سنگال؛ آرمان شهر بیت کوین | چرا بیت کوین در این کشور آفریقایی با استقبال زیادی مواجه شد؟

سنگال با وجود کلاهبرداری‌ها، مداخله خارجی‌ها و ترافیک‌های سنگین، کشوری است که در آینده به یک اقتصاد پررونق برای بیت کوین و ارزهای دیجیتال تبدیل خواهد شد.

سنگال کشوری در غرب آفریقا است و پایتخت آن داکار است. هر ساله در داکار کنفرانس سالانه بیت کوین پان‌آفریقا برگزار می‌شود، هر ساله بیشتر از ۱۰ تاجر در این کنفرانس‌ها بیت کوین را می‌پذیرند، یک صرافی محلی همتا به همتای (peer-to-peer ) بیت کوین دارد و می‌توان گفت یک جامعه نوپای بیت کوین است.

و مهم‌تر از همه این‌ها، سرعت پیشرفت بیتکوین در این کشور عجیب است. داکار میزبان کنفرانس Dakar BTC Days بوده است، آن هم درست ۱۰ ماه بعد از اینکه اولین جلسه با عنوان «بیت کوین در زندگی واقعی» در این کشور برگزار شد. همه این‌ها در حالی است که یک بازار خرسی، وحشیانه در جریان است و ضربه بزرگی به پذیرش بیت کوین در جهان وارد کرده است.

در ادامه این مطلب را از زبان جوزف هال (Joseph Hall) یکی از نویسندگان کوین تلگراف دنبال می‌کنیم.

چرا بیت کوین در سنگال مورد توجه قرار گرفته؟

اما چرا بیت کوین در سنگال تا این حد مورد توجه قرار گرفته؟ آیا این کشور در مسیر همگانی کردن بیت کوین و استفاده بیشتر از آن است؟ آیا سنگال می‌تواند کشور بعدی‌ای باشد که پا جای پای السالوادور می‌گذارد؟

من شروع به کار بیت کوین در السالوادور را در سال ۲۰۱۹ از دست داده بودم، بنابراین نمی‌خواستم این فرصت را هم از دست بدهم و قصد داشتم این را بررسی کنم که اقتصاد بیت کوین در غرب آفریقا چگونه به نظر می‌رسد. چیزی که در ادامه بیان خواهم کرد، چیزهایی است که تا الان متوجه شده‌ام.

استعمار ارزی

فرانک سی اف ای آفریقای غربی یک ارز مزخرف است. این واحد پولی را فرانسوی‌ها ایجاد کردند و خودشان هم نرخ تبدیل آن را کنترل می‌کنند و حتی اسکناس‌هایی را که در آفریقا استفاده می‌شود را هم فرانسوی‌ها طراحی و چاپ می‌کنند. یک فرانسوی در شهر دانشگاهی تاریخی کلرمون-فران فرانسه نشسته است و طرح اسکناس‌های سی اف ای را که میلیون‌ها آفریقایی در ۱۳ کشور قرار است از آن استفاده کنند، طراحی می‌کند. واقعیت عجیب و غم‌انگیز این است که این فرانسوی ممکن است هرگز پایش به آفریقا نرسیده باشد.

CFA در حال حاضر دارای نظام نرخ ثابت ارز برای یورو است: یک یورو برابر است با ۶۵۵،۹۵۷ سی اف ای. در سال ۱۹۹۴، سی اف ای نسبت به فرانک سابق فرانسه از نسبت ۱:۵۰۵ به ۱:۱۰۰ کاهش پیدا کرد. این کاهش ارزش پول که توسط فرانسه و با همکاری بانک جهانی و صندوق بین‌ المللی پول انجام شد، پس‌انداز مردم سنگال را نابود کرد. آخرین خبر بد اینکه، مقامات فرانسوی در هیئت مدیره بانک مرکزی منطقه‌ای در سراسر آفریقا حضور دارند و همچنان اختیارات قابل‌توجهی مثل حق وتو دارند.

