گزارش جامع عملکرد بازار صرافی های رمزارزی خارجی در 2024

سال 2024 نقطه عطفی در تاریخ ارزهای دیجیتال بود. در ژانویه امسال، با تایید ETFهای بیت کوین توسط نهادهای نظارتی آمریکا، موج جدیدی از سرمایه‌گذاری‌های نهادی وارد فضای وب3 شد. این روند با تصویب ETFهای اتریوم در جولای همان سال به اوج خود رسید و باعث شد تا بیت کوین در مارس 2024 رکورد جدیدی را ثبت کند و به قیمت بی‌سابقه 73 هزار دلار دست یابد.

جهت انتخاب صرافی ارز دیجیتال ایرانی و خارجی به صفحه بهترین صرافی ارز دیجیتال برای ایرانیان مراجعه کنید.

در بیشتر ماه‌های سال 2024، ارزش کل بازار ارزهای دیجیتال از مرز 2 تریلیون دلار فراتر رفت و حتی از رکوردهای ثبت شده در سال 2021 نیز پیشی گرفت. این رشد چشمگیر، همراه با هاوینگ بیت کوین که در آوریل 2024 رخ داد، شرایط منحصر به فردی را برای صرافی‌های متمرکز ارزهای دیجیتال (CEX) رقم زد.

گزارش جامع بازار صرافی های متمرکز که توسط تیم 0xScope تهیه شده، با بررسی دقیق 22 صرافی برتر جهان از جمله بایننس (Binance)، اوکی ایکس (OKX)، بای بیت (Bybit)، بیتگت (Bitget) و مکسی گلوبال (MEXC Global)، تصویری شفاف از تحولات این بازار ارائه می‌دهد. این صرافی‌ها در مجموع حجم معاملاتی معادل 54 تریلیون دلار را در بازه زمانی 9 اکتبر 2023 تا 9 اکتبر 2024 به ثبت رسانده‌اند.

نکته قابل توجه در این گزارش، تغییر قابل ملاحظه در توازن قدرت میان صرافی‌هاست. در حالی که بایننس همچنان پیشتاز بازار است، کاهش 13 درصدی سهم این غول صنعت کریپتو در معاملات اسپات و افت 8.4 درصدی آن در بازار مشتقات، نشان از تغییر تدریجی در ترجیحات معامله‌گران دارد. همزمان، صرافی‌هایی مانند بای بیت با رشد خیره‌کننده از رتبه هفتم به دوم در بازار معاملات اسپات و اوکی ایکس با افزایش سهم خود در بازار مشتقات، قدرت خود را به رخ رقبا کشیده‌اند.

گزارش پیش رو تحلیلی عمیق از روندهای بازار، تغییرات سهم صرافی‌ها و عملکرد توکن‌های اختصاصی آن‌ها ارائه می‌دهد. همچنین به بررسی رقابت فزاینده میان صرافی‌های متمرکز و غیرمتمرکز می‌پردازد که نشان‌دهنده تحولات زیادی در ساختار بازارهای مالی غیرمتمرکز است.

وضعیت حجم معاملات در صرافی های متمرکز

بررسی معاملات اسپات

در تحلیل داده‌های معاملات اسپات، گفتنی است که در هفته‌های 30 و 31 سال 2024، اطلاعات مربوط به حجم معاملات بای بیت در دسترس نبود. با این حال، با توجه به روند کلی عملکرد این صرافی و ثبات نسبی در سایر هفته‌ها، این خلأ آماری تأثیر معناداری بر تحلیل‌های ارائه شده نداشته است.

در دوره 12 ماهه مورد بررسی، 22 صرافی برتر جهان در مجموع حجم معاملات اسپات چشمگیر 14.6 تریلیون دلاری را ثبت کردند. صرافی بایننس با ثبت حجم معاملات 5.78 تریلیون دلاری و سهم 39.54 درصدی همچنان پیشتاز این بازار است. با این حال، مقایسه آن با سهم 52.5 درصدی سال گذشته نشان از افت قابل توجه 13 درصدی سهم بازار این صرافی دارد.

در میان رقبا، صرافی بای بیت موفق شد با جهشی خیره‌کننده از رتبه هفتم و سهم 3.2 درصدی سال گذشته، به جایگاه دوم با سهم 8.51 درصدی صعود کند. این رشد بیش از دو برابری، بای بیت را به نزدیک‌ترین رقیب بایننس تبدیل کرده است. اوکی ایکس نیز با افزایش سهم خود از 5.4 به 6.38 درصد، جایگاه سوم را در اختیار دارد.

