آشنایی با ابزار فیبوناچی در تحلیل تکنیکال

ابزار فیبوناچی یکی از شناخته‌شده‌ترین و پرکاربردترین مفاهیم در تحلیل تکنیکال است که توسط بسیاری از معامله‌گران در بازارهای مالی مانند فارکس، ارزهای دیجیتال و بورس استفاده می‌شود. این ابزار بر پایه دنباله‌ فیبوناچی و نسبت‌های طلایی آن طراحی شده و به کمک آن می‌توان نقاط احتمالی برگشت قیمت، سطوح حمایت و مقاومت و نواحی اصلاح روند را شناسایی کرد.

با استفاده از ابزار فیبوناچی در فارکس، معامله‌گر می‌تواند دید بهتری نسبت به ساختار حرکتی بازار به‌دست آورد و تصمیمات آگاهانه‌تری در خصوص ورود یا خروج از معاملات بگیرد. در این مقاله به بررسی مبانی ابزار فیبوناچی، انواع آن مانند فیبوناچی اصلاحی و گسترشی، و نحوه استفاده از آن در تحلیل تکنیکال خواهیم پرداخت.

فیبوناچی کیست؟

بیایید ابتدا شما را با خود فیبوناچی آشنا کنیم… لئوناردو فیبوناچی.

نه، لئوناردو فیبوناچی سر آشپزی مشهور نیست. در واقع، او ریاضیدان مشهور ایتالیایی بود که به عنوان نابغه خیلی خیلی باهوش و مشهوری هم شناخته می‌شود.

او هنگامی که سری ساده‌ای از اعداد را، که نسبت‌هایی را به وجود می‌آوردند که ویژگی‌های طبیعی اشیا در جهان را توضیح می‌داد، کشف کرد، ناگهان فریاد زد «آهان، یافتم».

نسبت‌ها از این مجموعه اعداد ایجاد می‌شوند: ۰، ۱، ۱، ۲، ۳، ۵، ۸، ۱۳، ۲۱، ۳۴، ۵۵، ۸۹، ۱۴۴ …

این سری اعداد با صفر آغاز می‌شود و با ۱ ادامه می‌یابد، سپس ۱+۰ تا ۱ به عنوان عدد سوم به دست آید.

سپس، عدد دوم و سوم جمع می‌شوند (۱+۱) تا ۲ برای عدد چهارم حاصل شود، و ادامه می‌یابد.

بعد از چند عدد اول در این توالی، اگر نسبت هر یک از این اعداد را به عدد بالاتر جلویی‌اش اندازه بگیرید، 0.618 می‌رسید، برای مثال 34 تقسیم بر 55 مساوی 0.618

اگر نسبت دو عدد را به صورت یک در میان اندازه بگیرید، به 0.382 می‌رسید. برای مثال ۳۴ تقسیم بر ۸۹ مساوی است با 0.382  و هرچه پیش رویم آن قدر طولانی است که در توضیح گنجانده شود.

از آنجا که این نسبت‌ها را می‌توان در بسیاری اشیا به طور طبیعی دید، به این نسبت «میانگین طلایی» گفته می‌شود. بسیار خوب، سخنان نامفهوم کافی است. با تمام آن اعداد می‌توانید فیلی را از پای درآورید. در ادامه با انواع لول های فیبوناچی آشنا می‌شویم.

انواع سطوح فیبوناچی

بریم سر اصل مطلب، این‌ها نسبت‌هایی هستند که مجبورید آنها را بشناسید:

سطوح فیبوناچی اصلاحی

ابزار فیبوناچی اصلاحی یکی از پرکاربردترین ابزارهای تحلیل تکنیکال است که برای شناسایی نقاط احتمالی بازگشت قیمت در روندها به کار می‌رود. معامله‌گران از این ابزار برای مشخص‌کردن سطوح کلیدی حمایت و مقاومت در طول اصلاح یک روند استفاده می‌کنند.
سطوح رایجی که در فیبوناچی اصلاحی استفاده می‌شود شامل 0.236, 0.382, 0.500, 0.618 و 0.764 هستند. این سطوح می‌توانند نقاط احتمالی برگشت یا ادامه روند را مشخص کنند و برای تعیین نقاط ورود، حد ضرر یا اهداف قیمتی به‌کار روند.

