بررسی صرافی وایتکس (ViteX)

صرافی وایتکس یکی از چندین پلتفرم غیرمتمرکز در حوزه رمزارزهاست که فعالیت خود را از سال ۲۰۱۹ آغاز کرده است و در حال حاضر نیز به کاربران از سراسر جهان خدمات ارائه می‌دهد. این مرکز معاملاتی علاوه بر دارا بودن توکنی بومی و مختص خود با نام ViteX Coin که با نماد VX نمایش داده می‌شود، با پلاکچین Vite نیز در تعامل بوده و بخشی از اکوسیستم این پلتفرم DAG محسوب می‌شود. توجه داشته باشید که شبکه Vite از نظر ساختار و دفتر کل توزیع‌شده، مانند اکثر شبکه‌های بلاک چینی مرسوم و متداول نیست و از چهارچوبی با نام DAG یا گراف مدور جهت دار بهره می‌برد.

توجه: اطلاعات مندرج در این صفحه صرفاََ بر اساس بررسی کارشناسان ایران بروکر در تاریخ بررسی، درج شده است و تغییرات در همین صفحه به‌روزرسانی خواهد شد. همچنین پلتفرم‌های مالی می‌توانند در صورت ایجاد تغییرات در خدمات و امکانات خود، با پشتیبانی ایران بروکر در تماس باشند و تغییرات را اعلام کنند. در صورت تأیید کارشناسان ایران بروکر، اطلاعات جدید در وبسایت درج خواهد شد.

وایتکس در زمان نگارش این مقاله (اردیبهشت 1403) ، از ۶۶ جفت ارز مختلف پشتیبانی می‌کند. در عین حال این صرافی به کاربران سه سطح کاربری ارئه می‌کند که هر کدام، مزایای مختلفی دارند. یکی از مهم‌ترین آن‌ها تخفیف در میزان کارمزدهاست.

برای آنکه بیشتر با چندوچون این صرافی آشنا شوید، بهتر است بخش‌های مختلف را به‌شکلی ریزبینانه مورد بررسی قرار دهیم.

کارمزدها در صرافی وایتکس

همان‌طور که اشاره کردیم، صرافی وایت ایکس برای کاربران سه سطح مختلف را ارائه کرده است که در هر کدام میزان کارمزدها متغیر است. در سطح پایه یا Base میزان کارمزدها برای میکر و تیکر ۰.۲ درصد است. در صورتی که کاربران بخواهند هزینه کمتری پرداخت کنند، باید وارد سطح کاربری VIP شوند. در این مرحله کاربر می‌بایست ۱۰,۰۰۰ واحد توکن VITE در کیف پول این صرافی داشته باشد تا بتواند علاوه بر استیک کردن این دارایی‌، کارمزد کمتری پرداخت کند. کاربرانی که وارد سطح وی آی پی شده‌اند، تنها ۰.۱ درصد کارمزد پرداخت خواهند کرد.

در صورتی که کاربران نخواهند هیچ هزینه‌ای بابت معاملات خود بپردازند، می‌بایست وارد سطح کاربری SVIP شوند. در این لول کاربر باید ۱ میلیون واحد از توکن VITE (ارز دیجیتال بومی شبکه و اکوسیستم Vite) را در صرافی قفل کند تا دیگر نیاز به پرداخت هزینه‌ها نداشته باشد.

مبالغ اشاره شده در پروتکل به‌مدت ۳۰ روز قفل خواهند شد و در این مدت، کاربر علاوه بر بهره‌مندی از سود استیکینگ، در هزینه‌های خود به‌طور قابل ملاحظه‌ای صرفه‌جویی می‌کند.

سوابق تاریخی و سازندگان صرافی وایتکس

در خصوص سوابق این صرافی علی‌رغم ادعای آن که در سال ۲۰۱۹ تأسیس شده است، داده‌های قابل استناد زیادی وجود ندارد. 

تنها نکته‌ای که در خصوص سازندگان این صرافی غیرمتمرکز وجود دارد، نام‌های جورج تزوتانوف (George Tzvetanov)، دیمیتر دیمیتروف (Dimitar Dimitrov) و استفان کارپوف (Stefan Karpov) است. با جست‌وجوی این اسامی، متأسفانه هیچ نتیجه خاصی در اینترنت پیدا نکردیم و مشخص نیست این افراد که هستند و چه سابقه کاری داشته‌اند.

