PnL در فارکس و ارزهای دیجیتال به چه معناست؟ | محاسبه سود و زیان در حساب معاملاتی

چگونه مقدار دقیق سود و زیان در معاملات را محاسبه کنیم؟ اگر شما هم به‌دنبال روش محاسبه سود و زیان معاملات خود هستید،‌ باید با شاخص کاربردی به نام PnL آشنا شوید. به کمک این شاخص می‌توانید وضعیت فعلی پوزیشن‌های معاملاتی باز را بسنجید و نتیجه معاملات را پس از بستن پوزیشن‌ها ارزیابی کنید. در این مقاله به بررسی معنی PnL در ترید، معرفی انواع آن در ارزهای دیجیتال (محقق‌شده و محقق‌نشده) و فرمول محاسبه PnL در معاملات می‌پردازیم.

PnL چیست؟

PnL (پی ان ال)، یک شاخص کمی برای محاسبه میزان سود و زیان در معاملات بازارهای مالی مانند فارکس و ارز دیجیتال است. سود و زیان (Profit and Loss) به‌صورت مخفف PnL هم نوشته و به‌شکل P&L نیز استفاده می‌شود.

فرض کنید یک پوزیشن معاملاتی را می‌بندید و می‌خواهید بدانید چه میزان سود از آن کسب کرده‌اید یا چقدر ضرر متوجه اصل سرمایه شما شده است. برای این منظور باید اختلاف قیمت باز و بسته کردن پوزیشن را محاسبه و سپس در حجم یا سایز معامله ضرب کنید تا مقدار PnL به‌دست آید. PnL مثبت نشانه سود و PnL منفی نشان‌دهنده ضرر در معاملات شما است.

البته توجه داشته باشید که برای محاسبه دقیق P&L، باید هزینه‌های جانبی معامله مانند کارمزد و فاندینگ ریت را نیز مدنظر قرار دهید که جلوتر درباره آن توضیح می‌دهیم.

انواع PnL یا Profit and Loss چیست؟

به‌طورکلی، PnL در ارزهای دیجیتال و فارکس به دو دسته تقسیم می‌شود:

• PnL  محقق‌شده
• PnL  محقق‌نشده

در ادامه به معرفی هر یک از این دو مورد می‌پردازیم.

PnL محقق نشده (Unrealized PnL)

گاهی اوقات پوزیشن معاملاتی هنوز باز است و می‌خواهید میزان سود و زیان در معاملات را تا همان لحظه محاسبه کنید. در این حالت، شاخص PnL تحقق‌نیافته به‌کمک شما می‌آید. این شاخص مشخص می‌کند که براساس قیمت لحظه‌ای فعلی دارایی، میزان سود یا زیان معامله شما چقدر است. برخلاف PnL تحقق‌یافته، مقدار پی ان ال محقق‌نشده ثابت نیست و براساس تغییر قیمت لحظه‌ای دارایی، دائما تغییر می‌کند.

PnL  محقق شده (Realized PnL)

PnL محقق‌‌شده به سود و زیان قطعی شما بعد از بستن معاملات اشاره دارد و نتیجه معاملات شما را نشان می‌دهد. به‌عبارت دیگر PnL محقق‌شده به‌معنای سود یا زیان واقعی است که با بستن معاملاتی که قبلا باز کرده‌اید به‌دست می‌آید و دیگر نوسان قیمت دارایی در بازار موجب تغییر آن نمی‌شود.

مثال کاربردی از PnL محقق شده

برای مثال فرض کنید قیمت بیت کوین 100 هزار دلار است و شما تصمیم به خرید یک واحد از آن در بازار اسپات دارید. همچنین کارمزد معامله اسپات در صرافی را نیز برابر با 0.2 درصد در نظر بگیرید. بعد از مدتی قیمت بیت کوین رشد می‌کند و به 120 هزار دلار می‌رسد و شما تصمیم به فروش آن می‌گیرید. پس از بستن معامله می‌توانید PnL محقق شده را به صورت زیر محاسبه کنید.

محاسبه سریع و تقریبی PnL

یک راه ساده برای محاسبه PnL پیش روی شماست که نتیجه تقریبی به همراه دارد. اختلاف قیمت خرید و فروش بیت کوین برابر با 20 هزار دلار می‌شود. باتوجه‌به اینکه شما یک واحد بیت کوین معامله کرده‌اید، بنابراین مقدار PnL ناخالص برابر با 20 هزار دلار می‌شود.

