پرسش‌هایی که در این نوشته به آنها می‌پردازیم:
- ارزهای دیجیتال چگونه قیمت‌گذاری می‌شود؟
- صرافی‌ها چه نقشی دارند؟
- یک صرافی چه اطلاعات قیمتی ارائه می‌دهد؟
- از دفتر سفارش و نمودارهای عمق چگونه می‌توان استفاده کرد؟
در اولین مقاله این مجموعه‌مقالات که در مورد نحوه معامله ارزهای دیجیتال بود، میان ارزیابی ریسک و فرصت تمایز قائل شدیم (از نظر نوسان قیمت کوتاه‌مدت و عملکرد بلند مدت دارایی).
در کل، اگر استراتژی‌های بلندمدت داشته باشیم، سرمایه‌گذاری کرده‌ایم و اگر استراتژی‌هایمان در بازه کوتاه‌مدت اجرا شود، معامله یا ترید است.
برای معامله نیاز به نوع خاصی از آنالیز و تجزیه و تحلیل داریم. چراکه تمرکزمان بر نوسان‌های کوتاه‌مدت قیمت است که این نوسان‌های قیمت را هم عوامل مختلفی در طول ماه‌ها یا سال‌ها ایجاد می‌کنند.
معمولا در ترید یا معامله کوتاه مدت از تحلیل تکنیکال استفاده می‌شود و برای اینکه آن را یاد بگیرید باید با یک سری اصول اولیه مثل اینکه قیمت چیست و چگونه تعیین می‌شود، شروع کنید.
قیمت بیت کوین نشان‌دهنده چه ارزشی است و چگونه تعیین می‌شود؟
در این بخش با مثال بیت کوین شروع می‌کنیم.
قیمت بیت کوین معیاری است از ارزش فرضی بیت کوین نسبت به یک ارز رایج (مثل یورو) و از تعامل خریداران و فروشندگان ایجاد می‌شود.
نسبت قیمت دو دارایی (مثل بیتکوین و یورو) جفت معاملاتی نامیده می‌شود و با نمادهای سه‌حرفی نشان داده می‌شود: BTC/EUR.
این ارزش فرضی کاملا نسبی است، اما رایج‌ترین دیدگاه این است که: ارزش بیت کوین ناشی از قابلیتش برای ایجاد عملکرد نوع جدیدی از پول اینترنتی یعنی ذخیره ارزش و وسیله مبادله است.
تصور خریداران این است که قیمت بیت کوین (برحسب یورو) افزایش خواهد یافت، و با توجه به قابلیتی که در آینده دارد، به‌عنوان یک پول جدید کمتر از ارزشش قیمت‌گذاری شده است، اما اتفاق‌نظری بین خریداران در مورد اینکه قیمت مناسب برای خرید در یک زمان خاص چیست وجود ندارد .
فروشندگان بیت کوین دارند و مایلند آن را بفروشند، چون فکر می‌کنند احتمال کاهش قیمت آن نسبت به یورو در کوتاه‌مدت زیاد است یا فکر می‌کنند فرصت‌های بهتری برای سرمایه‌گذاری وجود دارد. در میان فروشندگان هم اتفاق‌نظری در مورد قیمت مناسب برای فروش وجود ندارد.
جایی که این دو گروه، یعنی خریداران و فروشندگان، با هم مواجه می‌شوند، قیمتی تعیین می‌شود (به یورو)، و بالاترین قیمتی که یک خریدار حاضر است در ازای خرید بیت کوین پرداخت کند، با کمترین قیمتی که فروشنده حاضر است بیتکوینش را بفروشد، مطابقت داده می‌شود و یک معامله صورت می‌گیرد.
از آنجا که این قیمت نشان‌دهنده قیمتی است که خریداران و فروشندگان در آن لحظه آن را پذیرفته‌اند، به قیمت اسپات یا قیمت لحظه‌ای معروف است.
هنگامی که بازارها برای یک دارایی به اندازه کافی رشد یافته باشند، مکانیسم‌های دیگری برای قیمت به وجود می‌آید که با عنوان مشتقات (Derivatives) شناخته می‌شود و امکان سفته‌بازی روی قیمت را در مقطعی در آینده فراهم می‌کند. اصطلاح آتی (Futures) نیز بخش کلیدی دیگری برای کشف قیمت است.
کشف قیمت و صرافی‌ها
فرآیند شناسایی ارزش منصفانه بیت کوین را کشف قیمت می‌گویند. فعالان بازار برای کشف قیمت واقعی بیت کوین اصولا از تمام اطلاعات موجود در مورد بیتکوین (تکنیکال و فاندامنتال) و همچنین رفتار دیگر شرکت‌کنندگان در بازار استفاده می‌کنند.