بازارهای معاملاتی در صرافی ViteX

این روزها صرافی‌های خارجی صرف‌نظر از متمرکز یا غیرمتمرکز بودن، گزینه‌ها و بازارهای معاملاتی مختلفی را در اختیار کاربران قرار می‌دهند؛ اما در صرافی وایتکس خبری از این نوع امکانات و بازارهای معاملاتی مانند مارجین، فیوچرز و مدل‌های دیگر نیست. کاربران در این پلتفرم با ثبت یک Order یا سفارش مشخص برای دارایی موردنظر، فرایند معامله را انجام می‌دهند. البته دسترسی به دفتر سفارشات نیز وجود داشته و افراد می‌توانند سفارش‌های خود را بسته به پارامترهای تاریخ، نوع دارایی و سایر موارد دیگر دسته‌بندی کنند.

در اینجا باید به دو موضوع مهم درباره صرافی وایتکس اشاره کنیم. یکی اینکه کاربران می‌توانند با استیک‌کردن ارز دیجیتال VITE و ارائه کدهای ریفرال و دعوت از سایر کاربران، علاوه بر مشارکت در بازارهای معاملاتی از روش‌های منفعل (Passive) نیز کسب درآمد داشته باشند. موضوع دیگر ماینینگ است. سازندگان برای اینکه اشتیاق کاربران به این پلتفرم و انجام تبادلات را در آن افزایش دهند، از فرایند ماینینگ استفاده می‌کنند، اما این استخراج هیچ شباهتی به ماینینگ‌های مرسوم مانند بیت کوین، دوج کوین و موارد مشابه ندارد.

در حقیقت کاربران در صورت انجام تراکنش‌، استیک‌کردن، ارائه کد‌های ریفرال به کاربران دیگر و دعوت از آن‌ها به ثبت نام و انجام معامله و لیست و صدور توکن‌های جدید، می‌توانند توکن VX را ماین یا استخراج کنند. دقت داشته باشید که برای این فرایند نیاز به هیچ سخت‌افزار یا اجرای برنامه خاصی نیست و تنها با انجام اقدامات تعریف‌شده و مشخصی می‌توانید ماینینگ انجام دهید. لازم به ذکر است که کاربران الزاماً با هر تراکنشی ارز دیجیتال VX به دست نمی‌آورند؛ بلکه تنها با انجام تراکنش با جفت ارزهای VX/BTC، VX/ETH، VX/USDT و VX/VITE کاربران واجد دریافت پاداش ماینینگ خواهند شد.

امکان صدور جفت ارزها در صرافی وایتکس

یکی از قابلیت‌هایی که صرافی وایتکس روی آن مانور زیادی داده است، بحث صادرکننده توکن (Token Issuer) و فعالیت در قالب یک اپراتور (Operator) است. موضوع بحث ما توضیح در خصوص جنبه‌های فنی و تفاوت میان این دو مفهوم و ویژگی‌های هر کدام نیست؛ اما برای آشنایی بیشتر شما با این ویژگی، در همین حد بدانید که هر کاربر امکان این را دارد که در شبکه Vite با دریافت و سوزاندن ۱,۰۰۰ واحد توکن VITE و افزودن نام و تکمیل سایر پارامترهای مختلف توکن دلخواه خود را روی این شبکه صادر و عرضه کند.

البته موضوع قابل توجه این است که این توکن‌ها قابل تبادل نیستند و نیاز به یک اپراتور وجود دارد که مدیریت عرضه و سیستم یا محدوده تبادلاتی (Zone) دارایی جدید را بر عهده بگیرد. در حقیقت، اپراتورها وظیفه مدیریت جفت ارزهای مرتبط با دارایی ساخته‌شده را در اختیار دارند و مالکیت و کنترل اصلی توکن همچنان بر عهده صادرکننده توکن است.

اپراتورها علاوه بر مدیریت جفت ارزهای عرضه‌شده، می‌توانند بسته به نظر خود، میزان کارمزدها را هم تغییر دهند و آن‌ها را بیشتر از محدوده ۰.۲ درصد برای میکر و تیکر قرار دهند. البته اپراتورها برای تأمین نقدینگی و دریافت مجوز باید صد هزار توکن VITE را در صرافی و شبکه قفل کنند. در این میان، به یک موضوع بسیار مهم توجه داشته باشید؛ اینکه ساخت و مدیریت یک دارایی و معرفی جفت ارز برای آن، به‌معنای معتبر‌ بودن دارایی مورد نظر نیست.

