر بگیرند.

وقتی کاربران با موسسه‌ای کار می‌کنند که به‌صورت فیزیکی در کشور خودشان قرار دارد، می‌توانند با احتمال بیشتری به قانون اعتماد کنند. این اعتماد در مورد شرکت‌هایی که در کشورهای خارجی هستند، کمتر است. مساله مهم دیگر این است که آیا آن موسسه از مقامات قانونی آن کشور مجوز فعالیت دارد تا آنها بر عملکرد شرکت نظارت داشته باشند یا خیر؟

وقتی قانون و نظارت بر موسسه باشد اقداماتی مثل تبعیت از قانون بانک مرکزی آن کشور، دریافت مجوزهای مختلف برای فعالیت، حسابرسی منظم و پیروی از قوانین حقوقی انجام می‌شود و در صورت تخطی، فرد با مجازات‌هایی مثل جریمه‌های سنگین و زندان مواجه می‌شود.

البته هنوز در این دنیا مجرمانی وجود دارند که ترجیح می‌دهند قانون را دور بزنند. مثل شرایط «اعتماد به کد»، وقتی شما به قانون اعتماد می‌کنید تا از سرمایه شما محافظت کند، همیشه درجاتی از اعتماد به موسسات و افراد هم در این فرآیند دخیل است. لازم است تحقیق کنید و ببینید که مقامات قانونی کشور شما یا کشور آن موسسه‌ای که قصد تعامل با آن را دارید، چه پاسخی به سوء استفاده‌های اخیر از اعتماد مردم در صنعت رمزارز داده‌اند.

اعتماد به فرد

شاید اگر با صنعت ارزهای دیجیتال آشنا هستید و در این حوزه کار کرده‌اید به این نتیجه رسیده باشید که مانند هر فعالیت مالی دیگری، اعتماد به ارز دیجیتال مستلزم میزانی از اعتماد به طرف مقابل است. ما هنوز در جهانی بدون نیاز به اعتماد که ساتوشی ناکاموتو آن را به تصویر کشید، زندگی نمی‌کنیم.

کاری که کاربران ارزهای دیجیتال نباید انجام دهند این است که به یک گروه از افراد یا بدتر از آن، یک فرد تنها و قدرتمند، اعتماد کامل نداشته باشند. اگر طرف مقابل شما یک موسسه متمرکز است که مسئولیت محافظت از دارایی شما را بر عهده گرفته اما خارج از مرزهای کشور شما است و رسما هیچ دسترسی قانونی توسط شما به آن وجود ندارد، باید در مورد سپردن دارایی‌های دیجیتال خود به آن، کمی بیشتر احتیاط کنید.

اگر خبرهایی از اتفاقات تلخ اخیر در بازار ارزهای دیجیتال به گوش برسد، می‌توان امیدوار بود که کاربران با دقت بیشتری در مورد ریسک‌هایی که در معرض آن قرار می‌گیرند، فکر کنند. از آنجایی که شرکت‌های فعال در حوزه رمزارزها همچنان در همین بازار خرسی هم در حال افزایش هستند، بیایید امیداور باشیم که سرمایه و مشتری به سمت پلتفرم‌ها و محصولاتی سرازیر شود که به جای این که فقط بگویند «به ما اعتماد کنید»، محافظت در سطح کدها و حمایت قانونی را به مشتری ارائه می‌دهند.

احتمالا با مطالعه مطلب بالا به این سوال شما که آیا ارزهای دیجیتال قابل اعتماد هستند یا خیر، پاسخ داده شده است. ورود به هر حوزه مالی تا زمانی قابل اعتماد است که شما تمام اقدامات ایمنی را رعایت کرده و در آخر، کمی هم به شهود و دانش خود تکیه کنید. در مورد شرکت‌ها و پروژه‌های جدید با احتیاط بیشتری پیش بروید و تمام سرمایه و معاملات خود را به یک شرکت نسپارید.

صرافی های مورد اعتماد ایرانی

یکی از اقدامات مهمی که تیم ایران بروکر انجام داده است، بررسی صرافی‌های مورد اعتماد ایرانی است که تمام سرویس‌هایی که صرافی‌های خارجی ارائه می‌دهند را برای مشتریان ایرانی فراهم کرده‌اند. شما می‌توانید با مراجعه به صفحه «بررسی صرافی‌ها» فهرست کاملی از صرافی‌‌های ایرانی و خارجی را به همراه امتیازی که دریافت کرده‌اند، مشاهده کنید. این فهرست به طور منظم به‌روز‌رسانی شده و اسامی جدیدی اضافه می‌شوند.

همچنین اگر قصد خرید هر ارزی را داشته باشید، از بالای همین صفحه نام ارز را انتخاب می‌کنید و تمام صرافی‌های ایرانی و خارجی که آن ارز را دارند، به شما نمایش داده می‌شود و می‌توانید از بین آنها انتخاب کنید.