الکس گلدشتاین مدیر ارشد استراتژیست بنیان حقوق بشر یک زمانی گفت:

«برخلاف یک ارز فیات معمولی، این سیستم یک استعمار پولی بود.»

هیچ جا و در هیچ کشوری مطالبه‌ای قوی‌تر از رهایی پولی آفریقای غربی یا مرکزی ندیده‌ام و شاید بهترین گزینه برای آزادی اقتصادی و پولی غرب آفریقا، بیت کوین است.

انتقال دارایی با شبکه لایتنینگ

در ژانویه ۲۰۲۲ در توییتر دیدم که چند بار در منطقه‌ای در داکار بیت کوین قبول می‌کنند. یعنی شما می‌توانید نزدیک ساحل با شبکه لایتنینگ یک کرپ یا بیساپ (نوشیدنی محلی که با گل ختمی درست می‌شود) بخرید.

ذهنم سریع به سمت پذیرش بیت کوین توسط مردم السالوادور و ساحل بیت کوین رفت که منجر شد که بیت کوین ارز قانونی در السالوادور شود. فهمیدم که باید با شخصی که پشت این تلاش‌هاست، صحبت کنم.

یک آقای سنگالی بلندقد و آرام که مدتی در فرانسه کار می‌کرده، طرفدار بیت کوین است. اینجا او را نورو می‌خوانم، هرچند که اسم اصلی‌اش چیز دیگری است.

او در سال ۲۰۲۱ به سنگال برمی‌گردد و از اینکه می‌بیند دوستان و اعضای خانواده‌اش پول‌شان را به خاطر ترفندهای پانزی و دیگر کلاهبرداری‌های رایج ارز دیجیتال در آفریقا از دست داده‌اند، خیلی ناراحت می‌شود. او به مجله کوین‌تلگراف می‌گوید:

«بعد از آن، بیت‌کوین را در جامعه سنگال راه‌اندازی کردیم. اولین جلسه ما در کلاب‌هاوس بود. من به همراه دو یا سه نفر دیگر جلسات را ادامه دادیم، ابتدا دو بار در هفته و بعد یک بار در هفته، اوایل ده، بیست نفر گوش می‌کردند ولی بعد از آن سه چهار نفر بیشتر نبودیم.»

نورو با شروع پاندمی کرونا وارد سنگال شد. اما همه‌گیری هم نتوانست رویاهای او را مبنی‌بر تبدیل بیت کوین به ارز دیجیتال رایج در سرزمینش از بین ببرد. 

همتا به همتا بودن بیت کوین و ارزهای دیجیتال

در فوریه ۲۰۲۲ به سنگال رفتم و در اولین جلسه بیت کوین در این کشور شرکت کردم. این جلسه نه تنها به خودی خود یک رویداد مهم بود (قبل از آن همه جلسات در بستر کلاب‌هاوس انجام می‌شد) بلکه توانایی‌های مهمانان حاضر هم شگفت‌انگیز بود.

اتاق پر بود از ترویج‌کنندگان توکن‌های غیرقابل تعویض، ماکسیمالیست‌های بیت کوین، کارآفرینان، بانکداران بانک‌های مرکزی و حتی اساتیدی از معتبرترین دانشگاه‌های داکار. فضای جلسه اصلا مثل جلسات بیت کوین اروپا یا آمریکا نبود، جلسات بیت کوینی که در آمریکا یا اروپا برگزار می‌شد به این شکل بود که تعداد هزار مرد سفیدپوست دور هم جمع می‌شدند و روی منبر می‌رفتند که ارزهای فیات در حال سقوط هستند.

جالب اینجاست که خیلی از این تجار از بیت کوین در بی‌واسطه‌ترین شکلش یعنی یک سیستم نقدی همتا به همتا استفاده می‌کنند. آنها تراکنش‌هایی بر مبنای بیت کوین یا لایتنینگ را می‌پذیرند و با هدف استفاده از بیت کوین به‌عنوان پول در یک اقتصاد سالم، آن را نگه می‌دارند. نورو دارد اپلیکیشنی طراحی می‌کند که به تجار این امکان را می‌دهد که پول نقد محلی را دریافت کنند و یک سرویس شخصی ارائه می‌دهد که در صورت نیاز می‌توانند پول نقد دریافت کنند. 