این ارز دیجیتال جدید می‌تواند تنها یک شوخی یا برنامه‌ای برای کلاهبرداری باشد. لذا پیش از آنکه نسبت به خرید یا فروش چنین دارایی‌هایی اقدام کنید، از سابقه سازندگان، پتانسیل‌های موجود، کاربردها و کلیات پروژه و از همه مهم‌تر معتبر‌بودن اپراتور عرضه‌کننده دارایی اطلاع کسب کنید و سپس نسبت به سرمایه‌گذاری اقدام کنید.

چهارچوب‌های قانونی و احراز هویت در صرافی وایتکس

از آنجا که صرافی وایتکس یک پلتفرم غیرمتمرکز است، طبیعتاً شاهد چهارچوب‌های قانونی سفت و سختی مانند صرافی‌های متمرکز نیستیم. در عین حال، مانند اکثر اکسچنج‌های غیرمتمرکز این صرافی تا زمان نگارش این مقاله به هیچ فرایند احراز هویتی نیاز ندارد و کاربران می‌توانند با ساخت یک کیف پول و اتصال آن، فرایند معامله را آغاز کنند. نکته جالب توجه در این میان، نبودِ هیچ‌گونه اطلاعاتی در خصوص قوانین یا محدودیت‌ در این مرکز مبادلاتی است.

این موضوع می‌تواند یک هشدار مهم باشد؛ چرا که اگر چهارچوب‌های کلی و شفافیتی در خصوص قوانین به‌خصوص در مورد برداشت، واریز یا حتی اتصال به صرافی از مناطق مختلف جغرافیایی وجود نداشته باشد، می‌تواند این شائبه را ایجاد کند که این صرافی بدون هیچ ضابطه‌ای، می‌تواند اقدام به مسدود‌سازی حساب کاربران یا ضبط دارایی‌های آن‌ها کند و حتی توضیحی درباره آن ارائه نکند.

از سوی دیگر، با توجه به ثبت‌شدن این مجموعه در جزایر ویرجین انگلستان و سیستم قانون‌گذاری این کشور که به‌شکل پارلمانی است و تبعیت این کشور از چهارچوب‌های سیاسی و قانونی کشور انگلستان، می‌تواند زنگ خطری برای کاربران ایرانی باشد که به‌شکل مشخص هدف اکثر قوانین سخت‌گیرانه مالی در جهان هستند.

سیستم پشتیبانی صرافی وایتکس

مانند اکثر صرافی‌های غیرمتمرکز، وایتکس نیز از یک سیستم پشتیبانی پاسخگو بی‌بهره است. البته این امکان وجود دارد که کاربران به این مجموعه ایمیل بزنند و درخواست‌های مورد نظر خود را مطرح کنند. بااین‌حال، در خصوص سیستم پاسخگویی به این ایمیل‌ها هیچ داده‌ای در دسترس نیست و مشخص نیست کاربران باید چه مدت بابت دریافت پاسخ منتظر بمانند.

بررسی اعتبار و سابقه صرافی وایتکس

در ادامه بررسی صرافی وایتکس، این بار به سراغ میزان اعتبار این مجموعه در وب‌سایت‌های مختلف و حجم معاملات این مجموعه غیرمتمرکز رفتیم. برای آنکه اطلاعاتی در خصوص این وب‌سایت پیدا کنید، چند وب‌سایت مختلف دیگر را انتخاب کردیم و داده‌های آن‌ها را مورد بررسی قرار دادیم. ظاهرا دامنه این وب‌سایت در حدود ۱۷ سال پیش ثبت شده است و داده‌های اطلاعاتی آن به نام Vitex Exchange اشاره دارد.

در این میان بد نیست به یک نکته مهم نیز اشاره کنیم. ظاهراً این صرافی دو آدرس اصلی دارد. vitex.net و vitex.network که در مورد اولی اشاره کردیم سابقه دامنه به حدود ۱۷ سال پیش باز می‌گردد؛ اما درباره دومی این دامنه تنها ۱۱ ماه است به ثبت رسیده است و مشخص نیست چرا یک صرافی باید از چند آدرس مختلف استفاده کند.

برای آنکه اطلاعات بیشتری در خصوص تجربه کاربران و استفاده‌کنندگان این صرافی به‌دست آوریم، به‌سراغ سایت Trustpilot رفتیم. در کمال ناباوری تعداد قابل‌توجهی از کاربران با ثبت امتیاز پایین، میزان نارضایتی خود را از این مجموعه نشان داده بودند. موضوعاتی از قبیل مسدود سازی حساب و نبودِ امکان واریز و برداشت از جمله مواردی بود که موجب نارضایتی کاربران شده بود. البته نظرات منفی کاربران تنها به تراست پایلوت خلاصه نمی‌شد و شاهد شکایت کاربران در سایت‌های دیگر نیز بودیم.

