تحلیلی که مطالعه می‌کنید، بخشی از گزارش‌های گلس‌نود (Glassnode) است که در ایران بروکر منتشر کرده‌ایم. در این گزارش، نگاهی دقیق به روند قیمتی بیت کوین داشته‌ایم و بررسی کرده‌ایم که چگونه نشانه‌هایی از خستگی فروشندگان ظاهر شده است، اما هنوز تغییری در روند کلی بازار دیده نمی‌شود. همچنین، به رشد ناگهانی XRP پرداخته‌ایم که در ابتدا نشانه‌ای از ورود سرمایه‌گذاران خُرد بود، اما با کاهش شتاب و تضعیف احساسات بازار، معامله‌گران را به احتیاط واداشته است.
بازگشت موقت بازار
در هفته‌های اخیر، بازار دارایی‌های دیجیتال روندی نزولی را تجربه کرده و قیمت بیت کوین حدود ۳۰٪ پایین‌تر از اوج تاریخی خود معامله شده است. در این دوره اصلاحی، محدوده ۷۶ تا ۸۵ هزار دلار به یک سطح کلیدی تبدیل شده و بازار از اواخر فوریه در این محدوده نوسان کرده است. هر بار که قیمت به کف این محدوده نزدیک شده، شاهد واکنش سریع خریداران بوده‌ایم که نشان می‌دهد تقاضای قوی در سطوح زیر ۸۰ هزار دلار همچنان وجود دارد.
برای درک بهتر این وضعیت، به شاخص نسبت سود/زیان تحقق‌یافته نگاهی می‌اندازیم. این شاخص، میزان سود و زیان تحقق‌یافته برحسب دلار را با هم مقایسه می‌کند. زمانی که مقدار آن به زیر ۱/۰ برسد، نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران بیشتری در حال فروش با ضرر هستند تا کسب سود. معمولاً، برخورد این شاخص با سطح ۱/۰ هم‌زمان با رویدادهایی است که نشان‌دهنده تسلیم کوتاه‌مدت بازار و احتمال بازگشت قیمت در کوتاه‌مدت هستند.
جالب اینجا است هر بار که قیمت به محدوده ۷۶ تا ۸۰ هزار دلار کاهش یافته، این شاخص نیز به زیر ۱/۰ سقوط کرده است. این موضوع نشان می‌دهد که در این نقاط، میزان زیان‌های تحقق‌یافته بیشتر از سودها بوده و بازار به مرحله‌ای از خستگی فروشندگان رسیده است. این اتفاق معمولاً نشانگر کاهش فشار فروش و کاهش سرعت نزولی قیمت است.
بااین‌حال، این بازگشت‌های قیمتی بیشتر شبیه به رالی‌های موقت و کوتاه‌مدت هستند و تاکنون نشانه‌ای از قدرت پایدار و روند صعودی جدید مشاهده نشده است. این وضعیت نشان می‌دهد که بازار همچنان در حال پردازش پیامدهای احساسی و مالی ناشی از سقوط از اوج تاریخی ۱۰۹ هزار دلار است.
نگاهی وسیع تر به بازار
اگرچه خسته‌شدن فروشندگان در کوتاه‌مدت می‌تواند کمی آرامش به بازار بدهد، اما سوال مهم‌تری مطرح می‌شود: آیا این بازگشت‌ها نشانه‌ای از شروع یک روند صعودی قوی هستند یا صرفاً واکنش‌هایی موقت در دل یک روند نزولی گسترده‌تر؟
برخی سرمایه‌گذاران ممکن است تصور کنند که بازگشت‌های مکرر قیمت از محدوده ۷۶ تا ۸۰ هزار دلار می‌تواند در نهایت به ثبت اوج‌های تاریخی جدید منجر شود، اما برای ارزیابی پایداری این روند، باید دیدی بلندمدت‌تر داشت.