من در مارس ۲۰۲۲ با شور و اشتیاق زیادی سنگال را ترک کردم. من این را متوجه شدم که در جاهایی که مردم بیشتر به بیت کوین نیاز دارند، افراد مشتاقی هستند که زمان‌شان را صرف آموزش به دیگران در مورد پول و بیت کوین می‌کنند.

آگوست ۲۰۲۲ بود و من اصلا فکرش را هم نمی‌کردم که نورا به من پیام بدهد و بگوید می‌خواهد یک انجمن بیت کوین در سنگال را میزبانی کند. این اولین باری است که قرار بود بیت کوین داران از سرتاسر جهان در قاره آفریقا دور هم جمع شوند و همگی مشتاقانه به دنبال راهکاری برای بهترین روش اتخاذ این ارز باشند.

با خودم قرار گذاشتم که حتما در این جلسه شرکت کنم. هم سنگال کشوری بود که به آن وابسته شده بودم و هم می‌خواستم از نزدیک شاهد جنبش بیت کوین در سنگال و غرب آفریقا باشم، در آن شرکت کنم و گزارش تهیه کنم.

کنفرانس Dakar Bitcoin Days

کنفرانس Dakar Bitcoin Days  علاقه‌مندان و اقتصاددانان را از سرتاسر آفریقا در یک جشن پان آفریقایی برای پول اینترنتی جادویی دور هم جمع کرد. از کامرون تا کنگو، از مالی تا ساحل عاج و جمهوری آفریقای مرکزی افرادی در این جشن حضور داشتند، علاقه‌مندان از سرتاسر قاره آفریقا در این جشن شرکت کردند.

هرچند که زبان ولوف زبان رایج سنگال است اما زبان رسمی آن، فرانسه است. یکی از نکات جالب و از روی فکر این کنفرانس این است که کنفرانس Dakar Bitcoin Days به سه زبان (انگلیسی، فرانسوی و ولوف) برگزار می‌شود.

این کنفرانس سمینارهایی برای افراد مبتدی دارد که به اقتصاد، امورمالی، امنیت و مبانی بیت کوین می‌پردازد. برای کارشناسان پنل‌هایی در زمینه ارزهای دیجیتال برگزار می‌شود، و حتی به بینش فرهنگی استفاده از بیت کوین در سنگال هم فکر شده و از آنجا که ۹۷٪ از جمعیت سنگال مسلمان هستند، در مورد پرسش‌هایی مثل «آیا بیت کوین حلال است؟» هم در این کنفرانس صحبت می‌شود.

برای مطالعه در زمینه حلال بودن بیت کوین و ارزهای دیجیتال مقاله اسلام و ارز دیجیتال را به شما پیشنهاد می‌کنیم.

یکی دیگر از نکات جالب این کنفرانس این است که بیشتر شرکت‌کنندگان، دانشجویان و جوانان هستند (کشور سنگال کشور جوانی به حساب می‌آید: میانگین سنی در این کشور تقریبا ۱۹ سال است).

در طی کنفرانس من با نورا صحبت می‌کنم و در خلال این گفتگوها او دیدگاهش را در مورد سنگال با من در میان می‌گذارد. نورا می‌گوید سنگال غرب آفریقا را از تاریکی استعمار ارز خارج خواهد کرد. با این حال تا حدودی تمرکززدایی در مورد آفریقا هم وجود دارد:

«من می‌خواهم پیام تغییر کند. آفریقا یک کشور نیست، بلکه یک قاره است. به همین خاطر است که این کنفرانس را «روزهای بیت کوین داکار» نامیدم، اگر به سنگال بیایید، سنگالی می‌بینید، اگر به مالی هم بروید، با مردم مالی آشنا می‌شوید.»

شاید شباهت‌هایی مثل تاریخ و فرهنگ مشترک در آفریقا باشد، اما نورا بر این باور است که تنوع اگر بیشتر از اروپا نباشد، حتما کمتر از آن نیست. 