برای اینکه شرایط این صرافی را از نظر حجم معاملات بررسی کنیم، به سایت‌هایی مانند کوین مارکت کپ (CoinMarketCap) و کوین گکو (CoinGecko) مراجعه کردیم. با بررسی هر دو وب‌سایت به نتایج جالبی دست یافتیم، اینکه حجم این صرافی با قدمتی در حدود ۵ سال به‌شکل عجیبی کم است و به‌هیچ عنوان قابل مقایسه با رقبایی همچون پنکیک سواپ یا یونی سواپ نیست. حجم خرید و فروش در این صرافی غیرمتمرکز در روز چیزی در حدود ۱۷ تا ۲۱ هزار دلار است که نشان می‌دهد کاربران چندان استقبالی از این صرافی غیرمتمرکز نکرده‌اند.

برخی از اشکالات دیگر صرافی وایتکس

اگر کمی در وب‌سایت وایتکس گشت‌وگذار کنید، شاهد برخی مشکلات و ایرادات ریز و درشت خواهید بود که به‌طور مشخص می‌تواند بر تجربه کاری افراد تأثیر نامطلوبی بگذارد. یکی از این موضوعات بخشی با نام Help Center است. ظاهراً این بخش مدت‌هاست که به فعالیت خود پایان داده است و هیچ گونه خدماتی به کاربران ارائه نمی‌کند، بااین‌حال، همچنان شاهد وجود آیکون آن در بخش‌های مختلف وب‌سایت هستیم. حتی سازندگان در اپلیکیشن برنامه هم این مورد را حذف نکرده‌اند و شاهد لینک این صفحه در اپلیکیشن وایتکس به‌عنوان خدمات مشتریان هستیم.

موضوع دیگر تکمیل نبودن بخش‌هایی مانند «درباره ما» است. اکثر پلتفرم‌های تبادلاتی برای شفاف‌سازی و جلب رضایت بیشتر کاربران تاریخچه‌ای از سوابق خود را به نمایش می‌گذارند؛ اما در وایتکس خبری از چنین اطلاعاتی نیست. از سوی دیگر، اشاره نکردن به چهارچوب‌های ساختاری و قوانین مالی مورد پذیرش در این پلتفرم تبادلاتی، می‌تواند بسیار گمراه‌کننده و مشکل‌ساز باشد، به‌خصوص برای کاربران ایرانی که همواره تحت شدیدترین محدودیت‌ها هستند.

مورد دیگر پشتیبانی نکردن صرافی از کیف پول‌هایی مانند متامسک و تراست والت است. از آنجا که این مجموعه کیف پولی با نام VitaPassport ارائه کرده است که به‌راحتی قابل اتصال به این صرافی است، لذا کاربرانی که از کیف پول‌های نرم‌افزار دیگر استفاده می‌کنند باید حتماً از این ولت بومی استفاده کنند.

اپلیکیشن‌های وایتکس

در حال حاضر این صرافی برای کاربرانی که از سیستم عامل‌های ویندوز، مک، iOS و اندروید استفاده می‌کنند، اپلیکیشن‌هایی را عرضه کرده است که به آن‌ها اجازه می‌دهد به بستر تبادلاتی ViteX دسترسی پیدا کنند. نکته قابل توجه این است که وایتکس برای کاربرانی که تمایل دارند از طریق مرورگرهای خود به این مجموعه دسترسی داشته باشند، افزونه‌های مختلف برای مرورگرهای کروم، فایرفاکس و ادج نیز توسعه داده است.

اپلیکیشن‌های اندروید و آی او اس این صرافی که با نام Vite: Zero Gas Layer-1 شناخته می‌شود، از طریق پلی استور و اپ استور در اختیار کاربران قرار گرفته است و دارندگان سیستم‌ عامل‌های ویندوز و مک نیز می‌توانند به صفحه گیت هاب این پلتفرم مراجعه و آخرین نسخه این اپلیکیشن‌ها را دانلود کنند.

آیا صرافی وایتکس برای ایرانیان امن و قابل استفاده است؟

این پرسش اصلی‌ترین سؤال اکثر کاربران است و باید در پاسخ بگوییم که این صرافی علی‌رغم مشکل‌ نداشتن با IP ایران و ارائه خدمات به کاربران از نقاط مختلف جهان و از همه مهم‌تر نداشتن لیست تحریمی توصیه نمی‌شود. علت اینکه ما استفاده از این مرکز تبادلاتی را توصیه نمی‌کنیم نظرات منفی متعدد کاربران در خصوص مسدود‌ شدن حساب‌های آن‌هاست که به‌وضوح در وب‌سایت‌هایی مانند تراست پایلوت و رددیت قابل مشاهده است.