در بخش بعد به تأثیر کشف قیمت می‌پردازیم، در این بخش فقط به این ایده می‌پردازیم که قیمت توسط فعالان بازار کشف می‌شود و صرافی‌ها معامله را تسهیل می‌کنند.
صرافی‌ها هر روز و هر ساعت خریداران و فروشندگان را تطبیق می‌دهند (با اتکای به نظرشان در مورد قیمتی که برای معامله در نظر دارند) و قیمتی را برای بیتکوین ایجاد می‌کنند و قیمت بر اساس ارزش فرضی در یک مقطع زمانی تعیین می‌شود.
هر پلتفرم صرافی به طور مستقل عمل می‌کند و با عرضه (فروشندگان) و تقاضای (خریداران) مشتریان مطابقت دارد. بیرون از صرافی‌ها هیچ منبع واحدی برای کشف قیمت واقعی بیت کوین وجود ندارد.
سایت‌هایی مانند کوین مارکت کپ (Coinmarketcap) که تجمیع‌کننده قیمت هستند، قیمت‌ها را از بزرگترین صرافی‌ها می‌گیرند و از میانگین وزنی برای تولید ارزش قیمتی گسترده استفاده می‌کنند.
در تصویر زیر می‌بیند که در ده صرافی بزرگ که بیشترین حجم معاملات بیت کوین را دارند، قیمت یکسان نیست.
اطلاعاتی را که کوین مارکت کپ از صرافی‌ها تجمیع می‌کند، می‌توان قابل‌اعتماد در نظر گرفت تا بتوانیم حدود قیمت بیت کوین را به دست آوریم، اما از آنجایی که ظرفیت خرید بیت کوین در سراسر جهان متفاوت است، قیمتی که از این روش به دست می‌آید هم ممکن است غیرواقعی باشد.
موانع کشف قیمت بیت کوین
در جایی که شرایط بازار یکسان است، قیمت در صرافی‌ها تفاوت زیادی نخواهد داشت، که این نشانه یک بازار کارآمد است. در غیر این صورت، کاربران به‌سادگی با کمترین قیمت در یک صرافی خرید می‌کنند و با بالاترین قیمت موجود در صرافی دیگر می‌فروشند (به این کار آربیتراژ گفته می‌شود).
در مقایسه با دارایی‌های بالغ‌تر (مثل طلا یا ارزهای فیات) بیت کوین راه درازی برای رشد دارد، اما با توجه به اینکه روزانه میلیاردها دلار معامله می‌شود، قیمت آن کارآمدتر می‌شود، به این معنی که به ندرت با پریمیوم بالا در صرافی‌ها معامله می‌شود. آربیتراژ رخ می‌دهد، اما فقط در مقیاس زیاد (توسط معامله‌گران حرفه‌ای) مؤثر است و برای کسی که تازه در مورد نحوه معامله ارز دیجیتال یاد می‌گیرد و مبتدی است، مناسب نخواهد بود.
اما یک استثنا مهم برای کشف قیمت بیت کوین و پتانسیل تغییرات قابل توجه در صرافی‌ها وجود دارد.
در جایی که یک صرافی در شرایط متفاوتی قرار دارد، مثل کشورهایی با ارزهای فیات ضعیف و کنترل‌های سنگین روی صرافی یا حرکت آن ارز (مثل ونزوئلا، آرژانتین، نیجریه و ترکیه) در واقع قیمت بیت کوین بسیار بالاتر است، چون تقاضا بیشتر است.
مثلا در مقاله‌ای نشان داده شده که با توجه به ضعیف بودن نایرا (پول کشور نیجریه) و تلاش‌هایی که برای قانون‌گذاری علیه استفاده از بیتکوین در این کشور صورت می‌گیرد، معامله آن در این کشور با قیمت بالاتری انجام می‌شود.
کنترل‌هایی که بر خرید و فروش در آن بازارهای خاص اعمال می‌شود، روند طبیعی کشف قیمت را دچار اختلال می‌کند، زیرا تقاضا فقط به صورت محلی برآورد می‌شود. انجام آربیتراژ به دلیل محدودیت در دسترسی به خرید و فروش در این بازارها دشوار است.
1- معاملات فرابورس (OTC)
حالا دیگر تااندازه‌ای می‌توانیم متوجه شویم که چگونه قیمت بیتکوین از طریق تعامل خریداران و فروشندگان در صرافی‌ها به دست می‌آید. اما با این حال، صرافی‌ها تنها روش خرید بیت کوین نیستند.