در تصویر زیر، نمونه‌ای از کاربرد فیبوناچی اصلاحی در یک روند صعودی را می‌بینید:

این سطوح به معامله‌گر کمک می‌کنند تا نواحی مناسب برای ورود، تعیین حد ضرر یا بستن معامله را به‌درستی تشخیص دهد.

سطوح فیبوناچی گسترشی 

فیبوناچی گسترشی زمانی استفاده می‌شود که قیمت از یک سطح قبلی عبور کرده و معامله‌گر قصد دارد اهداف بعدی روند را پیش‌بینی کند. این ابزار معمولاً برای تعیین تارگت قیمتی در حرکت‌های ادامه‌دار کاربرد دارد. سطوح متداول در فیبوناچی گسترشی شامل 0.382, 0.618, 1.000, 1.382 و 1.618 و حتی بالاتر هستند. این سطوح به‌ویژه برای تعیین اهداف سود پس از شکست مقاومت‌ها یا حمایت‌های قبلی بسیار مفید واقع می‌شوند.

البته لازم نخواهد بود که بدانید چگونه همه اینها محاسبه شده‌اند زیرا پلتفرم معاملاتی متاتریدر تمامی کارها را برای شما انجام خواهد داد و به راحتی می‌توان به وسیله آن نمودار فیبوناچی را ترسیم کرد.

به علاوه، ماشین حساب فیبوناچی خوبی داریم که می‌تواند این سطوح را به صورت معجزه آسایی برای شما محاسبه کند. در هر حال، همیشه خوب است با نظریه بنیادینی که پشت این شاخص است، آشنا باشید.

معامله‌گران از سطوح فیبوناچی اصلاحی به عنوان نواحی حمایت و مقاومت استفاده می‌کنند.

از آنجا که بسیاری از معامله‌گران این سطوح یکسان را مشاهده می‌کنند و سفارش‌های خرید و فروش خود را بر اساس آن‌ها می‌گذارند، تا وارد معامله شده یا آن را متوقف کنند، سطوح حمایت و مقاومت زمینه را برای انجام معاملات فراهم می‌کند.

معامله‌گران، سطوح فیبوناچی گسترشی را به عنوان موقعیتی برای تعیین حد سود استفاده می‌کنند.

دوباره، به دلیل آن که بسیاری از معامله‌گران برای ثبت سفارش حد سود خود، سطوح را در نظر می‌گیرند، این ابزار زمینه را برای آن مهیا می‌کند که بیشتر از انتظارات خود – تکمیل کننده به کار آیند.

اکثر نرم افزارهای ترسیم نمودار فیبوناچی هم شامل فیبوناچی اصلاحی است، هم شامل ابزارهای فیبوناچی گسترشی.

برای آن که لول های فیبوناچی را بر نمودارهایتان اعمال کنید، نیاز خواهید داشت نقاط سویینگ سقف و سویینگ کف را شناسایی کنید.

نقاط بازگشت قیمت در فیبوناچی

اولین چیزی که باید درباره اندیکاتور فیبوناچی بدانید آن است که این ابزار زمانی به بهترین شکل کار می‌کند که بازار دارای روند است.

ایده آن این است که هنگامی که بازار روندی صعودی دارد، در بازگشت مجدد در سطح حمایت فیبوناچی اقدام به خرید کرده و زمانی که بازار روندی نزولی دارد، در بازگشت مجدد در سطح مقاومت فیبوناچی اقدام به فروش نمایید.

برای آن که این سطوح را بیابیم، مجبورید نقاط سویینگ کف و نقاط سویینگ سقف را پیدا کنید. سپس برای روندهای نزولی، بر روی نشانگر فیبوناچی کلیکی کرده و سپس ماوس را بر روی بالاترین نقطه نگه داشته و آن را تا انتهای پایین‌ترین نقطه کشیده و رها کنید.

برای روندهای صعودی، مخالف آن را انجام دهید. بر روی نشانگر فیبوناچی کلیک کرده و اشاره‌گر ماوس را بر روی پایین‌ترین نقطه قرار داده و آن را تا انتهای بالاترین نقطه بکشید و رها کنید.

حال، بیایید به چند مثال در خصوص نحوه اعمال سطوح ردگیری مجدد فیبوناچی در فارکس نگاهی بیندازیم.

روند صعودی

تصویر زیر نمودار روزانه دلار استرالیا به دلار آمریکا (AUDUSD) را نشان می‌دهد.

