محیط قانون‌گذاری پیرامون بیت کوین به‌طور مداوم در حال تغییر است و ابزارهای مالی جدیدی مانند مشتقات و صندوق‌های ETF به‌طور پیوسته در حال توسعه هستند. در این مقاله، به بررسی تغییرات در ترکیب سرمایه‌گذاران دارایی‌های دیجیتال و تأثیر آن بر بازار بیت کوین می‌پردازیم.
از زمان پیدایش بیت کوین در سال ۲۰۰۹، این ارز دیجیتال به یک دارایی جهانی با نقدینگی بسیار بالا تبدیل شده و در تمامی ساعات شبانه‌روز معامله میشود. از آنجا که بسیاری از رویدادهای مهم جهانی خارج از ساعات کاری بازارهای سنتی رخ می‌دهند، بیت کوین یکی از معدود دارایی‌هایی است که سرمایه‌گذاران می‌توانند حتی در روزهای تعطیل، دیدگاه اقتصادی خود را نسبت به شرایط بازار ابراز کنند.
بیت کوین در تعطیلات آخر هفته دچار کاهش قیمت شدیدی شد. این افت ناشی از واکنش سرمایه‌گذاران به اعمال تعرفه‌های جدید توسط دولت ترامپ بر مکزیک، کانادا و چین بود. با توجه به اینکه بازارهای مالی سنتی تعطیل بودند، بیت کوین و سایر دارایی‌های دیجیتال ابتدا کاهش قیمت شدیدی را تجربه کرده و سپس تا حدی بهبود یافتند:
🔹 بیت‌کوین (BTC): از ۱۰۴ هزار دلار به ۹۳ هزار دلار کاهش یافت (معادل ۱۰.۵٪ افت) و سپس به ۱۰۲ هزار دلار بازگشت.
🔹 اتریوم (ETH): از ۳/۴ هزار دلار به ۲/۵ هزار دلار سقوط کرد (معادل ۲۶.۵٪ افت) و سپس به ۲/۸ هزار دلار برگشت.
🔹 سولانا (SOL): از ۲۳۶ دلار به ۱۸۴ دلار کاهش یافت (معادل ۲۲٪ افت) و سپس به ۲۱۷ دلار رسید.
بیت کوین به‌طور فزاینده‌ای جایگاه خود را در صحنه اقتصادی جهان تثبیت کرده است. برخی کشورها مانند پادشاهی بوتان سرمایه‌گذاری گسترده‌ای در استخراج بیت کوین انجام داده‌اند، السالوادور این ارز دیجیتال را به عنوان پول رسمی کشور پذیرفته و دولت ایالات متحده نیز در حال بررسی پتانسیل بیت کوین به عنوان یک دارایی ذخیره استراتژیک است.
بیت کوین برای چندین هفته متوالی بالاتر از سطح ۱۰۰ هزار دلار معامله شده است، سطحی که بسیاری از منتقدان دستیابی به آن را غیرممکن می‌دانستند. این رکورد جدید هفت سال پس از عبور بیت کوین از مرز ۱۰ هزار دلار در روند صعودی سال ۲۰۱۷ به ثبت رسیده است.
با وجود اینکه بیت کوین به‌طور فزاینده‌ای در میان سرمایه‌گذاران سنتی پذیرفته میشود، همچنان برای بسیاری از افراد یک موضوع بحث‌برانگیز و چالش‌زا محسوب میشود. این دیدگاه اغلب بر اساس ادعاهایی مطرح میشود که به عدم ارزش ذاتی یا نبود کاربرد مشخص در این دارایی اشاره دارند.