درست مثل خود بیت کوین، این جنبش هم غیرمتمرکز است. هر منطقه آفریقا به طور جداگانه با بیت کوین آشنا می‌شود و آن را می‌پذیرد.

این به معنای از بین بردن حس فوق العاده جنبش پان آفریقایی نیست. بلکه می‌گویم اروپایی‌ها یا آمریکایی‌ها احتمالا با آفریقا به‌عنوان یک قاره ارتباط ندارند. من بریتانیایی و اروپایی هستم، اما با یک صربستانی آن طور که یک سنگالی با شخصی در زیمباوه، با وجود هزاران مایل فاصله ارتباط برقرار می‌کند، ارتباط ندارم.

بیت کوین در سنگال

در خلال کنفرانس من با تجاری که بیت کوین را پذیرفته‌اند نیز مصاحبه کردم. با صاحب فرانسوی یک کافیشاپ که جدیدا بیت کوین را قبول می‌کند، صحبت کردم. علی رغم این که گری (مالک این کافیشاپ) در مورد این ارز غیرمتمرکز اطلاعات زیادی ندارد، اما خوشحال است که به لطف بیت کوین پای مشتریان جدیدی به کسب و کارش باز شده است. در همین کنفرانس هم توانستیم گری را راضی کنیم که در سالن خالکوبی‌اش هم بیت کوین را قبول کند.

رستوران مربی تیم موج‌سواری سنگال هم اولین رستورانی بوده که بیت کوین را قبول می‌کند. به لحاظ شهرتش کار او تأثیر زیادی در جلب اعتماد جامعه نسبت به بیت کوین داشته است.

من با ماما بیت کوین (زنی که صاحب یک نانوایی در یک دهکده ماهیگیری در سنگال است و اولین زنی است که 3 سال است پرداخت بیت کوین را قبول کرده) نیز مصاحبه کردم.

این جنبش یک حرکت فوق العاده در کشوری است که پول نقد حاکم است و خدمات بانکی معمولا برای افرادی است که امتیازات مالی دارند. بانک‌ها در غرب آفریقا کارمزدهای بالایی دریافت می‌کنند و الزامات سخت‌گیرانه‌ای را هم برای کاربر دارند، مثلا برداشت پول نقد چند دلار هزینه دارد.

در طول سفر دومم به سنگال، بیت کوین را به بیش از ۷۰ نفر دادم. کار سختی هم نبود، از آنها می‌خواستم یک کیف پول لایتنینگ (اغل کیف پول ساتوشی) را دانلود کنند و روی دریافت ضربه بزنند.

نسبت به کشورهای دیگر در سنگال راحت‌تر می‌توان بیت کوین منتقل کرد. مردم مشتاق به دست آوردن پول و مشتاق یادگیری ترید هستند و دوست دارند با ارزی کار کنند که مثل CFAآنها را تحقیر نکند.

من در ساحل، در پیاده‌رو، در رستوران و بارها، به راننده تاکسی‌ها و کارکنان هتل بیتکوین می‌دادم.

در بیشتر موارد، بیت کوین را به جوانان، پسران و دختران ۱۶ سال به بالا می‌دادم. برخلاف ایالات متحده که میانگین سنی‌اش حدود ۴۰ سال است، سنگال جمعیت جوانی دارد. بنابراین جای تعجب ندارد که یک ارز اینترنتی در این کشور رشد کند. 

چیزی که برای من جای سوال دارد و عجیب است این است که چرا مردم اینقدر مشتاق هستند که بیت کوین به دست بیاورند؟ البته پاسخش را هم می‌دانم، دلیلش این است که در غرب، ما بیت کوین را از طریق صرافی‌ها می‌خریم و تعداد کمی از افراد هستند که به صورت همتا به همتا خرید می‌کنند و تعداد زیادی از علاقه‌مندان بیت کوین، می‌توانند این ارز دیجیتال را به دست آورند. در غرب آفریقا گرفتن کوین سخت است.