در این جا با کلیک بر نوسان پایین در 0.6955 در ۲۰ آوریل سطوح ردگیری مجدد فیبوناچی را ترسیم کردیم و اشاره گر ماوس را روی نوسان بالا در 0.8264 در ۳ ژوئن کشیدیم. عالی است! نرم افزار به صورت معجزه آسایی سطوح ردگیری مجدد را به شما نشان می‌دهد.

چنان که در نمودار می‌بینید، سطوح ردگیری مجدد 0.7955 (23.6٪)، 0.7764 (38.2٪)، 0.7609 (50.0٪)، 0.7454 (61.8٪) و 0.7263 (76.4٪) بوده‌اند.

حال، انتظار آن است که دلار استرالیا/دلار آمریکا از قسمت بالای اخیر خود، دوباره ردگیری کند، در یکی از آن سطوح فیبوناچی، حمایت خواهد یافت زیرا هنگامی که قیمت‌ها دوباره به حالت قبلی خود می‌روند، دادوستد کنندگان سفارش‌های خرید خود را در این سطوح تنظیم می‌کنند.

اکنون، بیایید به آن چه بعد از رخداد نوسان بالا اتفاق افتاده است، نگاهی بیندازیم.

قیمت درست در سطح 23.6٪عقب می‌کشد و در دو هفته بعد به افت خود ادامه می‌دهد. حتی سطح 38.2٪ را نیز تجربه کرده است اما نتوانسته به مقادیر زیر آن نزدیک شود.

بعد از آن، در ۱۴ ژوئیه، بازار حرکت رو به بالای خود را از سر می‌گیرد و سرانجام نوسان بالا را می‌شکند. آشکارا، خرید در سطح 38.2٪ فیبوناچی دادوستدی سودآور در بلندمدت خواهد بود!

روند نزولی

حال، بیایید ببینیم چگونه از ابزار ردگیری مجدد فیبوناچی در طول روندی رو به پایین استفاده کنیم. در زیر نمودار ۴-ساعته یورو به دلار آورده شده است.

چنان که می‌توانید ببینید، نوسان بالای خود را در 1.4195 در ۲۶ ژانویه و نوسان پایین را چند روز بعد در 1.3854 در تاریخ ۲ فوریه یافتیم. سطوح ردگیری مجدد عبارتند از 1.3933 (23.6٪)، 1.4023 (50.0٪)، 1.4064 (61.8٪)، 1.4114 (76.4٪).

انتظار روند رو به پایین آن است که اگر قیمت از این مقدار پایین مجدداً ردگیری کند، در یکی از سطوح فیبوناچی با مقاومت روبه رو خواهد شد زیرا دادوستد کنندگان با سفارش‌های فروش خود در آنجا حاضر خواهند بود.

بیایید به آنچه بعد از آن رخ می‌دهد نگاه کنیم.

بازار سعی می‌کند قیمت را بالا ببرد، برای مدتی کوتاه پیش از تجربه کردن سطح 50.0٪ در زیر سطح 38.2٪ تغییرات را متوقف کند. اگر سفارشی در 38.2٪ یا 50.0٪ داشته باشید، از این دادوستد پیپ‌های زیادی به جیب خواهید زد.

در این دو مثال، مشاهده می‌کنیم که قیمت در سطح ردگیری مجدد فیبوناچی اندکی حمایت یا مقاومت موقت را به خود دیده است. به دلیل آن که همه افراد از ابزار فیبوناچی استفاده می‌کنند، آن سطوح، سطوح حمایت و مقاومت خود-تکمیل کننده می‌شوند.

نکته‌ای را که باید در نظر داشته باشید این است که قیمت همواره از این سطوح جهش نخواهد کرد. به آنها باید به عنوان نواحی دلخواه نگاه کنید.

برای الان، چیزی وجود دارد که باید درباره استفاده از اندیکاتور فیبوناچی به یاد داشته باشید و این آن است که استفاده از آن همواره ساده نیست!

اگر آنها این قدر ساده بودند، دادوستد کنندگان همیشه سفارش‌های خود را در سطوح فیبوناچی قرار می‌دادند و بازارها روندی پیدا می‌کردند که تا ابد ادامه می‌یافت.

چه موقع فیبوناچی با شکست روبرو می‌شود؟

قبلاً در اول ابتدایی گفتیم سطوح حمایت و مقاومت بالاخره می‌شکنند. خوب، ببینیم چگونه از سطوح فیبوناچی برای یافتن سطوح حمایت و مقاومت استفاده می‌شود.