یکی از شاخص‌هایی که در این تحلیل بررسی می‌شود، نسبت سود/زیان تحقق‌یافته (Realized Profit/Loss Ratio) است. این شاخص به دلیل نوسانات بالا معمولاً در مقیاس لگاریتمی نمایش داده می‌شود، اما برای درک بهتر روند کلی، از یک میانگین متحرک ۹۰ روزه در مقیاس خطی استفاده شده است. این روش، نوسانات روزانه را حذف کرده و تصویر واضح‌تری را از سودآوری کلی بازار ارائه می‌دهد.
با بررسی این داده‌ها، مشخص می‌شود که از اوایل ژانویه تاکنون، روند کلی سودآوری در حال کاهش بوده است، حتی با وجود افزایش‌های مقطعی که در داده‌های روزانه دیده می‌شود. این رشدهای کوتاه‌مدت ناشی از برداشت سود سرمایه‌گذاران، نتوانسته‌اند مسیر نزولی کلی را تغییر دهند که نشان می‌دهد نقدینگی در بازار ضعیف‌تر شده و سودآوری سرمایه‌گذاران کاهش یافته است.
در نتیجه، تاکنون نشانه‌ای مبنی بر تغییر ساختاری به سمت یک روند صعودی قوی‌تر مشاهده نشده است.
وقوع «تقاطع مرگ» در داده های آنچین
با کاهش روند سودآوری، منطقی است که توجه خود را به روند قیمت به‌عنوان عامل اصلی سود و زیان سرمایه‌گذاران معطوف کنیم.
در تحلیل تکنیکال، “تقاطع مرگ” (Death Cross) زمانی رخ می‌دهد که میانگین متحرک ۵۰ روزه به زیر میانگین متحرک ۲۰۰ روزه سقوط کند. این اتفاق معمولاً نشانه‌ای از تضعیف روند بازار محسوب می‌شود.
برای بررسی این مفهوم در داده‌های آنچین، از قیمت‌های حجمی وزنی تراکنش‌های درون شبکه‌ای استفاده شده است. در این روش، میانگین قیمت کوین‌هایی که در یک ماه گذشته جابه‌جا شده‌اند با میانگین قیمت کوین‌هایی که در شش ماه گذشته منتقل شده‌اند، مقایسه می‌شود. این مقایسه دید بهتری را از احساسات بازار و حرکت سرمایه واقعی آنچین ارائه می‌دهد.
اخیراً، میانگین قیمت یک‌ماهه به زیر میانگین قیمت شش‌ماهه سقوط کرده است که می‌توان آن را تقاطع مرگ در داده‌های آنچین دانست. تاریخ نشان داده که این الگو معمولاً با دوره‌های نزولی ۳ تا ۶ ماهه همراه بوده است.
اگر این چرخه مشابه روندهای قبلی باشد، احتمالاً بازار تا زمانی که خریداران بتوانند روندی صعودی و پایدار را مجدداً ایجاد کنند، همچنان در یک دوره ضعف باقی خواهد ماند.
عمق بازار نزولی
پس از نشانه‌های ضعف در مومنتوم قیمتی و کاهش سودآوری سرمایه‌گذاران، ساختار فعلی بازار تقریباً تمامی معیارهای یک دوره نزولی کلاسیک را دارد. این بازار با نقدینگی محدود، احساسات منفی و افزایش رفتارهای سرمایه‌گذاران در جهت فروش با ضرر مشخص می‌شود.
در چنین شرایطی، ترس و خستگی احساسی بر روان‌شناسی سرمایه‌گذاران حاکم می‌شود. در گذشته، شدیدترین مراحل نزولی معمولاً با یک رویداد تسلیم (Capitulation) به اوج خود رسیده که زمینه را برای تشکیل کف قیمتی و بهبود تدریجی بازار فراهم می‌کند.
