آیا صندوق های سرمایه گذاری معتبر هستند؟

صندوق های سرمایه گذاری در بازار بورس ایران، ابزارهایی مالی هستند که تحت نظارت دقیق سازمان بورس و اوراق بهادار فعالیت می‌کنند.

در حال حاضر بیش از 550 صندوق فعال (ETF و صدور و ابطالی) در ایران وجود دارد که با مدیریت حرفه‌ای، تنوع دارایی و شفافیت بالا، به سرمایه‌گذاران کمک می‌کنند تا از فرصت‌های بازار سرمایه، بدون نیاز به دانش تخصصی عمیق بهره‌مند شوند. در ادامه این محتوا از ایران بروکر، با بررسی اعتبار صندوق‌های سرمایه‌گذاری و نحوه نظارت بر عملکرد آن‌ها، جنبه‌های مختلف این ابزار مالی را بررسی می‌کنیم.

آیا صندوق های سرمایه گذاری معتبر هستند؟

بله. ولی تنها صندوق های سرمایه گذاری معتبر هستند که تحت مجوز رسمی سازمان بورس و اوراق بهادار فعالیت می‌کنند. بر اساس قوانین مصوب سال ۱۳۸۴، تمام صندوق‌ها باید از این سازمان مجوز دریافت کنند و اطلاعات شفاف خود را در سامانه کدال منتشر نمایند. این شفافیت، امکان ارزیابی عملکرد و دارایی‌ها را برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کند.

بااین‌حال، برخی افراد سودجو با ادعای تأسیس صندوق‌های غیررسمی، از طریق فضای مجازی سرمایه‌ها را جذب می‌کنند. اینجاست که باید نگران کلاهبرداری در این نوع صندوق‌ها باشید؛ زیرا تحت نظر سازمان بورس نیستند.

توصیه ما به شما این است: اگر قصد سرمایه‌گذاری در صندوقی دارید، صرفاً نمادهای معاملاتی را انتخاب کنید که دارای مجوز از سایت رسمی سازمان بورس و اوراق بهادار هستند.

مثلاً، صندوق‌هایی با مدیریت کارگزاری‌های فارابی، آگاه یا مفید، با سابقه‌ای مناسب، اعتبار بالایی کسب کرده‌اند و بازدهی آن‌ها قابل بررسی است. علاوه بر این، اعتبار صندوق‌های سرمایه‌گذاری بر اساس معیارهایی مانند حجم دارایی تحت مدیریت، سابقه مدیر صندوق و رتبه‌بندی توسط نهادهای مستقل ارزیابی می‌شود.

برای کسب اطلاعات در رابطه با مفاهیم اولیه به راهنمای ورود به صندوق‌های سرمایه‌گذاری مراجعه کنید.

امنیت صندوق های سرمایه گذاری

در زمان نگارش این محتوا بیش از 550 صندوق بورسی توسط سازمان بورس اوراق بهادار پذیرفته شده است و مجموع دارایی آن‌ها 17,229,091.02 میلیارد ریال است. همین امر دلیل محکمی بر امنیت صندوق های سرمایه گذاری است.

تنها چیزی که امنیت سرمایه شما را به خظر می‌اندازد، سرمایه‌گذاری در موسسات مالی و اعتباری نامعتبر یا پلتفرم های مالی بدون مجوز با سودآی یک شبه پولدار شدن است؛ بنابراین اگر در هر کدام از صندوق های پذیرفته شده توسط سازمان بورس سرمایه‌گذاری کنید، دارایی شما از لحاظ اعتبار کاملا امن است، با این حال همچنان ریسک سرمایه‌گذاری پابرجا خواهد بود که همیشه ریسک و بازده دو رکن کنار هم در سرمایه‌گذاری هستند.

بیشتر بدانید: قسمت دوم معرفی صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک

نحوه نظارت بر صندوق های سرمایه گذاری

نظارت بر صندوق های سرمایه گذاری در ایران، فرآیندی چندلایه است که توسط سازمان بورس و اوراق بهادار هدایت می‌شود. ابتدا، برای تأسیس هر صندوق، مجوز از این سازمان الزامی است. همچنین اساسنامه و امیدنامه صندوق باید شامل جزئیات سرمایه‌گذاری، ریسک‌ها و کارمزدها باشد و توسط هیئت مدیره تأیید شود. پیش نویس این دو فایل در سایت سازمان بورس و اوراق بهادار بر اساس نوع صندوق در دسترس عموم قرار داشته و قابل بررسی است.

پس از تأسیس، نظارت مستمر از طریق مرکز نظارت بر صندوق های سرمایه گذاری سازمان بورس انجام می‌گیرد. این مرکز، گزارش‌های عملکرد ماهانه، ترکیب دارایی و جریان نقدی را بررسی می‌کند. این‌ها موارد بیرونی بودند که بر فعالیت صندوق بورسی نظارت می‌کردند.

عوامل درونی ارکان صندوق شامل مدیر ثبت صندوق، مدیر، متولی و حسابرس موظف بر نظارت داخلی صندوق هستند. برای مثال متولی صندوق، بر رعایت قوانین توسط مدیر و حسابرس نظارت دارد و در صورت تخلف، به سازمان بورس گزارش می‌دهد. حسابرس مستقل نیز، سالانه گزارش مالی حسابرسی شده را منتشر می‌کند. علاوه بر این، مجمع عمومی صاحبان سهم، سالی یک‌بار تشکیل می‌شود و بر انتخاب ارکان نظارت می‌کند.