حال، بیایید به مثالی توجه کنیم که ابزار ردگیری مجدد فیبوناچی با شکست روبرو می‌شود.

در زیر نمودار ۴-ساعته پوند به دلار (GBPUSD) آورده شده است.

در اینجا، می‌بینید که این جفت در روندی روبه پایین است، پس تصمیم می‌گیرید اندیکاتور فیبوناچی خود را به کار بگیرید، تا به شما کمک کند نقطه ورود خوبی بیابید. از نوسان بالا در 1.5383 و نوسان پایین در 1.4799 استفاده می‌کنید.

می‌بینید که این جفت از دو کندل قبلی، در سطح 50.0٪ متوقف می‌شوند.

به خود می گویید: «اوه پسر! این سطح 50.0٪ فیبوناچی است! متوقف شده است! زمان ناراحتی و افسوس به سر آمده است!»

حال، اگر واقعاً سفارشی در آن سطح گذاشتید، نه تنها رویایتان نقش بر آب می‌شود، بلکه اگر این ریسک را به درستی مدیریت نکنید، حسابتان ضربه شدیدی خواهد دید.

نگاه کنید چه اتفاقاتی می افتد.

چنین نتیجه می‌شود که نوسان پایین در زیر روند رو به پایین بوده و بازار شروع به بالاتر رفتن از نقطه نوسان بالا می‌کند.

درسی که از این می‌گیریم، چیست؟

با وجود آن که سطوح فیبوناچی، همانند سایر ابزارهای فنی، احتمال بالاتری برای موفقیت شما ایجاد می‌کنند، آن‌ها همیشه کار نمی‌کنند. نمی‌دانید آیا قیمت پیش از از سر گرفتن روند به سطح 38.2٪‌ معکوس خواهد شد یا نه.

گاهی اوقات ممکن است پیش از معکوس شدن، سطوح 50.0٪ یا 61.8٪ را بزند. لعنتی، قیمت گاهی آقای فیبوناچی را نادیده می‌گیرد و تمامی سطوح پیشین را می‌شکند. به یاد داشته باشید، بعد از آن که قیمت به سطح حمایت یا مقاومت موقت می‌رسد، همواره روند رو به بالای خود را ادامه نخواهد داد، بلکه در عوض به حرکت خود از نوسان پایین یا بالای قبلی ادامه می‌دهد. مشکل رایج دیگر در استفاده از ابزار فیبوناچی تعیین آن است که کدام نوسان بالا و نوسان پایین استفاده شود.

افراد به شکل‌هایی متفاوت به نمودارها نگاه می‌کنند، به بازه‌های زمانی متفاوتی نگاه می‌کنند و جبهه گیری‌های اساسی مخصوص خود را دارند.

مبنا آن است که هیچ مسیر درست مطلقی وجود ندارد، به ویژه زمانی که روند نمودار چندان واضح نیست. گاهی اوقات مسابقه حدس زدن است.

به این دلیل است که لازم است مهارت‌های خود را تقویت کرده و ابزار فیبوناچی را با جعبه ابزار فارکستان ترکیب کرده تا احتمال موفقیتتان بیشتر شود.

در درس بعد، به شما نشان خواهیم داد که چگونه از اندیکاتور فیبوناچی به همراه شکل‌های دیگر سطوح حمایت و مقاومت و شمع‌ها استفاده کنید.

کاربرد فیبوناچی در تحلیل تکنیکال

ابزار فیبوناچی یکی از پرکاربردترین ابزارها در تحلیل تکنیکال است که به معامله‌گران کمک می‌کند سطوح حمایت و مقاومت احتمالی قیمت را شناسایی کنند. مهم‌ترین کاربرد آن در یافتن نقاط برگشت یا اصلاح قیمت پس از یک حرکت صعودی یا نزولی قوی است. این ابزار بر اساس نسبت‌های ریاضی خاصی مانند 23.6٪، 38.2٪، 50٪، 61.8٪ و 78.6٪ عمل می‌کند که از دنباله معروف فیبوناچی استخراج شده‌اند.

معامله‌گران معمولاً از فیبوناچی اصلاحی (Retracement) برای شناسایی محدوده‌هایی استفاده می‌کنند که احتمال دارد قیمت پس از اصلاح، دوباره به روند اصلی خود بازگردد. این سطوح در ترکیب با سایر ابزارهای تکنیکال مثل خط روند، اندیکاتورها یا الگوهای کندلی، سیگنال‌های قدرتمندی برای ورود یا خروج از معامله ایجاد می‌کنند.