برای تحلیل جامع بازارهای نزولی، دو معیار مهم بررسی می‌شوند:
- تسلط ضررها (Loss Dominance): میزان بیت کوین‌هایی که درحال‌حاضر زیر قیمت خرید خود نگهداری می‌شوند. بر اساس داده‌ها، در ۳۰ مارس، حدود ۴/۷ میلیون بیت کوین با قیمتی پایین‌تر از قیمت خریدشان معامله می‌شدند. این مقدار نسبتاً بالا است اما هنوز به شدت بازارهای نزولی ۲۰۲۱، ۲۰۲۲ و ریزش سپتامبر ۲۰۲۴ نرسیده است.
- شدت ضررها (Loss Intensity): اینکه دارایی‌های سرمایه‌گذاران چقدر پایین‌تر از قیمت خریدشان قرار دارند. این شاخص کمک می‌کند تا بفهمیم بازار در مرحله ناامیدی مطلق است، به نقطه خستگی فروشندگان رسیده یا هنوز جای افت بیشتری دارد.
بررسی شدت ضررها
با توجه به مفهوم تسلط ضرر که پیش‌تر مطرح شد، بُعد دوم فشار روانی سرمایه‌گذاران، شدت زیان است. این معیار نشان می‌دهد که دارایی‌های سرمایه‌گذاران تا چه اندازه کمتر از قیمت خرید اولیه آن‌ها قرار دارند.
برای سنجش این موضوع، از شاخص MVRV (نسبت ارزش بازار به ارزش تحقق‌یافته) استفاده می‌کنیم. این شاخص قیمت لحظه ای بیت کوین را با میانگین قیمت خرید تمامی کوین‌ها مقایسه می‌کند.
برای درک بهتر وضعیت سرمایه‌گذارانی که دارایی‌هایشان در ضرر است، نسخه‌ای از این شاخص را فقط برای کوین‌های در ضرر محاسبه می‌کنیم. این مقدار از تقسیم کل زیان تحقق‌نیافته بر حسب دلار بر تعداد بیت کوین‌های در ضرر به‌دست می‌آید.
درحال‌حاضر، ۲٪ از ارزش کل بازار در وضعیت زیان تحقق‌نیافته قرار دارد. این مقدار به‌مراتب کمتر از بازارهای نزولی شدید گذشته، مانند سال ۲۰۲۲، است. این نشان می‌دهد که با وجود افزایش تعداد کوین‌های در ضرر، شدت ضرری که این کوین‌ها متحمل شده‌اند چندان شدید نیست.
با استفاده از این داده‌ها، می‌توان میانگین قیمت خرید بیت کوین‌های در ضرر را محاسبه کرد.
بر اساس محاسبات، میانگین قیمت تحقق‌یافته برای کوین‌های در ضرر حدود ۹۶/۷ هزار دلار است. این بدان معنا است که به‌طور متوسط، هر بیت کوین در ضرر حدود ۱۲٪ کمتر از قیمت خرید اولیه خود معامله می‌شود.
قیمت تحقق‌یافته عرضه در ضرر به‌عنوان مخرج برای محاسبه نسبت MVRV این کوین‌ها استفاده می‌شود. این کار یک نوسانگر ایجاد می‌کند تا نشان دهد سرمایه‌گذارانی که در ضرر هستند، به‌طور متوسط چقدر در وضعیت زیان‌ده قرار دارند.
ما می‌توانیم از این شاخص برای مقایسه با چرخه‌های قبلی استفاده کنیم و آن را به‌عنوان ورودی برای تشخیص میزان ناراحتی سرمایه‌گذاران و وجود نشانه‌های اولیه بهبودی به‌کار ببریم.
پس از شکست قیمت بیت کوین به زیر ۹۳ هزار دلار، نسبت MVRV برای کوین‌های در ضرر به‌صورت قابل‌توجهی کاهش یافت و درحال‌حاضر برابر با ۰/۸۸ است؛ ابن کاهش نشان‌دهنده مقدار متوسطی از ضرر و فشار در بازار است. این یکی از پایین‌ترین مقادیر این شاخص در این چرخه است، اما هنوز به سطوح بسیار پایین‌تری که در بازارهای نزولی قبلی دیده‌شده بود، نرسیده است.