با وجود دیدگاه‌های مخالف، بیت کوین توانسته جایگاه خود را به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین دارایی‌های جهان تثبیت کند. ارزش بازار بیت کوین اکنون به ۲ تریلیون دلار رسیده و در رتبه هفتم بزرگ‌ترین دارایی‌های جهانی قرار گرفته است. این جایگاه، بیت کوین را بالاتر از نقره (۱/۸ تریلیون دلار)، شرکت آرامکو (۱/۸ تریلیون دلار) و متا (۱/۷ تریلیون دلار) قرار داده است. چنین رشد قابل‌توجهی، نادیده گرفتن بیت کوین را بیش از پیش دشوار کرده است.
با افزایش ارزش بازار و وزن بیت کوین در مقیاس‌های کلان، رشد آن به ورود سرمایه‌های جدید وابسته‌تر میشود. یکی از معیارهای مناسب برای سنجش میزان سرمایه ورودی، شاخص ارزش تحقق‌یافته (Realized Cap) است که میزان جریان خالص سرمایه واردشده به شبکه بیت کوین را اندازه‌گیری می‌کند.
بر اساس این معیار، از کف قیمتی چرخه گذشته در نوامبر ۲۰۲۲ که ارزش تحقق‌یافته بیت کوین ۴۰۰ میلیارد دلار بود، تاکنون سرمایه‌ای در حدود ۴۵۰ میلیارد دلار به این شبکه وارد شده و این شاخص را به ۸۵۰ میلیارد دلار رسانده است. این میزان نشان‌دهنده ارزش کل ذخیره‌شده در بیت کوین بر اساس آخرین تراکنش‌های ثبت شده در شبکه است.
اگرچه بسیاری از افراد بیت کوین را صرفاً به‌عنوان یک ذخیره ارزش می‌شناسند، اما شبکه آن قابلیت فعالیت به‌عنوان زیرساختی غیرمتمرکز برای مبادلات مالی را نیز دارد. با استفاده از ترکیب نودها و ماینرها، هر فرد یا نهادی می‌تواند پرداخت‌های خود را بدون نیاز به واسطه‌های مالی و بانکی انجام دهد.
با بهره‌گیری از الگوریتم‌های تعدیل موجودیت در داده‌های Glassnode و حذف تراکنش‌های غیر اقتصادی، داده‌ها نشان می‌دهند که در ۳۶۵ روز گذشته، شبکه بیت کوین به‌طور میانگین روزانه ۸/۷ میلیارد دلار تراکنش پردازش کرده و مجموع حجم تراکنش‌ها در یک سال گذشته به ۳/۲ تریلیون دلار رسیده است.
هم شاخص ارزش تحقق‌یافته و هم حجم اقتصادی تراکنش‌های پردازش‌شده در شبکه بیت کوین، شواهدی تجربی ارائه می‌دهند که ثابت می‌کنند بیت کوین هم ارزش دارد و هم کاربرد عملی. این موضوع به‌طور مستقیم ادعاهای منتقدان درباره نبود ارزش و کاربردپذیری این دارایی را به چالش می‌کشد.
برتری نسبی
پس از تثبیت جایگاه بیت کوین به‌عنوان یک دارایی کلان اقتصادی، اکنون می‌توان نگاهی به دامیننس (Dominance) بیت کوین در مقایسه با سایر دارایی‌های دیجیتال داشت.
از زمان سقوط صرافی FTX در نوامبر ۲۰۲۲، سهم بیت کوین از ارزش کل بازار دارایی‌های دیجیتال به‌طور مداوم در حال افزایش بوده است. دامیننس بیت کوین از ۳۸٪ به ۵۹٪ رسیده که نشان می‌دهد سرمایه‌گذاران به‌طور کلی تمایل بیشتری به نگهداری بیت کوین نسبت به سایر ارزهای دیجیتال داشته‌اند.
یکی از دلایل این افزایش را می‌توان دسترسی گسترده‌تر سرمایه‌گذاران نهادی از طریق صندوق‌های قابل معامله در بورس (ETF) اسپات بیت کوین در آمریکا دانست. علاوه بر این، بیت کوین به دلیل محدودیت در عرضه و نقش آن به‌عنوان یک پوشش در برابر کاهش ارزش ارزهای فیات جهانی، روایت سرمایه‌گذاری شفاف‌تری دارد که آن را برای سرمایه‌گذاران جذاب‌تر می‌کند.
