یکی از موضوعاتی که در چند وقت اخیر بسیار محبوب و پر مخاطب شده، مباحث مرتبط با دنیای بی پایان ارزهای دیجیتال است.
اگر بخواهیم ارزهای دیجیتال را به صورت کاملا قابل فهم درک کنیم میتوانیم چنین تصور کنیم که این ارزها هم مانند اسکناسهایی که در جیب ما است بخشی از دارایی ما محسوب میشوند با این تفاوت که ارزهای دیجیتال غیرقابل لمس بوده و در بستر اینترنت ایجاد میشوند و رشد توسعه مییابند. باید توجه کنیم که ارزش ارزهای دیجیتال نیز مانند هر دارایی دیگری متغیر است.
اگر در زمینهی ارزهای دیجیتال فعال هستید یا قصد شروع فعالیت در بازار ارزهای دیجیتال را داشته باشید، با کمی تحقیق متوجه میشوید که یکی از چالشهای اصلی شما برای شروع، انتخاب یک صرافی (واسطه) مناسب جهت انجام معاملات است.
از مهمترین دلایل محبوبیت سریع رمزارزها (Cryptocurrency) ماهیت غیرمتمرکز بودن (Decentralized) آن است. ویژگی غیرمتمرکز بودن ارزهای دیجیتال این است توسط هیچ شخص یا نهادی قابل کنترل و دخالت نیست. در این سیستم مالی که بر پایه بلاکچین (Blockchain) استوار است، امکان هیچ نوع نظارتی از سمت مرجع بر معاملات شما وجود ندارد و همین امر باعث شده معاملات در این بازار در زمان کمی، محبوبیت زیادی پیدا کند.
در این مقاله به تفاوت صرافی متمرکز و غیرمتمرکز در بازار ارز دیجیتال میپردازیم.
تفاوت سیستم مالی متمرکز و غیر متمرکز چیست؟
گفته شد که ارزهای دیجیتالی به دلیل اینکه ماهیت و روح غیر متمرکز دارند، محبوبیت و طرفداران زیادی پیدا کردند اما تفاوت متمرکز بودن (Centralized) و غیر متمرکز بودن (Decentralized) یک سیستم مالی چیست؟
سیستم مالی متمرکز | Centralized Financial System
بیان ساده سیستم مالی متمرکز این است که تمام معاملات و تبادلات، زیر نظر یک یا چند مرجع نظارتی انجام میشود و همه اطلاعات هر فرآیند، در دسترس ناظر و هسته شبکه است.
سادهترین و بارزترین مثال این سیستم، شبکه بانکی و مالی هر کشور است.
شهروند هر کشور برای استفاده از خدمات بانک یا دولت خود موظف است تمام اطلاعات هویتی خود را ارائه دهد و از طرفی بانک و نهاد نظارتی بانک، به ریز اطلاعات همه تراکنشها و واریز برداشتها دسترسی و اشراف کامل دارد.
سیستم مالی غیر متمرکز | Decentralized Finance System
اما در پلتفرم مالی غیرمتمرکز داستان کاملا تفاوت است. در این بستر هیچ نهاد ناظری وجود ندارد و تمامی فعالیتهای مالی، به صورت همتابههمتا (P2P) انجام میشود. یعنی هر دو طرف قرارداد، بدون وجود هیچ واسطه یا مرجعی، معامله خود را انجام میدهند.
این عکس، تفاوت این دو سیستم را به خوبی نشان میدهد.
مشاهده میکنید که در پلتفرم متمرکز (Centralized) تمام فعالیت ها از یک هسته مشخص عبور میکنند و این هسته به ریز اطلاعات تمامی تراکنش های انجام شده دسترسی و نظارت کامل دارد.
اما در بستر غیر متمرکز (Decentralized) دو طرف قرارداد بدون هیچ واسطه یا مرجعی معامله خود را انجام میدهند.
اکنون که درک مناسبی از تفاوت دو سیستم متمرکز و غیرمتمرکز دارید، میتوانیم تفاوت صرافیهای متمرکز و غیر متمرکز را باهم بررسی کنیم.