به‌صورت کلی، نشانه‌های زیادی از ضعف در بازار بیت کوین وجود دارد، اما باید توجه داشت که شدت و عمق این ضعف هنوز به مرحله‌های بحرانی و شدید بعضی از افت‌های قبلی بیت کوین نرسیده است.
تغییرات در بازار XRP
درحالی‌که سرمایه‌گذاران بیت کوین با ضررهای فزاینده دست‌وپنجه نرم می‌کنند، یک روند متفاوت در بخش‌هایی از بازار که بیشتر تحت‌تأثیر سرمایه‌گذاران خرد هستند، دیده می‌شود. یکی از ویژگی‌های بارز این دوره، افزایش تقاضای نهادی از طریق صندوق‌های ETF بوده است. این موضوع باعث شده تا بسیاری از سرمایه‌گذاران خرد و کسانی که به‌دنبال سودهای سریع هستند، به سمت دارایی‌های دیجیتال جایگزین کشیده شوند.
مخصوصاََ در این دوره، ریپل (XRP) دارایی موردعلاقه برای معامله در بین سرمایه‌گذاران خرد بوده است؛ بنابراین، بررسی رفتار آن می‌تواند به‌عنوان معیاری برای سنجش میزان تقاضای سوداگرانه سرمایه‌گذاران خرد عمل کند.
از پایین‌ترین سطح چرخه در سال 2022، میانگین فصلی آدرس‌های فعال روزانه برای XRP با 490% افزایش یافته است، درحالی‌که این رقم برای بیت کوین تنها 10% بوده است. این تفاوت چشم‌گیر نشان می‌دهد که اشتیاق سرمایه‌گذاران خرد به سمت XRP جلب شده و این موضوع به نوعی آینه‌ای از تمایل معامله‌گری در فضای ارزهای دیجیتال است.
این تفاوت‌ها زمانی که مسیر هر دارایی از زمان کف چرخه ۲۰۲۲ را بررسی می‌کنیم، بیشتر مشخص می‌شود. هرچند که بیت کوین و XRP هر دو حدود ۵ تا ۶ برابر از پایین‌ترین قیمت خود رشد کرده‌اند، اما مسیر آن‌ها از نظر بنیادی کاملاً متفاوت بوده است.
رالی بیت کوین روندی تدریجی را طی کرده است، با رشد پایدار و دوره‌های صعودی شدید که در پاسخ به رویدادهای مهمی مانند راه‌اندازی ETFها و تحولات انتخابات ایالات متحده به وقوع پیوسته است. در مقابل، XRP عمدتاً در یک روند افقی حرکت کرده تا دسامبر ۲۰۲۴ که با صعودی انفجاری همراه شد. این الگوی قیمتی بیشتر شبیه به معامله‌گری اهرمی سرمایه‌گذاران خرد است تا جریانی ساختاری و پایدار از تقاضای جدید.
در جریان این افزایش قیمت اخیر، ارزش بازار تحقق‌یافته XRP تقریباً دو برابر شد و از 30.1 میلیارد دلار به 64.2 میلیارد دلار رسید که نشان‌دهنده ورود قابل‌توجه سرمایه به این بازار است. نکته قابل‌توجه این است که نزدیک به 30 میلیارد دلار از این افزایش، مربوط به سرمایه‌گذارانی بوده که در شش‌ماه گذشته سرمایه خود را وارد بازار کرده‌اند. این موضوع نشان می‌دهد که این افزایش قیمت که بیشتر توسط سرمایه‌گذاران خرد هدایت شده، در بازه زمانی کوتاهی متمرکز بوده است.