با مقایسه ارزش بازار بیت کوین با آلت کوین‌ها (بدون احتساب اتریوم و استیبل کوین‌ها)، می‌توان مشاهده کرد که اختلاف میان ارزش این دو گروه در حال افزایش است. اگر ارزش بازار بیت کوین و آلت کوین‌ها را از کمترین سطح در سال ۲۰۲۲ در نظر بگیریم، رشد آن‌ها به شکل زیر بوده است:
🔹 ارزش بازار بیت کوین: از ۳۶۳ میلیارد دلار به ۱/۹۳ تریلیون دلار (رشد ۵/۳ برابری)
🔹 ارزش بازار آلت کوین‌ها: از ۱۹۰ میلیارد دلار به ۸۹۲ میلیارد دلار (رشد ۴/۷ برابری)
با وجود تفاوت در مقیاس ارزش بازار بیت کوین و آلت کوین‌ها، همبستگی میان این دو گروه همچنان قوی و پایدار باقی مانده است. این موضوع نشان می‌دهد که دلیل اصلی این تفاوت در ارزش‌گذاری، تفاوت در میزان سرمایه ورودی به بیت کوین در مقایسه با آلت کوین‌هاست، نه صرفاً نرخ رشد هر یک.
از آنجایی که بیت کوین همچنان سهم عمده‌ای از سرمایه‌گذاری‌ها را به خود اختصاص می‌دهد، انتظار می‌رود سلطه بیت کوین در بازار افزایش یابد. هرگونه کاهش در این شاخص می‌تواند نشانه‌ای از چرخش سرمایه به سمت آلت کوین‌ها باشد.
تقاضای جدید بیت کوین در چه وضعیتی است؟
با عبور قیمت بیت کوین از مرز ۱۰۰ هزار دلار، انتظار می‌رود میزان تقاضا برای این دارایی افزایش چشمگیری داشته باشد. برای بررسی این موضوع، می‌توانیم درصد ثروتی را که در کوین‌هایی با عمر کمتر از ۳ ماه نگهداری میشود، تحلیل کنیم. این شاخص نشان‌دهنده میزان ورود سرمایه جدید به شبکه بیت کوین است.
مقایسه با چرخه‌های قبلی نشان می‌دهد که میزان ثروت نگهداری‌شده در کوین‌های ۳ ماهه، نسبت به دوره‌های پیشین به میزان قابل‌توجهی کمتر است. این داده‌ها بیانگر آن است که ورود سرمایه‌های جدید به جای اینکه به‌صورت پایدار انجام شود، در قالب جهش‌های مقطعی و کوتاه‌مدت رخ داده است.
در تمامی چرخه‌های گذشته، تقریباً یک سال پس از ثبت اولین سقف تاریخی (ATH)، دوره صعودی به پایان می‌رسید. با این حال، چرخه کنونی که اولین رکورد تاریخی خود را در مارس ۲۰۲۴ ثبت کرد، همچنان به مسیر خود ادامه می‌دهد. این موضوع نشان‌دهنده ماهیت متفاوت و غیرمعمول چرخه فعلی نسبت به دوره‌های قبلی است.
با بررسی حجم انتقالی از کیف پول‌های کوچک (با ارزش کمتر از ۱۰ هزار دلار)، می‌توان کاهش چشمگیری را نسبت به اوج قیمتی سال ۲۰۲۱ مشاهده کرد. این روند در حالی رخ داده که حجم کلی تراکنش‌های شبکه در چرخه فعلی به میزان قابل‌توجهی افزایش یافته و قیمت بیت کوین بسیار بالاتر از سال ۲۰۲۱ است.
این موضوع نشان می‌دهد که تقاضای جدید بیت کوین عمدتاً از سوی نهادهای بزرگ تأمین شده است، در حالی که نقش سرمایه‌گذاران خرد کاهش یافته است.