صرافیهای متمرکز | Centralized Exchanges
به طور کلی تعریف صرافی در بازار ارز دیجیتال، واسطهای است که میان خریدار و فروشنده ارتباط برقرار میکند و باعث شکلگیری معامله میشود.
صرافیهای متمرکز (Cex) پلتفرمهایی هستند که شما برای فعالیت در آنها بایستی اطلاعاتی نظیر نام، محل سکونت، ایمیل، عکس، کارت شناسایی و… را ارائه دهید. هر چقدر که میزان اطلاعات ارائه شده توسط شما بیشتر باشد، صرافی امکانات بیشتری در اختیار شما میگذارد.
با توجه به تعریفی که از سیستم مالی متمرکز داشتیم و باتوجه به اینکه یک صرافی متمرکز اطلاعات هویتی شما را برای ارائه خدمات درخواست میکند، میتوان دریافت که تمام اطلاعات مالی، ریز تراکنشها و انتقالهای شما در دسترس صرافی است و این یک تناقص بزرگ میان ماهیت بازار ارز دیجیتال و بستری که در آن فعالیت میکنید (صرافی) ایجاد میکند.
در واقع شما به اجبار باید به بستر متمرکز اعتماد کنید. همچنین صرافی به همه اطلاعات شما دسترسی دارد و طبق قوانین استفاده از صرافی که در ابتدای ثبتنام با آنها موافقت میکنید، صرافی مجاز است در صورت نقض قوانین از سمت شما، تحت شرایطی دارایی شما را مسدود کند.
بزرگترین صرافیهای متمرکز
با مراجعه به سایت معتبر و مرجع Coinmarketcap، میتوانیم بزرگترین و بهترین صرافیهای متمرکز و غیرمتمرکز را بر اساس رتبهبندی کوین مارکت کپ، مشاهده کنیم.
در رده اول این جدول نام صرافی بایننس (Binance) به چشم میخورد. این صرافی با میانگین حجم معاملات روزانه 16 میلیارد دلار و بزرگترین صرافی متمرکز دنیا در زمینه خدمات ارز دیجیتال است. معرفی صرافی بایننس
این صرافی خدماتی همچون معاملات اسپات، فیوچرز، اهرم های مالی، استیکینگ، ICO و… را به کاربران خود ارائه میدهد.
در رده دوم نام صرافی FTX به چشم میخورد. این صرافی نیز با میانگین حجم معاملات روزانه 1.7 میلیارد دلار، بازدید هفتگی 5 میلیون کاربر و پشتیبانی از 285 توکن، رتبه دوم را در ردهبندی کوین مارکت کپ از آن خود کرده است.
میتوانید باقی صرافیهای متمرکز را در ردهبندی کوین مارکت کپ از طریق این لینک مشاهده کنید.
صرافیهای غیر متمرکز | Decentralized Exchanges
صرافیهای غیر متمرکز در مقابل رقیبان متمرکز خود ایجاد شده اند و هدف اصلی آنها ارائه خدمات در دنیای رمزارزها با وجود حفاظت از اطلاعات کاربران و ناشناس بودن است.
در واقع صرافیهای غیر متمرکز با هدف پوشش کاستیها و مشکلات صرافیهای متمرکز ایجاد شدند. این پلتفرمها بر بستر قراردادهای هوشمند فعالیت میکنند و شما را از اعتماد به شخص ثالث بی نیاز میکنند.
در صرافیهای غیرمتمرکز (Dex) شما نیاز به ارائه اطلاعات شخصی خود ندارید و میتوانید صرفا با استفاده از اتصال به کیف پول شخصی خود (Wallet) از خدمات صرافی استفاده کنید و در عین ناشناس بودن تراکنشهای خود را انجام دهید.
شما با استفاده از پلتفرم غیر متمرکز، عملا ناشناس باقی خواهید ماند و هیچ نهاد ناظری، روی معاملات شما نظارت ندارد.
بزرگترین صرافیهای غیرمتمرکز
با مراجعه به سایت معتبر و مرجع Coinmarketcap، میتوانیم بزرگترین و بهترین صرافیهای متمرکز و غیرمتمرکز را بر اساس رتبهبندی کوین مارکت کپ، مشاهده کنیم.
