
شورت اسکوئیز (Short Squeeze) یکی از پدیدههای مهم در بازارهای مالی است که میتواند به تغییرات ناگهانی و شدید قیمت یک دارایی منجر شود. این وضعیت زمانی رخ میدهد که تعداد زیادی از سرمایهگذارانی که در موقعیت فروش استقراضی (شورت) قرار دارند، مجبور میشوند به سرعت دارایی قرضگرفتهشده را بازخرید کنند.
این تقاضای ناگهانی برای خرید دارایی که معمولاً در پاسخ به افزایش غیرمنتظره قیمت رخ میدهد، میتواند موجب افزایش بیشتر قیمت شود و فشار بیشتری بر فروشندگان استقراضی وارد کند. در ادامه این مطلب از ایران بروکر، مفهوم شورت اسکوئیز، دلایل وقوع و راهکارهای کسب درآمد از آن را دقیقتر بررسی میکنیم.
پوزیشن شورت چیست و چه کاربردی دارد؟
پیش از بررسی مفهوم شورت اسکوئیز، باید با پوزیشن شورت (Short) آشنا شویم. پوزیشن شورت زمانی ایجاد میشود که یک تریدر پیش بینی میکند قیمت یک دارایی، مانند سهام یا ارز دیجیتال، در آینده کاهش خواهد یافت. برای بهرهبرداری از این پیشبینی، تریدر ابتدا دارایی موردنظر را از یک بروکر قرض میگیرد و بلافاصله آن را در بازار میفروشد.
این فرایندها توسط بروکر و صرافی تسهیل و سادهسازی میشود. هدف تریدر این است که بعداً بتواند همان دارایی را با قیمت پایینتری بخرد و به بروکر بازگرداند. در این فرایند، تفاوت بین قیمت فروش اولیه و قیمت خرید مجدد، سود تریدر را تشکیل میدهد. این نوع معامله بهعنوان فروش استقراضی یا شورتینگ شناخته میشود.

کاربرد اصلی پوزیشن شورت در بازارهای مالی، بهرهبرداری از کاهش قیمتها و پوشش ریسک است. تریدرها و سرمایهگذاران حرفهای از پوزیشن شورت بهعنوان راهکاری برای حفاظت از سرمایه خود در برابر نوسانات نزولی بازار استفاده میکنند.
برای مثال، یک سرمایهگذار که سبد سهام گستردهای دارد، میتواند با ایجاد پوزیشن شورت روی سهامهای خاصی که پیشبینی میکند قیمت آنها کاهش مییابد، ضررهای احتمالی در سبد خود را جبران کند. همچنین، صندوقهای پوشش ریسک (hedge funds) بهطور گسترده از این استراتژی برای بهینهسازی بازدهی خود استفاده میکنند.
با این حال، پوزیشن شورت ریسکهای قابلِتوجهی دارد.
برخلاف خرید مستقیم دارایی که پتانسیل ضرر آن، محدود به مقدار سرمایهگذاری است، در پوزیشن شورت، تریدر با پتانسیل نامحدود ضرر مواجه است؛ زیرا قیمت یک دارایی میتواند بهطور نامحدود افزایش یابد، اما میزان کاهش آن حداکثر تا صفر است.
این بدان معنا است که اگر قیمت دارایی قرضگرفتهشده بهجای کاهش، افزایش یابد، تریدر مجبور میشود آن را با قیمت بالاتری بخرد و به بروکر بازگرداند که میتواند منجر به زیانهای سنگینی شود. به همین دلیل، تریدرهایی که وارد پوزیشن شورت میشوند، باید با دقت و طبق تحلیلهای دقیق بازار عمل کنند تا ریسکهای خود را مدیریت کنند.