از سوی دیگر نبود قوانین سخت‌گیرانه و قاعده‌مند همیشه نشانه مطلوبی و خوبی است؛ چرا که خلاء قانونی به صاحبان کسب‌وکار اجازه هرگونه مداخله و اقدامی را می‌دهد و امکان هرگونه پیگیری و شکایت را سلب می‌کند. بنابراین به کاربران توصیه می‌شود در صورتی که می‌خواهند از صرافی‌های غیرمتمرکز استفاده کنند، گزینه‌های بهتر و معتبرتری در این زمینه وجود دارند.

از طرف دیگر، حجم پایین تبادلات در این صرافی نشان می‌دهد کاربران بنا به دلایلی استفاده از رقبای این صرافی را به آن ترجیح دهند. بنابراین، تنها در صورتی که به‌دنبال ایجاد و انتشار یک توکن جدید هستید و می‌خواهید یک بازار معاملاتی جفت ارزی برای آن راه‌اندازی کنید، استفاده از وایتکس می‌تواند جزو گزینه‌های شما باشد.

ثبت نام در وایتکس و راه‌اندازی کیف پول Vite Wallet

برای استفاده از امکانات این صرافی کافی است در آن ثبت‌نام و کیف پول ارز دیجیتال خود را بسازید. برای ثبت نام لازم است افزونه یا اپلیکیشن موردنظر را از استور دانلود و فرایند اتصال کیف پول ومراحل زیر را به ترتیب تکمیل کنید تا اجازه ترید و استفاده از امکانات مختلف در وایتکس را به دست آورید.

برای این قسمت، ما نسخه مک این نرم‌افزار را از صفحه گیت هاب وایت ایکس دانلود و نصب کردیم. تفاوتی نمی‌کند که از کدام اپلیکیشن استفاده می‌کنید، تمام مراحل در آن‌ها یکسان است.

پس از نصب و اجرای برنامه با صفحه‌ای مشابه زیر روبه‌رو می‌شوید.

روی گزینه Create Account کلیک کنید تا به صفحه بعدی هدایت شوید.

در این صفحه، نام کاربری موردنظر و رمز عبور دلخواه خود را وارد کرده و روی گزینه Next Step کلیک کنید.

حال Seed Phrase نمایش‌داده‌شده را در جایی مطمئن کپی کنید. توجه داشته باشید امکان انتخاب Mnemonic دوازده‌تایی یا بیست و چهارتایی وجود دارد.

با انتخاب گزینه Submit، عملاً فرایند ساخت کیف پول و ثبت‌نام شما در این مرکز تبادلاتی به اتمام رسیده است و می‌توانید علاوه بر بازار معاملاتی به امکانات دیگر وایتکس دسترسی پیدا کنید.

درصورت مشاهده هرگونه کلاهبرداری توسط پلتفرم‌های مالی داخلی یا خارجی، می‌توانید مستندات خود را در بخش تیکت ایران بروکر ثبت کنید تا کارشناسان ما بررسی کنند و در صورت صحت، در صفحه پلتفرم مورد نظر درج کنند. ثبت گزارش تخلف پلتفرم‌ها باعث افزایش امنیت کاربران در فضای بازارهای مالی می‌شود و باعث افزایش آگاهی کاربران می‌شود.

سخن پایانی

صرافی غیرمتمرکز وایتکس علی‌رغم سابقه ۵ ساله در حوزه رمزارزها و ارائه ویژگی‌های گوناگون مانند مبادله جفت ارزهای گوناگون، استیکینگ، ماینینگ و صدور و مدیریت توکن‌های جدید، هنوز نتوانسته است به جایگاه مهمی در میان مراکز تبادلاتی دست پیدا کند. این صرافی با آنکه جزو اکوسیستم بزرگ شبکه Vite محسوب می‌شود، فرایند توسعه و جذب کاربر در آن، چندان با موفقیت همراه نبوده است و این موضوع را می‌توان از حجم پایین تبادلات در این صرافی به‌وضوح مشاهده کرد.

از سوی دیگر برخی ابهامات در خصوص محدودیت‌های قانونی و غیرشفاف بودن تیم سازنده و نظرات منفی و متعدد کاربران در فضای مجازی از جمله موضوعاتی است که موجب شده است کاربران دیدگاهی محتاطانه نسبت به این مجموعه تبادلاتی ارزهای دیجیتال داشته باشند.