به‌عنوان یک شاخص مکمل، می‌توان به داده‌های جستجوی گوگل درباره بیت کوین مراجعه کرد. برخلاف چرخه صعودی سال ۲۰۲۱، میزان جستجوهای مرتبط با بیت کوین به سطح اوج هیجانی آن دوره نرسیده است. این امر نشان می‌دهد که با وجود عوامل محرک مثبت متعدد، هنوز شور و هیجان گسترده‌ای در میان عموم مردم ایجاد نشده است.
تحول در نوع سرمایه گذاران بیت کوین
اگرچه پروتکل بیت کوین از لحاظ ساختاری و قوانین اجماع تغییری نکرده، اما واکنش بازار به آن همواره در حال تحول است.
در طول سال‌های اخیر، شاهد تغییرات مداوم در محیط نظارتی، توسعه ابزارهای مالی جدید مانند مشتقات و صندوق‌های ETF بیت کوین و همچنین تغییر در ترکیب سرمایه‌گذاران بیت کوین بوده‌ایم.
با بررسی تغییرات موجودی کیف پول‌های کوچک (شامل سرمایه‌گذارانی با دارایی کمتر از ۱۰ بیت کوین)، یک تغییر اساسی در الگوهای رفتاری آن‌ها مشاهده میشود:
🔹 در چرخه‌های ۲۰۱۳ و ۲۰۱۷، سرمایه‌گذاران خرد در دوره‌های اوج قیمتی اقدام به خرید گسترده می‌کردند که معمولاً نشانه‌ای از فاز نهایی بازار صعودی (FOMO) بود.
🔹 در چرخه کنونی، الگوی رفتاری آن‌ها تغییر کرده است. این گروه اکنون در دوره‌های اصلاح و کاهش قیمت، اقدام به خرید می‌کنند و سپس در زمان افزایش قیمت و ثبت سقف‌های جدید، دارایی خود را می‌فروشند.
این تغییر رفتار نشان می‌دهد که حتی سرمایه‌گذاران خرد نیز نسبت به گذشته آگاه‌تر و حرفه‌ای‌تر شده‌اند. آن‌ها به‌جای تصمیم‌گیری‌های احساسی، از استراتژی‌های معاملاتی پیشرفته‌تر استفاده می‌کنند و نسبت به روندهای بازار شناخت بهتری دارند.
راه‌اندازی صندوق‌های قابل معامله در بورس (ETF) بیت کوین در ایالات متحده، دسترسی سرمایه‌گذاران نهادی را به این دارایی دیجیتال تسهیل کرده است. این ابزار مالی به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهد تا به‌صورت قانونی و تحت نظارت، در بیت کوین سرمایه‌گذاری کنند.
ETFهای بیت کوین از زمان راه‌اندازی بیش از ۴۰ میلیارد دلار ورودی خالص سرمایه جذب کرده‌اند و مجموع دارایی‌های تحت مدیریت (AUM) آن‌ها به بیش از ۱۲۰ میلیارد دلار در طول ۱۲ ماه گذشته رسیده است.
با بررسی جدول سرمایه‌گذاری IBIT (طبق گزارش تحلیلگر TXMC)، می‌توان نشانه‌های روشنی از افزایش تقاضا از سوی سرمایه‌گذاران نهادی مشاهده کرد. این امر تأییدی بر این واقعیت است که بیت کوین به‌تدریج به یک دارایی مورد توجه سرمایه‌گذاران حرفه‌ای و سازمانی تبدیل شده است.
کاهش نوسانات و مدیریت بهتر ریسک در دوره های اصلاحی
یکی از مهم‌ترین مزایای داده‌های آنچین این است که به ما اجازه می‌دهد رفتار سرمایه‌گذاران در دوره‌های پرتنش، مانند اصلاحات قیمتی و افت‌های بازار را تحلیل کنیم.