شورت اسکوئیز چیست؟
شورت اسکوئیز پدیدهای در بازارهای مالی است و زمانی رخ میدهد که قیمت یک دارایی بهطور ناگهانی افزایش مییابد؛ و باعث میشود فروشندگان استقراضی (شورتسلرها) مجبور به خرید آن دارایی برای پوشش موقعیتهای خود شوند. این فشار خرید اضافی میتواند منجر به افزایش بیشتر قیمت شود و یک حلقه افزایش قیمت ناگهانی ایجاد کند.
در واقع، زمانی که تعداد زیادی از تریدرها با پیشبینی کاهش قیمت، دارایی را قرض گرفته و فروختهاند، اگر قیمت بهجای کاهش، افزایش یابد، آنها برای جلوگیری از زیانهای بیشتر مجبور به خرید مجدد دارایی میشوند که این عمل نیز فشار خرید را افزایش میدهد.
شورت اسکوئیز بهویژه در بازارهایی که حجم زیادی از دارایی در موقعیتهای شورت قرار دارند، قابلِتوجه است. این وضعیت میتواند توسط عوامل مختلفی مثل اخبار مثبت غیرمنتظره درباره شرکت یا تغییرات عمده در شرایط بازار بهوجود آید.
وقتی شورتسلرها شروع به خرید مجدد سهام میکنند، تقاضا برای آن سهام افزایش مییابد و قیمت آن به سرعت بالا میرود. این فرایند میتواند به زیانهای بزرگی برای فروشندگان استقراضی منجر شود. در این شرایط، تریدرهایی که از قبل موقعیت خرید داشتهاند، میتوانند سود زیادی کسب کنند.
شورت اسکوئیز چه زمانی شکل میگیرد؟
شورت اسکوئیز زمانی شکل میگیرد که تعداد زیادی از تریدرها یک دارایی را با پیشبینی کاهش قیمت بهصورت استقراضی فروختهاند؛ سپس قیمت آن دارایی بهطور غیرمنتظرهای شروع به افزایش میکند. این افزایش قیمت فروشندگان استقراضی را تحتِفشار قرار میدهد تا برای جلوگیری از ضررهای بیشتر، دارایی را بازخرید کنند. این اقدام نیز باعث افزایش بیشتر قیمت میشود.
در ادامه به معرفی برخی از مواردی که باعث شکلگیری شورت اسکوئیز میشود، میپردازیم:
- تعداد زیادی از تریدرها وارد موقعیت شورت شدهاند.
- یک عامل خارجی باعث افزایش غیرمنتظره قیمت دارایی میشود؛ مانند:
- اخبار مثبت درباره شرکت.
- گزارشهای مالی قوی.
- افزایش تقاضا از سوی سرمایهگذاران دیگر.
- شورتسلرها مجبور به بازخرید دارایی میشوند تا موقعیتهای خود را پوشش دهند.
- بازخریدها موجب افزایش تقاضا و افزایش بیشتر قیمت میشود.
- این فرآیند به یک چرخه افزایش قیمت ناگهانی و شدید منجر میشود.
آشنایی با چند نمونه از شورت اسکوئیز مطرح در بازارهای مالی
حال که با مفهوم شورت اسکوئیز آشنا شدیم، به بررسی چند نمونه از شورت اسکوئیزهای معروف در بازارهای مالی میپردازیم:
شورت اسکوئیز در شرکت بیوتکنولوژی مدیکام
شرکت بیوتکنولوژی مدیکام در برههای در حال آزمایش روی یک داروی جدید بود و عدم اطمینان زیادی در رسانهها نسبت به نتایج آن شکل گرفت. به دلیل این تردیدها، 20 درصد از سهام مدیکام بهصورت شورت فروخته شد.
با اعلام خبر عملکرد بهتر از انتظار داروی مدیکام، قیمت سهام آن از 5 دلار به 9 دلار افزایش یافت. این افزایش ناگهانی باعث شد که شورتسلرها برای جلوگیری از ضرر بیشتر، شروع به خرید مجدد سهام کنند که منجر به افزایش بیشتر قیمت سهام شد.