آپ بیت (Upbit) که سال گذشته با سهم بازار 6.8 درصدی در رتبه دوم قرار داشت، امسال به رتبه چهارم با سهم 5.77 درصد تنزل یافت. صرافی کوین بیس (Coinbase) نیز از رتبه سوم با سهم 5.8 درصد به رتبه پنجم با سهم 5.68 درصد عقب نشست.

روند نزولی بایننس داستانی دو ساله برای روایت دارد. این صرافی در اکتبر 2022 حدود 62 درصد سهم بازار را در اختیار داشت، اما به تدریج تا نوامبر 2023 به حدود 30 درصد کاهش یافت. هرچند در نیمه اول 2024 توانست سهم خود را به بالای 40 درصد برساند.

تحولات هفتگی بازار نیز روندهای جالب توجهی را نشان می‌دهد. بای بیت از میانه 2024 موفق شد سهم بازار دو رقمی را تجربه کند و در آگوست امسال به رکورد 13 درصد دست یابد. همچنین صرافی کریپتو دات کام (Crypto.com) که معمولاً سهمی بین 2 تا 4 درصد داشت، طی چهار ماه اخیر رشد قابل توجهی را تجربه کرد و در سپتامبر از مرز 10 درصد سهم بازار عبور کرد.

تحلیل بازار مشتقات

از میان 22 صرافی مورد بررسی، 11 صرافی ارز دیجیتال خدمات معاملات مشتقات ارائه می‌دهند. این صرافی‌ها در مجموع 39.38 تریلیون دلار حجم معاملات را ثبت کردند که تقریباً سه برابر حجم معاملات اسپات است.

در این بازار نیز بایننس با کاهش سهم خود از 50.9 به 42.5 درصد مواجه شد. صرافی اوکی ایکس با افزایش سهم از 15.5 به 19.83 درصد جایگاه دوم را حفظ کرد. بای بیت و بیتگت نیز به ترتیب با سهم بازار 13.98 و 12.73 درصدی در رتبه‌های سوم و چهارم قرار گرفتند. صرافی مکسی گلوبال علی‌رغم حفظ رتبه پنجم، با کاهش سهم از 7.3 به 4.27 درصد روبرو شد.

نکته قابل توجه اینکه کوین بیس و آپ بیت، دو صرافی قدرتمند در بازار اسپات، در این آمار لحاظ نشده‌اند. آپ بیت به دلیل محدودیت‌های قانونی کره جنوبی امکان ارائه خدمات مشتقات را ندارد و کوین بیس نیز از طریق زیرمجموعه Coinbase International Exchange تنها 288.44 میلیارد دلار حجم معاملات مشتقه داشته که در مقایسه با رقبا که بیش از 1 تریلیون دلار حجم سالانه دارند، رقم بزرگی نیست.

روند هفتگی معاملات مشتقات نشان می‌دهد که اوکی ایکس و بای بیت توانسته‌اند به ترتیب سهم 17 تا 22 درصدی و 12 تا 17 درصدی خود را حفظ کنند. در مقابل، بایننس که در 2023 سهمی بالای 45 درصد داشت، در 2024 به سختی توانست سهم 40 درصدی را حفظ کند و در آگوست به زیر این سطح سقوط کرد. در مقابل، بای بیت از سهم 6-8 درصدی در اواخر 2022 به تدریج به سهم 13 تا 15 درصدی در 2024 رسید و در هفته هاوینگ بیت‌کوین (19 آوریل) به رکورد هفتگی 18 درصد دست یافت.

رقابت صرافی های متمرکز و غیرمتمرکز

فضای نوین وب3 امسال شاهد رقابتی نفس‌گیر میان صرافی‌های متمرکز و غیرمتمرکز بوده است. رشد و توسعه صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) در سال 2024 از چند منظر قابل توجه بوده است. صنعت DEX از تسلط انحصاری بر شبکه اتریوم فراتر رفته و به سمت گسترش چند زنجیره‌ای حرکت کرده است. افزایش قابل توجه ارزش کل قفل شده (TVL) در پروتکل‌های ساخته شده روی شبکه‌های مختلف از جمله بیت کوین، BNB Chain، سولانا، ترون و چندین شبکه لایه دوم، گواهی بر این مدعاست.