بدتر از آن، امنیت است که تأمین امنیت بیت کوین سخت است. هیچ یک از کیف پول‌های سخت‌افزاری تأسیس‌شده، مثل ترزور یا لجر به سنگال ارسال نمی‌شوند. کیف پول لجر از کنفرانس حمایت کرد و ممکن است ارسال به غرب آفریقا را شروع کند، اما در حال حاضر این یک نکته ناامیدکننده است.

با وجود این موانع و فرصت‌ها، به احتمال زیاد اقتصادی سالم می‌تواند در سنگال رشد کند. مردم بیت کوین می‌خواهند. هیچ صرافی‌ای برای خرید بیت کوین وجود ندارد و توریست‌هایی که به سنگال می‌آیند، می‌توانند بیت کوین خرج کنند. بنابراین بیت کوین می‌تواند مسیری را برای تبدیل شدن به پول همتا‌به‌همتا در این بخش از جهان طی کند.

تلاقی پول موبایلی با لایتنینگ 

به‌علاوه، شبکه‌های پول موبایلی در سراسر آفریقا ریشه دوانده و شکوفا شده‌اند. برای اولین بار در کنیا، جایی که شرکت معتبر جهانی پول موبایلی M-Pesa تأسیس شد، به شهرت رسید و شرکت‌های پول موبایلی مثل فروشگاه‌های اپل در شهرهای اروپایی در سراسر آفریقا ظاهر شدند. امروزه بیشتر آفریقایی‌ها تلفن هوشمند دارند، ممکن است برق نداشته باشند یا به آب آشامیدنی رایگان دسترسی نداشته باشند، اما می‌توانند آنلاین شوند.

اگر تلفن هوشمند هم نداشته باشند، یک موبایل که بتواند پیامک ارسال و دریافت کند، دارند. به لطف پول موبایلی، کاربران می‌توانند مثل حواله بانکی، پرداخت‌ها را ارسال و دریافت کنند. شما خیلی راحت می‌توانید به گوشی دوست‌تان پیامک ارسال کنید. در سنگال، بزرگترین شرکت پرداخت تلفن همراه Wave نام دارد.

لوگوی Wave در شرکت‌های تاکسیرانی، رستوران‌ها، بارها و کافه‌ها دیده می‌شود. کمی شبیه شبکه لایتنینگ است، اما کندتر و گران‌تر است و از ارز محلی استفاده می‌کند.

سعی کردم یکی از کارمندان ویو را پیدا کنم و شبکه بیت کوین را به او معرفی کنم، خوش‌شانس بودم و وقتی که مسابقات جام جهانی را در یک بار می‌دیدم، یکی از آنها را دیدم. بلافاصله از او خواستم یک کیف پول دانلود کند و مقداری بیت کوین برایش ارسال کردم. در جایی که نشسته بودیم، اینترنت ضعیف بود و بعد از چند ثانیه خطای شبکه ظاهر شد.

من به وای فای بار وصل شدم و بیت کوین برای او فرستادم، تحت تأثیر قرار گرفت و گفت فردا به کنفرانس می‌آید، اما آن روز آخرین باری بود که او را می‌دیدم.

آنچه در مطلب “سنگال؛ آرمان شهر بیت کوین” خواندیم:

مردم این کشور به انجام تراکنش از طریق موبایل عادت دارند و از چیزی جز شماره موبایل استفاده نمی‌کنند. این در حالی است که رابط کاربری آن برای پول موبایلی کاملا بدقواره است، اما همه می‌دانند چگونه از آن استفاده کنند.

سنگال دارای یک ارز قدرتمند، جمعیتی جوان و اهل تکنولوژی است، لیدرها و مربیان بیت کوین موقعیت‌های معتبری در جامعه دارند، کنفرانسی سالانه بر محور بیت کوین برگزار می‌شود و ارسال پول از طریق تلفن همراه از نظر فرهنگی پذیرفته شده است.

همه این‌ها مؤلفه‌هایی هستند که می‌توانند باعث شوند قاره آفریقا پیشرفت زیادی در این زمینه داشته باشد.