شورت اسکوئیز گیم استاپ (GME)
در اواخر ژانویه 2021، سهام شرکت گیم استاپ (GME) که در حدود 2.57 دلار برای هر سهم معامله میشد، بهطور ناگهانی تا 500 دلار افزایش یافت. این افزایش شدید قیمت، شورتسلرهایی را که پیشبینی کرده بودند قیمت سهام کاهش خواهد یافت در تنگنا قرار داد.
آنها مجبور شدند سهام را با قیمتهای بسیار بالاتر بازخرید کنند تا از زیانهای بیشتر جلوگیری کنند. این شورت اسکوئیز یکی از معروفترین موارد در تاریخ بازارهای مالی است که توجه زیادی را به خود جلب کرد.
شورت اسکوئیز فولکس واگن
یکی از مشهورترین شورت اسکوئیزها در سال 2008 رخ داد؛ زمانی که سهام فولکس واگن بهطور ناگهانی افزایش یافت. قیمت سهام این شرکت در طی مدت کوتاهی از 200 یورو به 1000 یورو رسید. این افزایش ناگهانی باعث شد که فروشندگان استقراضی برای جلوگیری از زیانهای بیشتر مجبور به خرید سهام شوند که منجر به افزایش بیشتر قیمت شد. این اتفاق یکی از بزرگترین و شناختهشدهترین شورت اسکوئیزها در تاریخ بازارهای مالی است.

آیا میتوان از شورت اسکوئیز سود به دست آورد؟
بله، بدون شک میتوان از شورت اسکوئیز سود بهدست آورد، اما این موضوع نیازمند استراتژی و زمانبندی دقیق است.
تریدرهایی که پیشبینی میکنند یک شورت اسکوئیز در حال رخدادن است، میتوانند با خرید سهام قبل از آغاز اسکوئیز، از افزایش ناگهانی قیمت بهرهمند شوند. این تریدرها ممکن است با تحلیلهای دقیق و بررسی اطلاعات بازار، نشانههایی از وقوع احتمالی شورت اسکوئیز را شناسایی کنند و در زمان مناسب وارد بازار شوند.
در شرایطی که شورت اسکوئیز آغاز میشود، قیمت سهام به سرعت افزایش مییابد؛ زیرا شورتسلرها مجبور به خرید سهام برای پوشش موقعیتهای استقراضی خود میشوند. این افزایش ناگهانی تقاضا، باعث بالارفتن قیمت میشود و تریدرهایی که از قبل سهام را خریدهاند، میتوانند آن را با قیمت بالاتری بفروشند و سود قابلِتوجهی کسب کنند.
موفقیت در این استراتژی نیازمند توانایی پیشبینی دقیق و سرعت عمل بسیار زیاد است.
از طرف دیگر، استفاده از شورت اسکوئیز برای سودآوری با ریسکهای بالایی همراه است. تریدرهایی که قصد دارند از این پدیده بهرهبرداری کنند، باید بازار را به دقت زیر نظر داشته و آماده واکنش سریع باشند. درصورتیکه پیشبینیها نادرست باشد یا شرایط بازار بهطور غیرمنتظره تغییر کند، ممکن است تریدرها با زیانهای قابلِتوجهی مواجه شوند. بنابراین، ورود به معاملات مبتنی بر شورت اسکوئیز نیازمند دانش عمیق، تجربه و استراتژیهای مدیریت ریسک قوی است تا سودآوری ممکن شود.
چگونه یک موقعیت شورت اسکوئیز را شناسایی کنیم؟
شناسایی یک موقعیت مستعد شورت اسکوئیز میتواند به تریدرها کمک کند تا از فرصتهای مخصوص سودآوری بهرهبرداری کنند. در ادامه به بررسی برخی از عوامل که نشاندهنده رخداد شورت اسکوئیز است، میپردازیم.