محاسبه دقیق مقدار PnL

برای محاسبه PnL خالص باید هزینه‌های معامله را از سود به‌دست آمده کسر کنید. باتوجه‌به انجام معامله در بازار اسپات، تنها هزینه کارمزد وجود دارد. صرافی‌های ارز دیجیتال، معمولا کارمزد معامله را از ارز دریافتی کسر می‌کنند. بنابراین در مثال فوق، در زمان خرید بیت کوین کارمزد در قالب بیت کوین دریافت می‌شود. همچنین در زمان فروش بیت کوین، کارمزد در قالب دلار کسر می‌شود.

باتوجه‌به اینکه کارمزد برابر با 0.2 درصد است، با انجام سفارش خرید، صرافی مقدار 0.002 واحد بیت کوین به‌عنوان کارمزد دریافت می‌کند. بنابراین مقدار 0.998 بیت کوین به کیف پول شما واریز می‌شود.

در زمان فروش بیت کوین، کارمزد در قالب دلار دریافت می‌شود. ابتدا باید 0.998 را در 120000 ضرب کنید تا ارزش دارایی در زمان فروش به‌دست بیاید که برابر با 119760 دلار است. کارمزد فروش بیت کوین از ضرب 0.002 در 119760 دلار به دست می‌آید که برابر با 239.52 دلار می‌شود.

بنابراین PnL خالص این معامله به صورت زیر محاسبه می‌شود:‌

19520.48 = 239.52 – (100000 × 1) – (120000 × 0.998)

مقدار دقیق سود حاصل از این معامله برابر با 19520.48 دلار است.

فرمول محاسبه PnL چیست؟

تا اینجا با معنی PnL در ترید آشنا شدیم. شما نیازی به محاسبه دستی PnL در معاملات خود ندارید. معمولا صرافی‌های ارز دیجیتال و بروکرهای فارکس، مقدار PnL محقق شده و محقق نشده تمام معاملات را در حساب کاربری به‌صورت خودکار محاسبه و به نمایش می‌گذارند. اما بد نیست در ادامه، فرمول محاسبه PnL در فارکس و ارز دیجیتال را بررسی کنیم.

فرمول محاسبه PnL در ارز دیجیتال

فرمول دقیق محاسبه PnL در معاملات ارز دیجیتال به صورت زیر است:‌

مقدار PnL = هزینه‌های معامله – (قیمت بستن معامله × تعداد واحد فروخته شده) – (قیمت باز کردن معامله × تعداد واحد خریداری شد)

بار دیگر، مثال مطرح شده درباره خرید و فروش بیت کوین در بازار اسپات را مرور کنید تا درک رابطه ریاضی فوق برای شما آسان‌تر شود. اگر قصد محاسبه تقریبی مقدار PnL را دارید، می‌توانید هزینه‌های معامله را از فرمول فوق کنار بگذارید.

فرمول محاسبه PnL در فارکس

اگر معامله‌گر فارکس هستید می‌توانید برای محاسبه تقریبی PnL حساب معاملاتی خود از فرمول زیر استفاده کنید:

مقدار PnL = (قیمت بسته‌شدن معامله – قیمت باز شدن معامله) × لات سایز × تعداد لات‌ها

مثال زیر را در نظر بگیرید تا به‌طور کاربردی از فرمول ارائه‌شده برای محاسبه PnL استفاده کنیم.

فرض کنید یک معامله با ۱ لات در جفت ارز یورو به دلار EUR/USD در قیمت ۱.۱۰۰۰ باز کرده‌اید و سپس آن را در قیمت ۱.۱۰۵۰ به فروش رسانده‌اید. لات سایز این معامله نیز ۱۰۰ هزار واحد است.

بنابراین داده‌های این معامله به شرح زیر است:

• قیمت باز شدن معامله: ۱.۱۰۰۰
• قیمت بسته شدن معامله: ۱.۱۰۵۰
• تعداد لات: ۱
• لات سایز: ۱۰۰۰۰۰

حالا بیایید از فرمول PnL برای محاسبه سود به‌دست‌آمده از این معامله استفاده کنیم:

PnL = (1.1050 – 1.1000) × 100000 × 1 = 500

بنابراین PnL شما در این معامله برابر با ۵۰۰ دلار خواهد بود.

به یاد داشته باشید که مثال ارائه‌شده، تنها یک مثال ساده برای محاسبه تقریبی مقدار PnL در فارکس است و عواملی مانند کمیسیون، اسپردها یا سایر موارد دیگر ممکن است بر سود و زیان واقعی معاملات شما تاثیر بگذارند.