مقایسه میزان زیان‌های تحقق‌یافته در روندهای صعودی گذشته نشان می‌دهد که چرخه فعلی، کمترین میزان فروش در ضرر را تجربه کرده است. تنها رویداد استثنایی که در آن زیان‌های سنگینی به ثبت رسید، مربوط به بازشدن موقعیت‌های اهرمی (Yen-Carry Unwind) در ۵ آگوست بود. اما در سایر موارد، میزان زیان‌های تحقق‌یافته بسیار کمتر از چرخه‌های قبلی بوده است.
این وضعیت تفاوت چشمگیری با چرخه‌های پیشین دارد؛ برای مثال:
🔹 در دوره ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۸، بازار شاهد چندین مرحله از فروش‌های هیجانی و خروج گسترده سرمایه بود.
🔹 در دوره ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۲، نوسانات به‌مراتب شدیدتر بود و رویدادهای مهمی مانند فروپاشی طرح PlusToken در ۲۰۱۹، سقوط بازار در مارس ۲۰۲۰ (به دلیل شیوع کرونا) و مهاجرت گسترده ماینرها در ۲۰۲۱، موجب افت‌های سنگین در قیمت بیت کوین شد.
الگوی نوسانات قیمت بیت کوین نیز در حال تغییر است. در این چرخه، نوسان محقق‌شده در یک بازه ۳ ماهه معمولاً کمتر از ۵۰٪ بوده است، در حالی که در دو چرخه صعودی قبلی، این مقدار به ۸۰٪ تا ۱۰۰٪ نیز می‌رسید.
این کاهش نوسانات، در کنار رفتار محتاطانه‌تر سرمایه‌گذاران، باعث شده که قیمت بیت کوین در یک ساختار باثبات‌تر حرکت کند.
در چرخه ۲۰۲۳-۲۰۲۵، قیمت به‌صورت پلکانی افزایش یافته و هر رشد قابل‌توجهی با دوره‌های تثبیت و اصلاح منطقی همراه بوده است.
علاوه بر این، میزان افت قیمت از سقف‌های محلی در این چرخه، کمترین میزان در مقایسه با تمام چرخه‌های قبلی بوده که نشان‌دهنده ثبات بیشتر بازار و کاهش رفتارهای هیجانی سرمایه‌گذاران است.
جمع بندی و نتیجه گیری
بیت کوین همچنان جایگاه خود را به‌عنوان یک دارایی کلان جهانی تثبیت می‌کند. دسترسی ۲۴ ساعته به بازار بیت کوین این امکان را به سرمایه‌گذاران می‌دهد که در هر لحظه از شبانه‌روز نظرات و تصمیمات خود را در بازار اعمال کنند. همچنین، نقدینگی بالای این دارایی به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهد تا معاملات با حجم بالا را بدون مشکل اجرا کنند.
در پاسخ به انتقاداتی که نقش بیت کوین را به‌عنوان ذخیره ارزش و وسیله مبادله زیر سوال می‌برند، داده‌های موجود نشان می‌دهند که این شبکه تاکنون بیش از ۸۵۰ میلیارد دلار سرمایه خالص جذب کرده و به‌طور میانگین روزانه ۹ میلیارد دلار حجم اقتصادی را پردازش می‌کند. این آمار، تا حد زیادی تردیدها درباره ارزش و کارایی بیت کوین را برطرف می‌کند.
تحولات جدید در حوزه قوانین و مقررات ارزهای دیجیتال باعث تغییر در ترکیب سرمایه‌گذاران این بازار شده و حضور سرمایه‌گذاران نهادی و حرفه‌ای را افزایش داده است. این گروه از سرمایه‌گذاران، صبورتر، مقاوم‌تر و کمتر وابسته به نوسانات قیمتی هستند، که این موضوع منجر به کاهش شدت افت‌های قیمتی و کاهش نوسانات بازار در طول زمان شده است.
نظرات کاربران