در این ردهبندی صرافی دی وای دی ایکس (DYDX) با میانگین حجم معاملات روزانه 900 میلیون دلار رتبه اول را از آن خود کرده است.
در رتبه دوم این جدول نام صرافی یونیسوآپ (Uniswap) به چشم میخورد. میانگین حجم معاملات این صرافی به 800 میلیون دلار در روز میرسد.
میتوانید باقی صرافیهای غیرمتمرکز را در ردهبندی کوین مارکت کپ از این لینک مشاهده کنید.
مزایای پلتفرمهای متمرکز
- حجم معاملات بالا: یکی از اصلی ترین مزایای صرافیهای متمرکز در مقایسه با رقیبان غیرمتمرکز خود، حجم معاملات بالا است. حجم معاملات بالاتر میتواند تضمین و درصد اطمینان نقدشوندگی را بالا ببرد. به عنوان مثال، بایننس به طور منظم بیش از 30 میلیارد دلار حجم معاملات روزانه ثبت می کند. برای تازهکارها، این پلتفرمهای فعال اساساً تضمین میکنند که داراییهای آنها میتواند به طور یکپارچه در هر زمان مبادله شود.
- ساده بودن: میتوان به همه این مزایا، ساده بودن استفاده از این پلتفرم ها را اضافه کرد. صرافیهای متمرکز با رابط کاربری ساده، برای کاربران تازه کار جذاب هستند و استفاده از آن ها در مقایسه با پلتفرهای غیر متمرکز آسانتر است.
- پشتیبانی از ارزهای فیات: نکته دیگر، پشتیبانی از ارز های فیات است. (به پول رسمی هر کشور، فیات گفته میشود. مانند دلار و ریال) Dex ها از فیات پشتیبانی نمیکنند.
- خدمات متنوع: جدای از طیف گسترده ای از داراییهای دیجیتالی که CEX ها از آنها پشتیبانی میکنند، ویژگیهای بسیار بیشتری به غیر از مبادله یک دارایی با دیگری ارائه می دهند مانند: معاملات مارجین، استیکینگ، معاملات فیوچرز و…
معایب پلتفرمهای متمرکز
- مشکل حفظ حریم خصوصی: بزرگترین عیب صرافیهای متمرکز در قیاس با رقیبان غیر متمرکز خود، سیاستهای دقیق شناخت مشتری است. بیشتر کاربرانی که در بازار ارزهای دیجیتال فعالیت میکنند به دنبال حفظ حریم خصوصی خود هستند.
- فراهم بودن زمینهی حملهی هکرها: ما شاهد چندین هک بدنام مبادلات کریپتو بودهایم که صرافیها طی سالها میلیاردها دلار از دست دادهاند. از آنجایی که صرافیها وجوه کاربران را در اختیار دارند، هدف اصلی مجرمان سایبری هستند که به دنبال دستیابی به ارزهای دیجیتال هستند.
KuCoin یک صرافی ارز دیجیتال مستقر در سنگاپور است. این شرکت در سال 2013 تاسیس شد. ای صرافی در در سپتامبر 2020 هدف قرار گرفت و مجرمان موفق به سرقت بیش از 281 میلیون دلار سکه و توکن شدند.
علاوه بر این، هکرها موفق شدند کلید برخی از ارزشمندترین کیف پولهای موجود در صرافی را به دست آورند. اگرچه KuCoin به سرعت تمام تراکنشهای وبسایت خود را مسدود کرد، اما آسیب قبلاً وارد شده بود. این نقض یکی از بزرگترین موارد در تاریخ داراییهای کریپتو است.
پس از آن، تیم مدیریت KuCoin تحقیقات کاملی را آغاز کرد. این حرکت سریع نتایج مثبتی به همراه داشت، زیرا بیش از 204 میلیون دلار وجوه در عرض چند هفته بازیابی شد. این مبادله همچنین در شناسایی مظنونین احتمالی پیشرفتی کلیدی داشته است.