نوآوری‌های متعددی به تقویت فعالیت‌های دیفای کمک کرده‌اند. لیکویید استیکینگ (Liquid Staking)، ری‌استیکینگ، تولید سود بومی یا ییلد فارمینگ، راه‌حل‌های کراس چین و توکنیزه کردن دارایی‌های دنیای واقعی از جمله این پیشرفت‌ها هستند که باعث جذابیت بیشتر DEXها شده‌اند.

آمار حجم معاملات DEXها در 12 ماه گذشته (اکتبر 2023 تا اکتبر 2024) رشد چشمگیری را نشان می‌دهد. در مارس 2024، برای اولین بار از دسامبر 2022، حجم تجمعی معاملات DEXها از مرز 250 میلیارد دلار عبور کرد. این دستاورد تنها سه ماه بعد در ژوئن 2024 مجدداً تکرار شد.

نسبت حجم معاملات اسپات DEXها در مقایسه با CEXها نیز روند صعودی داشته است. تا 17 اکتبر 2024، این نسبت به 13.6 درصد رسید؛ به عبارت دیگر، به ازای هر یک میلیارد دلار معامله در صرافی‌های متمرکز، 136 میلیون دلار در DEXها معامله شده است. اگر این روند تا پایان ماه ادامه یابد، دومین ماه قوی از نظر این شاخص پس از می 2023 با نسبت 14.18 درصد خواهد بود.

این رشد DEXها را می‌توان به چند عامل کلیدی نسبت داد. نخست، افزایش اعتماد کاربران به پروتکل‌های غیرمتمرکز پس از بهبود امنیت و پایداری آن‌ها. دوم، پیشرفت‌های فنی که منجر به کاهش کارمزد تراکنش‌ها و افزایش سرعت معاملات شده است. سوم، تمایل روزافزون معامله‌گران به حفظ کنترل کامل بر دارایی‌های دیجیتال خود که یکی از مزایای اصلی DEXها محسوب می‌شود.

با این حال، صرافی‌های متمرکز همچنان مزیت‌های منحصر به فردی دارند. کاربرپسندی بیشتر، پشتیبانی مشتریان، نقدشوندگی بالاتر و امکان معاملات فیات به کریپتو از جمله این مزایا هستند. همچنین، CEXها با ارائه خدمات مشتقات و اهرمی، همچنان گزینه اصلی معامله‌گران حرفه‌ای محسوب می‌شوند.

نکته قابل توجه دیگر، ظهور مدل‌های ترکیبی است که مزایای هر دو نوع صرافی را ترکیب می‌کنند. برخی از CEXها شروع به ادغام قابلیت‌های دیفای در پلتفرم‌های خود کرده‌اند، در حالی که DEXها نیز با بهبود رابط کاربری و افزودن ویژگی‌های پیشرفته‌تر، سعی در جذب کاربران سنتی‌تر دارند.

به نظر می‌رسد آینده این صنعت به سمت همزیستی CEX و DEX پیش می‌رود، جایی که هر کدام نیازهای خاص بخشی از بازار را برآورده می‌کنند. این رقابت سازنده منجر به نوآوری‌های بیشتر و در نهایت، خدمات بهتر برای کاربران نهایی خواهد شد.

بررسی توکن های اختصاصی صرافی ها

صرافی‌های ارز دیجیتال با انتشار توکن‌های اختصاصی خود، نه تنها منبع درآمد جدیدی ایجاد کرده‌اند، بلکه ابزاری برای ارزیابی عملکرد و چشم‌انداز آینده خود فراهم آورده‌اند. در این گزارش، هفت توکن کلیدی مورد بررسی قرار گرفته‌اند: BNB (بایننس)، LEO (بیت فینکس)، OKB (اوکی ایکس)، BGB (بیت گت)، MNT (منتل/بای بیت)، HT (هیوبی/HTX) و KCS (کوکوین).

تحلیل حجم معاملات توکن‌ها

BNB به عنوان یکی از پنج ارز دیجیتال برتر جهان از نظر ارزش بازار، حجم معاملات زیادی را به خود اختصاص داده است. این توکن نه تنها در صرافی بایننس، بلکه در شبکه BNB Chain و هزاران پروژه مبتنی بر آن مورد استفاده قرار می‌گیرد. در هفته ثبت رکورد تاریخی بیت کوین (19 مارس 2024)، حجم معاملات هفتگی BNB به 41.32 میلیارد دلار رسید. میانگین حجم معاملات هفتگی این توکن در سال 2024 حدود 8.57 میلیارد دلار بوده است.