در جایی که فرد یا سازمانی بخواهد مقدار زیادی بیتکوین بخرد یا بفروشد، شاید نخواهد از طریق صرافی اقدام کند، چون بعید است که خریداران و فروشندگان کافی‌ای وجود داشته باشند. با توجه به اینکه صرافی‌ها قصد معامله را آشکار می‌کنند (همانطور که در ادامه خواهیم دید) عمل ساده ثبت سفارش در یک صرافی، می‌تواند قیمت را تغییر دهد.
این نوع معامله به فرابورس (خارج از بورس/ OTC) معروف است که خارج از مکانیسم عادی بازار بورس اتفاق می‌افتد. در این روش، معاملات از طریق یک کارگزار انجام می‌شود و شامل مبالغ بسیار زیادی می‌شود.
2- دفتر سفارش صرافی
صرافی‌ها قیمت پیشنهادی خریدار را به اشتراک می‌گذارد که کلمه Bid این قیمت را نشان می‌دهد.
در کنار لیست Bidها یا قیمت‌های پیشنهادی، دفتر سفارش فروشندگان قرار می‌گیرد که جزئیات پیشنهادهای فروش است؛ این لیست قیمت و مقداری را که فروشندگان حاضر به فروش هستند را نشان می‌دهد. کلمه Ask نشان‌دهنده این لیست است.
به محض تطبیق یک پیشنهاد و یک درخواست (Bid and Ask) معامله انجام می‌شود و قیمت معین می‌گردد.
تصویر زیر نمونه‌ای از یک دفتر سفارش برای جفت معاملاتی بیتکوین/ دلار است.
شما به‌عنوان یک معامله‌گر سعی می‌کنید آنچه را که دفتر سفارش در مورد سود کل به شما می‌گوید، تفسیر کنید. قیمت‌های پیشنهادی قابل توجه در یک قیمت خاص، سطوح حمایتی را نشان می‌دهد یا برعکس آن، قیمت‌های درخواستی ممکن است نشان‌دهنده نقطه‌ای باشد که در آن قیمت ممکن است برای پیشی گرفتن مشکل داشته باشد.
توجه به این نکته ضروری است که دفتر سفارش نشان‌دهنده سفارش‌های محدود (Limit Orders) است که معاملاتی هستند که با قیمت‌های خاص برای مقادیر مشخص درخواست می‌شوند. بیت کوین همچنین از طریق سفارش‌های بازار معامله می‌شود، جایی که خریدار یا فروشنده راضی است که بهترین قیمت موجود را در آن نقطه انتخاب کند.
3- نمودار عمق صرافی
دفتر سفارش جدول‌گونه و متحرک است، بنابراین خواندن آن راحت نیست، هرچند که معامله‌گران حرفه‌ای این کار را به سادگی و با نگاه کردن انجام می‌دهند.
برای اینکه راحت‌تر بتوانید اطلاعات دفتر سفارش شامل قیمت‌های درخواستی و پیشنهادی را تفسیر کنید، نمودار عمق نمایش داده می‌شود.
نمودار عمق تقریبا V شکل است و از دو مثلث قائم‌الزاویه شیبدار تشکیل شده است که قیمت‌های خریداران در یک طرف و قیمت فروشندگان در طرف دیگر است.
نمودار عمق می‌تواند یافتن سطوح مقاومت (جایی که کاهش قیمت احتمالا ثبیت می‌شود) یا دیوارهای فروش را آسان‌تر کند.
البته دفتر سفارش و نمودار عمق پویا است. احساسات همه فعالان در بازار در حال تغییر است، بنابراین چیزی که آن داده‌ها به دست می‌آورید، به اندازه ثبات احساسات ارزشمند است.
بنابراین هنگام تحلیل و تلخیص نمودارها، باید به اطلاعاتی که نمودارها به آنها واکنش نشان می‌دهند هم توجه کنید.
4- معاملات انجام‌شده
هنگامی که قیمت پیشنهاد و درخواستی خریدار و فروشنده در نقطه‌ای با هم منطبق شوند معامله انجام می‌شود که این معامله قیمت را در آن مقطع زمانی مشخص می‌کند.
معاملات گذشته نیز به عنوان بخشی از نمایشگر معاملاتی در دسترس هستند و می‌توانند اطلاعات ارزشمندی در مورد گذشته ارائه دهد، اما مهم‌ترین چیزی که نمایش داده می‌شود، نمودار قیمت است.
نمودار قیمت یک نشانه تصویری ساده برای تاریخچه قیمت و همچنین فرصتی برای استخراج الگوهایی فراهم می‌کند که بعدا می‌تواند به شما برای پیش‌بینی قیمت آینده کمک کند.
فهم نمودار قیمت، درس بعدی ما در سلسله‌درس‌های معامله ارز دیجیتال است.