مزایا و معایب صرافی غیر متمرکز
مزایای صرافی غیرمتمرکز
- حریم خصوصی و ناشناس بودن: استفاده از یک صرافی غیرمتمرکز معمولاً فقط مستلزم اتصال کیف پول خود و تایید تراکنش است. هیچ فرآیند تایید هویتی مورد نیاز نیست.
- امنیت: صرافیهای غیرمتمرکز معمولاً امنتر از صرافیهای متمرکز هستند. هکرها صرافیها را برای دسترسی به پایگاه داده مرکزی و استخراج کلیدهای خصوصی کاربران و برداشت وجوه آنها هدف قرار میدهند. از آنجایی که DEX ها کلیدهای خصوصی شما را نگه نمیدارند، هکرها نمیتوانند وارد کیف پول شما شوند.
- عدم نیاز به احراز هویت: درز نکردن اطلاعات خصوصی کاربر
معایب صرافی غیر متمرکز
در حالی که پلتفرمهای تجاری غیر متمرکز مزایای قابل توجهی نسبت به صرافیهای متمرکز دارند، معایبی نیز دارند که سرمایهگذاران جدید ارز دیجیتال باید از آن آگاه باشند.
- خدمات محدود: DEX ها در حال حاضر از نظر عملکرد محدود هستند. بیشتر پلتفرمهای غیر متمرکز از خدماتی مانند معاملات فیوچرز، مارجین، امکان سفارش گذاری، استفاده از اهرمهای مالی و… برخوردار نیستند.
- سرعت و کارایی: صرافیهای غیرمتمرکز به دلیل مشکلات مقیاس پذیری که اکثر بلاکچینها با آن مواجه هستند به اندازه CEX ها سریع و کارآمد نیستند. صرافیهای متمرکز با این مشکل مواجه نیستند زیرا از مکانیسمهای درون زنجیره ای استفاده میکنند.
- خطر انحلال: بسیاری از پلتفرمهای غیر متمرکز به دلیل حجم معاملات پایینتر نسبت به رقبای متمرکز خود، همواره در خطر انحلال قرار دارند.
- کاربر پسند نبودن محیط صرافیهای غیرمتمرکز: تعداد بسیار زیادی از پلتفرمهای DEX محیط کاربر پسندی ندارند. یکی از دلایل این اتفاق لزوم اتصال کیف پول به صرافی است که این فرایند برای اکثر کاربران جدید مشکل است.
صرافیهای غیرمتمرکز میتوانند با تسریع فرایند اتصال بین کیف پول و پلتفرم صرافی، محبوبیت خود را افزایش دهند تا بتوانند کاربران تازه وارد را به خود جذب کنند.
تفاوت کارمزد
یکی از مهم ترین موارد برای انتخاب یک صرافی، بحث کارمزد معاملات است. تا اینجای مقاله با کلیت پلتفرمهای متمرکز و غیرمتمرکز آشنا شدیم، حالا باهم مبحث مهم کارمزد در این دو پلتفرم را مقایسه میکنیم.
کارمزد در صرافیهای متمرکز
در سیستمها و پلتفرمهای متمرکز معامله ارزهای دیجیتال، کارمزد معمولا عدد ثابتی است و نسبت به مقدار و حجم معامله تعیین و توسط صرافی دریافت میشود.
این عدد ثابت در معاملات اسپات (Spot) معمولا بین 0.01 تا 0.4 درصد است که از ارزش کل معامله کسر میشود.
همچنین کارمزد در معاملات فیوچرز (Futures) صرافیهای متمرکز معمولا بین 0.01 تا 0.06 درصد است که از ارزش کل معامله کسر میشود.
کارمزد در صرافیهای غیرمتمرکز
اما بحث کارمزد دریافتی در صرافی های غیر متمرکز کاملا متفاوت است. کارمزد دریافتی در بسترهای غیرمتمرکز به شبکهای که صرافی در آن فعالیت میکند و مقدار کارمزد در زنجیره بلاکچین آن بستگی دارد.
هر زنجیره بلاکچین کارمزد مربوط به خود را دارد اما تفاوت اصلی آن با کارمزد پلتفرمهای متمرکز این است که مقدار ثابتی است و به حجم و ارزش معامله ربطی ندارد.