در میان سایر توکن‌ها، MNT و BGB پیشتاز هستند. MNT به عنوان توکن بومی شبکه لایه دوم منتل، از مزیت کاربرد شبکه‌ای مشابه BNB، اما در مقیاس کوچکتر بهره می‌برد. BGB نیز با ثبات در عملکرد، همواره از OKB و سایر توکن‌های صرافی پیشی گرفته است. البته هر دو توکن BGB و HT در اواخر 2023 و اوایل 2024 دوره‌های رشد حجم معاملات را تجربه کردند.

قیمت و بازدهی

علیرغم کاهش سهم بازار بایننس، BNB روند صعودی قدرتمندی را تجربه کرد و از سطح 200 دلار در اکتبر 2023 به رکورد تاریخی 710 دلار در ژوئن 2024 رسید. از مارس 2024، این توکن عمدتاً در محدوده 500 تا 600 دلار در نوسان بوده است.

OKB نیز در مارس 2024 به رکورد 72.22 دلار دست یافت، اما رشد آن محدودتر بود و عمدتاً در بازه 40 تا 60 دلار معامله شد. قیمت فعلی 40 دلاری آن تقریباً مشابه سال گذشته است.

KCS مسیر رشد قابل توجهی را از 4.50 دلار در اکتبر 2023 به سقف 15.62 دلار در مارس 2024 طی کرد و اکنون در محدوده 8 دلار تثبیت شده است. LEO نیز پس از حفظ سطح 4 دلاری از اکتبر 2023 تا مارس 2024، به 6 دلار صعود کرد و این سطح را حفظ کرده است.

قابل توجه‌ترین افت قیمت مربوط به HT بود که از 2.30 دلار در اکتبر 2023 به 0.50 دلار در سطوح فعلی سقوط کرد، هرچند در اواخر 2023 تا 3 دلار هم پیشروی کرده بود.

این اصلاح 77 درصدی که علیرغم رشد موقت قیمت این توکن به 3 دلار در اواخر 2023 رخ داد, عمدتاً ناشی از چالش‌های نظارتی و کاهش اعتماد معامله‌گران به صرافی هیوبی یا همان HTX بود.

ارزش بازار و روندها

در سالی که برای کریپتو صعودی بود، BNB ارزش بازار خود را از 32.7 میلیارد دلار در اکتبر 2023 به رکورد 110 میلیارد دلار در ژوئن 2024 افزایش داد. این توکن بین 80 تا 92 درصد از کل ارزش بازار توکن‌های صرافی را به خود اختصاص داده است.

با کنار گذاشتن BNB، می‌توان تصویر بهتری از رشد سایر توکن‌ها به دست آورد. LEO ارزش بازار خود را از 3.5 میلیارد دلار به 5.5 میلیارد دلار افزایش داد که عمده این رشد مربوط به جهش قیمتی مارس 2024 بود.

MNT نیز در بیشتر ماه‌های 2024 عملکرد خوبی داشت و از ارزش بازار 1 میلیارد دلاری در اکتبر 2023 به 4.7 میلیارد دلار در آوریل 2024 رسید، هرچند اکنون به سطح 2 میلیارد دلار بازگشته است.

OKB روند مشابهی را تجربه کرد و ارزش بازار خود را از 2.5 میلیارد دلار در اکتبر 2023 به 4.3 میلیارد دلار در مارس 2024 افزایش داد، اما در ماه‌های بعد با کاهش تدریجی به سطح 2.5 میلیارد دلار بازگشت.

آنچه گذشت و آنچه در پیش است

سال 2024 نقطه عطفی را در تاریخ صرافی‌های ارز دیجیتال رقم زد. تحولات عمیق در ساختار بازار، تغییر در رفتار معامله‌گران و ظهور رقبای جدی برای غول‌های سنتی این صنعت، چشم‌انداز جدیدی را پیش روی فعالان این حوزه قرار داده است.

تغییرات کلیدی در بازار

بایننس، علی‌رغم حفظ جایگاه رهبری بازار، با کاهش قابل توجه سهم بازار خود مواجه شد. این صرافی که زمانی بیش از نیمی از حجم معاملات را در اختیار داشت، اکنون با سهم 41.68 درصدی از کل حجم بازار 54 تریلیون دلاری، همچنان بزرگترین بازیگر است، اما دیگر آن غول بی‌رقیب گذشته نیست.