بااین‌حال، از اواخر فوریه 2025، روند ورود این سرمایه کُند شده است که می‌تواند نشان‌دهنده کاهش شوق و هیجان سرمایه‌گذاری باشد.
هم‌زمان با افزایش ناگهانی و کوتاه‌مدت جریان سرمایه، شاهد تمرکز سریع ثروت در دست سرمایه‌گذاران جدید بوده‌ایم. سهم ارزش بازار تحقق‌یافته XRP که کمتر از 6 ماه از عمر آن می‌گذرد، در مدت زمان کوتاهی از 23% به 62.8% افزایش یافته است.
وقتی این موضوع را در کنار مشارکت بالای سرمایه‌گذاران خرد در نظر می‌گیریم، این افزایش شدید تعداد دارندگان جدید، هشدارهایی را به‌همراه دارد. بسیاری از این سرمایه‌گذاران به دلیل قیمت خرید بالای فعلی‌شان، احتمالاً در برابر نوسانات کاهشی آسیب‌پذیر خواهند بود.
این وضعیت شبیه به ساختار هزینه سنگین از بالا به پایین است (به این معنی که این وضعیت شبیه به زمانی است که بیشتر سرمایه‌گذاران در قیمت‌های بالا خرید کرده‌اند) که با مشاهده نسبت سود/زیان تحقق‌یافته برای XRP نگران‌کننده‌تر می‌شود. این شاخص از ژانویه 2025 به‌صورت پیوسته در حال کاهش بوده است و نشان می‌دهد سرمایه‌گذاران سود کمتری کسب می‌کنند و ضررهای بزرگ‌تری را متحمل می‌شوند.
این شرایط معمولاً نشانه‌ای از کاهش اعتماد و حرکت کلی به سمت شرایط شکننده‌تر و پرخطرتر است. با توجه به ورود سرمایه که بیشتر توسط سرمایه‌گذاران خرد انجام شده و تمرکز بالای ثروت در دست دارندگان نسبتاً جدید، این موضوع به وضعیتی اشاره دارد که در آن اعتماد سرمایه‌گذاران خرد به XRP ممکن است در حال کاهش باشد و این وضعیت می‌تواند به کل بازار نیز تعمیم یابد.
نتیجه گزارش گلس نود
بازار بیت کوین همچنان در حال بررسی اصلاح قیمت پس از رسیدن به اوج تاریخی ۱۰۹ هزار دلار است. با وجود اینکه قیمت در ناحیه تقاضای بین ۷۶ هزار تا ۸۰ هزار دلار تثبیت شده، برخی شاخص‌های آنچین نشان می‌دهند که این افزایش‌های کوتاه‌مدت ممکن است فقط بازگشت‌هایی موقتی در یک روند نزولی بزرگتر باشند، نه آغاز یک صعود پایدار.
تحلیل روندهای شبکه XRP نیز نمایی از میزان ریسک‌پذیری سرمایه‌گذاران خرد ارائه می‌دهد. این دارایی در شش‌ماه گذشته افزایش قابل‌توجهی در فعالیت آدرس‌ها، جریان‌های سرمایه و رشد سرمایه تحقق‌یافته داشته است. بااین‌حال، این هیجان به نقطه اشباع رسیده و با کاهش تمایل به برداشت سود و افزایش ضررها، وضعیت تغییر کرده است. بازار XRP نشانه‌هایی از ساختاری سنگین در بالا دارد؛ به این معنی که بسیاری از سرمایه‌گذاران در قیمت‌های نسبتا بالا وارد شده‌اند.
در مجموع، این داده‌ها نشان می‌دهند که اصلاح قیمت بیت کوین مهم است، اما هنوز به شدت بحران‌های بازار نزولی قبلی نرسیده است. برای دارایی‌های پرریسک‌تر مانند XRP، ممکن است تقاضا به اوج خود رسیده باشد و نشان می‌دهد تا زمانی که نشانه‌هایی از یک بهبودی قوی ظاهر نشود، احتیاط لازم است.