برای مثال اگر کارمزد شبکه x برابر با 0.1 دلار باشد، تفاوتی ندارد که ارزش معامله شما 1000 دلار باشد یا 100 دلار، در نهایت کارمزد پرداختی شما 0.1 دلار است.
این هزینه معمولا بین 0.05 تا 17 دلار متغیر است.
متمرکز یا غیرمتمرکز؟ مساله این است!
تا اینجا با تمام نکات مهم مربوط به این دو پلتفرم آشنا شدید، اما سوالی که پیش میآید این است که کدام یک؟ متمرکز یا غیر متمرکز؟
پلتفرمهای متمرکز اغلب خدمات بیشتری نسبت به همتایان غیرمتمرکز خود ارائه میدهند اما نکته مهم این است که برای استفاده از خدمات این پلتفرمها باید اطلاعات هویتی خود را ارائه دهید. باتوجه به این موضوع که یکی از دلایل محبوبیت فراوان و رشد سریع بازار ارزهای دیجیتال عدم نیاز اطلاعات هویتی و غیرمتمرکز بودن آن است، بسیاری از معاملهگران علاقه دارند به صورت ناشناس در بازار فعال باشند.
اگر معاملات شما بیشتر به صورت (Spot) است میتوانید بسترهای مطمئن و ثابت شده غیرمتمرکز را برای خرید و فروشهای خود انتخاب کنید چون در معاملات اسپات حساسیت و دقت کمتری نسبت به معاملات فیوچرز نیاز است.
اما اگر شما یک تریدر فیوچرز (Futures) هستید، پیشنهاد میشود که معاملات خود را در DEX ها انجام ندهید. زیرا اغلب پلتفرمهای غیرمتمرکز حجم معاملات بسیار پایینتری نسبت به رقیبان متمرکز خود دارند و این موضوع باعث افزایش ریسک چشمگیری در معاملات شما میشود.
دریافتیم که پلتفرمهای غیر متمرکز در بسیاری از موارد از جمله امنیت و عدم نیاز به احراز هویت، نسبت به بسترهای متمرکز برتری دارند، اما چرا همچنان صرافیهای متمرکز محبوبتر هستند؟
از اصلی ترین دلایل این اتفاق بالاتر بودن حجم معاملات صرافیهای متمرکز است. قلب تپنده یک صرافی حجم معاملات آن است. طبیعتا صرافی که حجم معاملات بیشتری دارد ریسک کمتری به کاربران خود القا میکند و همین موضوع میتواند باعث جذب کاربران بیشتری شود. این مساله نشان میدهد کاربران حاضرند در قبال ارائه اطلاعات شخصی خود به صرافیهای متمرکز، ریسک کمتری را قبول کنند.
یکی از دلایل دیگر این اتفاق، نامشخص بودن آینده پلتفرمهای غیرمتمرکز است. اکثر صرافیها و بسترهای غیرمتمرکز بر پایه قرارداد های هوشمند (Defi) فعالیت میکنند. با توجه به اینکه این یک فناوری نو و جدید است، هنوز بسیاری از کاربران به آینده پلتفرمهای غیرمتمرکز مشکوک هستند.
سخن پایانی
در این مقاله سعی شد به طور کامل و از زوایا مختلف پلتفرم های متمرکز و غیر متمرکز نسبت بههم مقایسه شوند.
با صرف نظر از ریسک فعالیت در بازارهای مالی، انتخاب بستر مناسب برای معامله همواره دارای ریسک مخصوص به خود بوده است.
شما میتوانید با توجه به نیاز خود و مزایا و معایب هر بستر، انتخاب کنید که فعالیت در کدام پلتفرم برای شما مناسبتر است.
تیم ایران بروکر همواره پایه و اساس فعالیت خود را بر صداقت و راستی قرار داده است تا هموطنان عزیز بتوانند بهترین صرافی و بروکر را برای معاملات خود انتخاب کنند.
از این لینک میتوانید به صرافیهای بررسی شده توسط ایران بروکر دسترسی داشته باشید.
موفق و پر سود باشید!
واقعا مفید و آموزنده بود ممنون از مطلب خوبتون.