از لحاظ شفافیت قیمت معاملاتی نیز سرمایه‌گذاران می‌توانند NAV (ارزش خالص دارایی) روزانه را به‌صورت لحظه‌ای از سایت TSETMC مشاهده کنند. همچنین امکان بررسی سابقه قیمتی از ابتدای تأسیس، حجم معاملات، ورود و خروج سرمایه‌گذاری حقیقی و حقوقی و غیره نیز کاملاً قابل‌بررسی است.

این نظارت دقیق که به‌صورت بیرونی و داخلی انجام می‌شود، می‌تواند دلیل محکمی بر ایجاد اعتماد به صندوق های سرمایه گذاری و معتبر بودن آن‌ها به‌عنوان یک نهاد مالی باشد.

آیا سرمایه‌گذاری در صندوق‌ها بدون ریسک است؟

خیر؛ مانند هر سرمایه‌گذاری دیگری، خرید و فروش در تمامی صندوق های سرمایه گذاری بورسی نیز دارای ریسک است. حتی یک بخش به‌عنوان «ریسک‌های سرمایه‌گذاری» در امیدنامه تمامی صندوق‌ها وجود دارد و به‌صورت کامل به این امر پرداخته‌شده است.

بااین‌حال ریسک سرمایه‌گذاری در صندوق‌های بورسی نسبت به سرمایه‌گذاری مستقیم در سهام یا کالاها، به‌طور قابل‌توجهی کاهش‌یافته است. ریسک‌های اصلی سرمایه‌گذاری در صندوق‌ها شامل نوسانات بازار، ریسک اعتباری (در اوراق بدهی) و ریسک نقدشوندگی است.

البته انواع مختلفی از صندوق‌های بورسی بر اساس میزان ریسک سرمایه‌گذاری در بازار بورس وجود دارد. صندوق های سرمایه گذاری درآمد ثابت کمترین ریسک سرمایه‌گذاری را داشته و صندوق‌های اهرمی بیشترین ریسک ممکن را دارند. (پس از انتشار به صندوق‌های اهرمی لینک داده شود.)

مزایا و معایب سرمایه‌گذاری در صندوق‌های معتبر

ابتدا به بررسی مزایای سرمایه‌گذاری در صندوق‌های معتبر بپردازیم:

1- مدیریت حرفه‌ای: مدیران صندوق با تحلیل‌های تخصصی و تجربه معامله‌گری سعی بر مدیریت هرچه بهینه (خرید و فروش در قیمت و زمان مناسب) دارند.

2- تنوع دارایی: انواع مختلفی از صندوق‌های بورسی وجود دارد. برای مثال اگر شخصی بخواهد بازدهی مانند شاخص کل بورس داشته باشد، باید به‌اندازه مشخصی از تمام سهام بورسی خرید کند که کاری دشوار است؛ اما این کار با صندوق‌های شاخصی امکان‌پذیر شده است. (به صندوق شاخصی لینک داده شود.)

3- شرایط معاملاتی آسان: ساعت معاملاتی بیشتر، کارمزد و حداقل خرید کمتر منجر به این شده که سرمایه‌گذاری در صندوق‌های بورس آسان‌تر از سهام باشد. برای مثال حداقل سرمایه‌گذاری در تمام صندوق‌های بورسی ۱۰۰ هزار تومان است، برای خرید سهام باید حداقل 500 هزار تومان سرمایه داشته باشید.

4- نقدشوندگی بالا: امکان خرید و فروش سریع واحدها در بازار.

5- شفافیت: گزارش‌های منظم و دسترسی به اطلاعات عملکرد از طریق سامانه کدال و TSETMC.

بااین‌حال، معایب اندکی نیز سرمایه‌گذاری در صندوق‌ها دارد:

1- امکان مدیریت شخصی ترکیب دارای وجود ندارد.

2- ترکیب دارایی به‌صورت ماهانه منتشر می‌شود، در نتیجه ممکن است ترکیب دارایی صندوق زمانی که شما بررسی می‌کنید با پایان دوره متفاوت باشد (مهم‌ترین عیب صندوق های سرمایه گذاری است).

برای مثال در تصویر زیر تغییرات ترکیب دارایی فراصندوق تمشک را مشاهده می‌کنید. فرض کنید شخصی در اوایل تیرماه با بررسی پرتفوی صندوق و مشاهده سرمایه‌گذاری 35 درصدی تمشک در صندوق‌های اهرمی، تصمیم بر خرید این صندوق داشته باشد؛ اما خب همین‌طور که مشاهده می‌کنید ترکیب دارایی صندوق تا پایان تیرماه اصلاً هیچ واحد صندوق اهرمی ندارد و به‌جای آن طلا خریداری‌شده است.

جمع بندی | صندوق سرمایه‌گذاری معتبر است؟

صندوق‌های سرمایه‌گذاری به‌عنوان روشی برای سرمایه‌گذاری غیرمستقیم در بورس شناخته می‌شوند. سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها به‌ویژه برای افرادی مناسب است که زمان یا دانش کافی برای رصد لحظه‌ای بازار ندارند.

ازآنجاکه انواع مختلفی از صندوق‌های بورسی وجود دارد، سرمایه‌گذاران می‌توانند با توجه به میزان ریسک‌پذیری و نوع دارایی‌ها، صندوقی متناسب با اهداف سرمایه‌گذاری خود انتخاب کرده و از سود احتمالی آن بهره‌مند شوند.

هنگام انتخاب صندوق برای اطمینان از معتبر بودن باید نام آن را در سایت بورس اوراق بهادار جست‌وجو کنید و سعی کنید تا جای ممکن در صندوق‌های غیر بورسی سرمایه‌گذاری نکنید.