تفاوت PnL مثبت و منفی در بازارهای مالی

در یک معامله اسپات یا فیوچرز در موقعیت لانگ، اگر قیمت بستن پوزیشن بیشتر از قیمت باز کردن آن باشد، مقدار PnL مثبت می‌شود. اما اگر قیمت بستن پوزیشن برابر یا کمتر از قیمت باز کردن آن باشد، مقدار PnL منفی به‌دست می‌آید.

وقتی PnL مثبت می‌شود، نشان‌دهنده آن است که معامله در سود قرار دارد و موجب افزایش سرمایه شما خواهد شد. همچنین PnL منفی به معنی ضرر در معامله است که باعث کاهش سرمایه شما می‌شود.

کاربرد PnL در بازارهای مختلف

محاسبه PnL نقش مهمی در تصمیم‌گیری‌های معامله‌گران دارد. در ادامه تعدادی از مهم‌ترین کاربردهای این شاخص را مشاهده می‌کنید.

مدیریت ریسک و سرمایه

برای مدیریت ریسک و سرمایه در معامله‌گری نیاز به شاخص‌های کمی دارید که امکان تصمیم‌گیری براساس آن‌ها را پیدا کنید. یکی از شاخص‌های کاربردی در این زمینه، PnL است. PnL محقق‌نشده کمک می‌کند تا در سریع‌ترین زمان در جریان میزان سود و زیان لحظه‌ای معاملات باز خود قرار بگیرید. به این ترتیب می‌توانید تصمیمات لازم را برای بستن معامله یا اضافه کردن مارجین بگیرید.

ارزیابی عملکرد معاملات

یکی دیگر از کاربردهای مهم PnL در معامله‌گری، ارزیابی عملکرد است. معامله‌گران حرفه‌ای معمولا یک ژورنال معاملاتی دارند که سوابق تمام معاملات خود را در آن ثبت می‌کنند. سپس در بازه‌های زمانی مشخص برای ارزیابی عملکرد خود به این ژورنال مراجعه می‌کنند. یکی از شاخص‌های کاربردی برای ارزیابی عملکرد در ژورنال معاملاتی، PnL محقق‌شده است. به این ترتیب می‌توانید نقاط ضعف و قوت معامله‌گری خود را شناسایی کنید.

همچنین PnL تحقق‌یافته در محاسبه نرخ موفقیت (Win Rate) معاملات کاربرد دارد. برای این منظور کافی است تعداد معاملات با PnL محقق‌شده مثبت را به تعداد کل معاملات انجامشده در یک دوره زمانی تقسیم کنید.

همچنین برای ارزیابی میزان موفقیت یک استراتژی معاملاتی نیز می‌توانید به PnL محققشده به‌عنوان یک شاخص مفید برای ارزیابی معاملات خود اعتماد کنید.

اگر پرتفوی معاملاتی دارید و می‌خواهید میزان تأثیر مثبت یا منفی هر یک از دارایی‌های موجود در سبد سرمایه‌گذاری خود را ارزیابی کنید، باز هم شاخص PnL به کمک شما می‌آید. به کمک این شاخص می‌توانید سهم هر یک از دارایی‌های موجود در پرتفوی خود را مورد بازنگری قرار دهید.

مدیریت احساسات در معامله گری

پایبندی به شاخص‌های کمی می‌تواند در مدیریت احساسات مخرب مانند ترس، طمع و اعتمادبه‌نفس کاذب کمک کند. یکی از شاخص‌های کاربردی در این زمینه، PnL است. بعضی از معامله‌گران قوانین خاصی را برای ترید وضع می‌کنند. به‌عنوان مثال، وقتی PnL معامله به مقدار مثبت یا منفی خاصی رسید، بدون توجه به احساسات شخصی برای خروج از معامله اقدام می‌کنند.

نکات مهم برای مدیریت PnL

فقط درک اینکه PnL چیست و چه کاربردی دارد کافی نیست؛ بلکه توجه به نکاتی برای مدیریت PnL در معامله‌گری می‌تواند مفید باشد.

تعیین حد سود و ضرر 

پیشنهاد می‌کنیم برای جلوگیری از PnL منفی زیاد، از حدضرر برای معاملات خود استفاده کنید. استفاده از ابزارهای تحلیل تکنیکال در تعیین حد ضرر به شما کمک می‌کند. بهتر است یک قاعده کلی برای حداکثر میزان ضرر در معاملات خود داشته باشید. مثلا اگر تازه‌کار هستید، می‌توانید حداکثر ضرر مجاز معاملات خود را کمتر از 10 درصد تنظیم کنید.