در مقابل، سه صرافی اوکی ایکس، بای بیت و بیتگت به عنوان رقبای جدی ظاهر شدند. اوکی ایکس با افزایش سهم خود به 16.19 درصد، بای بیت با رشد به 12.5 درصد و صرافی بیت گت با دستیابی به 10.28 درصد سهم بازار، نشان دادند که دوران انحصار در این صنعت به پایان رسیده است.

روندهای نوظهور

صرافی‌های غیرمتمرکز با رشد خیره‌کننده خود، چالش جدی برای CEXها ایجاد کرده‌اند. نسبت 13.6 درصدی حجم معاملات DEX به CEX نشان می‌دهد که بازار به سمت تنوع بیشتر در روش‌های معاملاتی پیش می‌رود. پیشرفت‌های فنی، بهبود امنیت و افزایش اعتماد کاربران به پلتفرم‌های غیرمتمرکز، این روند را تقویت کرده است.

در بازار توکن‌های صرافی، BNB علی‌رغم چالش‌های بایننس، عملکرد قدرتمندی داشته و با رشد 160 درصدی نسبت به سال گذشته، همچنان پیشتاز است. موفقیت توکن‌هایی مانند BGB با رشد 130 درصدی و KCS با افزایش قیمت 74 درصدی، نشان می‌دهد که بازار توکن‌های صرافی همچنان جذابیت خود را حفظ کرده است.

چشم‌انداز آینده

به نظر می‌رسد صنعت صرافی‌های ارز دیجیتال وارد مرحله جدیدی از بلوغ شده است. رقابت فزاینده میان صرافی‌ها منجر به نوآوری‌های بیشتر، بهبود خدمات و افزایش شفافیت شده است. انتظار می‌رود این روند در سال‌های آینده با موارد زیر همراه باشد:

1. ادامه روند کاهش تمرکز در بازار و ظهور رقبای جدی‌تر برای صرافی‌های بزرگ
2. همگرایی بیشتر میان CEX و DEX با ارائه راه‌حل‌های ترکیبی
3. افزایش نقش نهادهای مالی سنتی در بازار کریپتو، به ویژه پس از موفقیت ETFهای بیت کوین و اتریوم
4. توسعه زیرساخت‌های نظارتی و تنظیم‌گری برای افزایش اعتماد سرمایه‌گذاران نهادی
5. تکامل مدل‌های کسب و کار صرافی‌ها با تمرکز بیشتر بر خدمات ارزش افزوده و راه‌حل‌های نوآورانه

موفقیت آینده صرافی‌ها به توانایی آن‌ها در انطباق با این تغییرات و پاسخگویی به نیازهای در حال تحول کاربران بستگی خواهد داشت.

سخن پایانی

صنعت صرافی‌های ارز دیجیتال در سال 2024 تحولات عمیق و گسترده‌ای را تجربه کرد. با توجه به داده‌های تحلیلی گزارش 0xScope، چهار روند اصلی در این بازار قابل مشاهده است:

• نخست، تغییر قابل توجه در توزیع قدرت میان صرافی‌های متمرکز.
• دوم، رشد خیره‌کننده صرافی‌های غیرمتمرکز که با ثبت نسبت 13.6 درصدی حجم معاملات در برابر CEXها، به یک رقیب جدی تبدیل شده‌اند.
• سوم، عملکرد متفاوت توکن‌های صرافی که از رشد 160 درصدی BNB تا افت 77 درصدی HT را شامل می‌شود.
• چهارم، تأثیر عمیق ورود سرمایه‌گذاران نهادی و تایید ETFهای بیت کوین و اتریوم که منجر به افزایش حجم کلی معاملات به 54 تریلیون دلار و رشد ارزش کل بازار به بیش از 2 تریلیون دلار شده است.

با توجه به روندهای موجود، می‌توان انتظار داشت که صنعت صرافی‌های ارز دیجیتال به سمت یک اکوسیستم متنوع‌تر و رقابتی‌تر حرکت کند، جایی که CEXها و DEXها در کنار هم به تکامل ادامه می‌دهند و خدمات نوآورانه‌تری را به کاربران ارائه می‌دهند.

سؤالات متداول