همچنین برخی تحلیل‌گران از فیبوناچی گسترشی (Extension) برای پیش‌بینی اهداف قیمتی در ادامه یک روند استفاده می‌کنند. در مجموع، ابزار فیبوناچی به دلیل دقت بالا و قابلیت تلفیق با سایر روش‌های تحلیل، جایگاه ویژه‌ای در میان استراتژی‌های معاملاتی دارد.

انواع فیبوناچی در تحلیل تکنیکال

ابزار فیبوناچی در تحلیل تکنیکال به مجموعه‌ای از روش‌ها اطلاق می‌شود که بر پایه نسبت‌های طلایی دنباله فیبوناچی ساخته شده‌اند. این ابزارها با هدف شناسایی سطوح مهم قیمتی، پیش‌بینی نقاط بازگشت یا ادامه روند، و تعیین حد سود و ضرر استفاده می‌شوند. در این بخش، با مهم‌ترین انواع فیبوناچی که در تحلیل بازارهای مالی کاربرد دارند آشنا می‌شویم:

1. فیبوناچی اصلاحی (Fibonacci Retracement): برای شناسایی سطوح اصلاح قیمت در روندهای صعودی یا نزولی به کار می‌رود. سطوح کلیدی شامل 23.6%، 38.2%، 50%، 61.8% و 78.6% هستند.
2. فیبوناچی گسترشی (Fibonacci Extension): جهت تعیین اهداف قیمتی در ادامه‌ی روند پس از شکست یک سطح مهم استفاده می‌شود. سطوح متداول شامل 127.2%، 161.8% و 261.8% است.
3. فیبوناچی پروجکشن (Projection): مشابه فیبوناچی گسترشی عمل می‌کند اما بر پایه سه نقطه قیمتی ترسیم می‌شود و برای پیش‌بینی پایان موج بعدی در ساختارهای موجی کاربرد دارد.
4. فیبوناچی زمانی (Fibonacci Time Zones): از نسبت‌های فیبوناچی برای شناسایی زمان‌های احتمالی بازگشت یا تغییر روند استفاده می‌کند. این ابزار بیشتر برای تحلیل چرخه‌های زمانی مفید است.
5. فیبوناچی فن (Fibonacci Fan): مجموعه‌ای از خطوط مورب است که از یک نقطه مشخص ترسیم می‌شوند و سطوح حمایت و مقاومت مورب را مشخص می‌کنند.
6. فیبوناچی قوسی (Fibonacci Arcs): با ترسیم قوس‌هایی از نقطه شروع حرکت بازار، سطوح اصلاحی به شکل منحنی نمایش داده می‌شوند که در ترکیب با دیگر ابزارها می‌توانند کاربردی باشند.

استفاده از هر یک از این ابزارها بسته به استراتژی تحلیل‌گر، سبک معاملاتی و نوع بازار (رونددار یا رِنج) متفاوت است. ترکیب درست آن‌ها می‌تواند دقت تحلیل را به‌طور چشمگیری افزایش دهد.

فیبوناچی؛ ابزاری قدرتمند برای تحلیل سطوح قیمت

ابزار فیبوناچی یکی از ارکان مهم تحلیل تکنیکال محسوب می‌شوند که به معامله‌گران در شناسایی سطوح کلیدی قیمت، نقاط بازگشت و تعیین اهداف معاملاتی کمک می‌کنند. چه در هنگام اصلاح قیمت و چه در ادامه روند، فیبوناچی می‌تواند با ارائه سطوح دقیق، تصمیم‌گیری را ساده‌تر و منطقی‌تر کند.

با شناخت انواع مختلف فیبوناچی مانند اصلاحی، گسترشی، زمانی و فن، می‌توان تحلیل‌های دقیق‌تری انجام داد و استراتژی‌های معاملاتی قدرتمندتری طراحی کرد. با این حال، استفاده از فیبوناچی باید در کنار سایر ابزارها و شاخص‌های تکنیکال باشد تا اعتبار تحلیل افزایش یابد و ریسک معاملات کاهش پیدا کند.

سوالات متداول مقاله آشنایی با ابزار فیبوناچی در تحلیل تکنیکال