همچنین برای اینکه جلوی ازدست‌رفتن PnL محقق‌نشده مثبت را در معاملات خود بگیرید، پیشنهاد می‌کنیم حتما حد سود برای پوزیشن‌های معاملاتی تعیین کنید. به این ترتیب، بعد از دستیابی به میزان سود مشخص از معامله خارج می‌شوید و می‌توانید PnL مثبت را محقق‌شده در نظر بگیرید. حتی اگر به‌طور کامل از معامله خارج نمی‌شوید، می‌توانید از سیو سود استفاده کنید.

مدیریت حجم معاملات

مقدار PnL ارتباط مستقیم با حجم معامله دارد. هر چه حجم معامله بیشتر شود، میزان PnL مثبت و منفی احتمالی نیز افزایش پیدا می‌کند. معامله‌گران حرفه‌ای پیشنهاد می‌کنند هیچ‌گاه بیش از 5 درصد سرمایه خود را وارد یک معامله نکنید؛ البته برای حساب‌های با سرمایه کم بهتر است این مقدار را به 1 درصد کاهش دهید.

تکیه نکردن به PnL محقق نشده

شما باید حتما PnL تحقق‌نیافته معامله خود را زیر نظر بگیرید، اما نباید فریب آن را بخورید. فراموش نکنید سود و زیان PnL محقق‌نشده، متعلق به شما نیست. تا زمانی که از یک معامله خارج نشده‌اید، نمی‌توانید بگویید چه میزان سود یا زیان کرده‌اید؛ بنابراین نباید تنها به این شاخص برای تصمیم‌گیری بسنده کنید.

تفاوت PnL با ROI (نرخ بازگشت سرمایه)

دو شاخص PnL و ROI برای اندازه‌گیری میزان موفقیت یا شکست در معاملات استفاده می‌شوند، اما هدف از به‌کارگیری آن‌ها یکسان نیست. معنی PnL در ترید، میزان سود یا زیان معامله است که به‌صورت یک عدد مطلق محاسبه می‌شود. درحالی‌که شاخص ROI مشخص می‌کند سود یا زیان به‌دست‌آمده چند درصد از سرمایه اولیه‌ است. به‌همین دلیل، ROI یک شاخص نسبی است.

بار دیگر مثال خرید و فروش بیت کوین که بالاتر اشاره کردیم را در نظر بگیرید. مقدار PnL محقق‌شده در این معامله برابر با 19520.48 دلار است. برای محاسبه مقدار ROI باید PnL محقق‌شده را بر سرمایه اولیه تقسیم کنیم؛ بنابراین با تقسیم 19520.48 بر 100000، مقدار ROI یا نرخ بازگشت سرمایه این معامله برابر با 19.52 درصد می‌شود.

باتوجه‌به اینکه PnL یک شاخص کمی مطلق است، با استفاده از آن نمی‌توان مقایسه دقیقی بین پوزیشن‌های معاملاتی مختلف انجام داد. برای اینکه بتوانید مقایسه درستی داشته باشید، باید به سراغ شاخص ROI بروید.

به‌عنوان مثال دو پوزیشن معاملاتی را در نظر بگیرید که مقدار PnL محقق‌شده در هر دو، برابر با 500 دلار است. آیا با در اختیار داشتن همین داده می‌توان ادعا کرد که میزان سود بهدست‌آمده در هر دو معامله یکسان بوده است؟ پاسخ این سوال منفی است.

فرض کنید مقدار حجم معامله اول و دوم به ترتیب برابر با 1000 و 2000 دلار بوده است. در این حالت، شاخص ROI برای معامله اول و دوم به ترتیب برابر با 50 و 25 درصد به‌دست می‌آید؛ بنابراین عملکرد معامله نخست بهتر ارزیابی می‌شود.

جمع بندی

PnL مخفف Profit And Loss است. PnL در ترید ارزهای دیجیتال و فارکس به‌معنای محاسبه سود و زیان است. PnL به دو دسته محقق‌شده و محقق‌نشده تقسیم می‌شود. PnL یک ابزار قدرتمند برای مدیریت مالی و بهبود عملکرد در بازارهای مالی است.

محاسبه PnL حساب معاملاتی از اهمیت بالایی برخوردار است؛ زیرا با این روش معامله‌گران می‌توانند عملکرد معاملات خود را ارزیابی کرده و ریسک‌های حساب خود را نسبت به اطلاعات به‌دست‌آمده کنترل کنند. نباید فراموش کنید که PnL تنها یکی از شاخص‌های کاربردی برای ارزیابی عملکرد معاملاتی است.