فشار قابلتوجه برای خرید
یکی از نشانههای مهم شورت اسکوئیز، افزایش ناگهانی در تعداد کل دارایی خریداریشده، است. اگر حجم معاملات بهطور قابلِتوجهی افزایش یابد، این موضوع میتواند به این معنا باشد که تریدرهای زیادی در حال خرید دارایی هستند و فشار خرید بهتدریج افزایش مییابد.
شورت اینترست بالا
شورت اینترست (Short Interest)، درصدی از کل سهامهای موجود است که در موقعیت شورت قرار دارند. هنگامی که این درصد به 20 یا بیشتر میرسد، نشان میدهد که تعداد زیادی از سهام بهصورت استقراضی فروخته شده است. شورت اینترست بالا میتواند خطر وقوع شورت اسکوئیز را افزایش دهد؛ زیرا تریدرها ممکن است مجبور شوند سهام را بازخرید کنند.
نسبت شورت اینترست (SIR) بالا
نسبت شورت اینترست (Short Interest Ratio – SIR) تعداد روزهایی را نشان میدهد که شورتسلرها برای خروج از موقعیتهای خود نیاز دارند. این نسبت با مقایسه شورت اینترست با متوسط حجم معاملات روزانه محاسبه میشود.
اگر SIR بالا باشد، به این معنا است که زمان بیشتری برای پوشش موقعیتهای شورت لازم است که این نیز احتمال شورت اسکوئیز را افزایش میدهد.

شاخص قدرت نسبی (RSI) پایین
Relative Strength Index – RSI یا شاخص قدرت نسبی نشاندهنده شرایط فروش بیش از حد یا خرید بیش از حد در بازار است. RSI زیر 30 نشان میدهد که دارایی بهطور اشباع فروخته شده و احتمال افزایش قیمت آن وجود دارد. این شرایط میتواند به ایجاد شورت اسکوئیز منجر شود؛ زیرا تریدرها ممکن است شروع به خرید دارایی کنند و باعث افزایش قیمت شوند.
جمعبندی
شورت اسکوئیز یکی از پدیدههای جذاب در بازارهای مالی است که میتواند به تغییرات ناگهانی و شدید قیمتها منجر شود. درک عمیق از مکانیزم این پدیده و شناسایی نشانههای وقوع آن، از جمله فشار قابلتوجه برای خرید، شورت اینترست بالا، نسبت شورت اینترست بالا و شاخص قدرت نسبی پایین، میتواند تریدرها را قادر سازد تا از فرصتهای سودآوری بهرهبرداری کنند.
با این حال، ورود به معاملات مبتنی بر شورت اسکوئیز نیازمند تحلیل دقیق، زمانبندی مناسب و مدیریت ریسک هوشمندانه است تا از زیانهای احتمالی جلوگیری شود و سود مطلوب حاصل گردد.
سوالات متداول
شورت اسکوئیز چیست؟
شورت اسکوئیز زمانی رخ میدهد که فروشندگان استقراضی مجبور به بازخرید دارایی شوند، که این موضوع منجر به افزایش ناگهانی و شدید قیمت دارایی میشود.
چگونه میتوان یک موقعیت شورت اسکوئیز را شناسایی کرد؟
موقعیت شورت اسکوئیز را میتوان با بررسی معیارهایی مانند فشار قابلتوجه برای خرید، شورت اینترست بالا، نسبت شورت اینترست بالا و شاخص قدرت نسبی پایین شناسایی کرد.
چگونه میتوان از شورت اسکوئیز سود کسب کرد؟
تریدرها میتوانند با خرید دارایی قبل از آغاز شورت اسکوئیز و فروش آن در زمان افزایش قیمت، از افزایش ناگهانی قیمت سود کسب کنند.
شورت اینترست چیست و چرا مهم است؟
شورت اینترست درصدی از کل داراییهای موجود است که بهصورت استقراضی فروخته شدهاند؛ درصد بالای شورت اینترست نشاندهنده احتمال بالای وقوع شورت اسکوئیز است.