چرا نوسان قیمت بیت کوین هرگز به پایان نخواهد رسید؟ یک نقد اساسی به بیتکوین

افراد به دو دلیل به بیت کوین علاقه دارند:

• بیت کوین این امکان را به‌وجود می‌آورد که دو نفر به‌صورت مستقیم و بدون نیاز به وجود یک واسطه، به انجام تراکنش بپردازند.
• بیت کوین یک دارایی غیرتورمی است که حفظ قدرت خرید شما را در طول زمان، تضمین می‌کند.

حالا بیایید دلایل را با هم بررسی کنیم. دلیل اول کاملا منطقی و درست است و هر کسی که کمی با بیت کوین ‌آشنا باشد می‌تواند آن را تایید کند. اما در مورد دلیل دوم جای بحث زیادی دارد. ما می‌توانیم بیت کوین را به‌عنوان یک شبکه پرداخت به‌صورت کاملا واقعی ارزیابی و حتی آن را با سایر شبکه‌های پرداخت مقایسه کنیم. پس اگر بتوان چیزی را در ترازوی مقایسه گذاشت احتمالا می‌توان نقص‌هایی هم در آن پیدا کرد.

به همین دلیل، برای اقناع مخاطب از بعد روانشناسی، کاملا ضروری است که هواداران سینه‌چاک این ارز یک منطق اصولی برای این‌ اعتقاد خود پیدا کنند که چرا فکر می‌کنند بیت کوین یک ابزار منحصربه‌فرد و یگانه برای ذخیره ارزش است.

توجه: این مطلب به‌طور کامل ترجمه‌ای از وبسایت یان مانی است که می‌توانید متن لاتین آن را در این لینک مشاهده کنید.

نوسان قیمت بیت کوین در حال حاضر

آیا بیت کوین در حال حاضر به ما کمک می‌کند که به هدف سیاسی «پول باثبات» دست پیدا کنیم؟ آیا بیت کوین یک ارز غیرتورمی است؟ در واقع خیر. پاسخ به هر دو سوال منفی است. تعریف تورم یعنی زمانی که قیمت دارایی‌های دیگر بالا رفت، مقدار مشخصی از بیت کوین قدرت خرید مشابهی نسبت به قبل برای شخص ایجاد کند. (سردبیر: ذکر یک نکته در این بخش لازم است، اینکه ادعای ساتوشی ناکاموتو و طرفداران بیتکوین در رابطه با ضدتورمی بودن آن مفهوم متفاوتی دارد که مربوط به بحث کنترل عرضه است، همان‌طور که احتمالا می‌دانید چاپ پول بدون پشتوانه و بی‌حد و مرز یکی از عوامل افزایش تورم است که در رابطه با بیت کوین میزان عرضه محدود شده است، در این مطلب از نگاه دیگری به بحث تورم در بیتکوین پرداخته شده است) بررسی تاریخچه بیت کوین نشان می‌دهد که این ارز در طول زمان، همیشه یک قدرت خرید یکسان فراهم نکرده است:

دلار آمریکا هم چنین شرایطی را فراهم نمی‌کند:

البته می‌توان این دو دارایی را با توجه به نوسانات آن ها در یک دوره زمانی مشخص هم مقایسه کرد:

 با هر تعریفی بخواهیم حساب کنیم، این ارقام نشان‌دهنده باثبات بودن بیت کوین نیست. اگر این ارز یک کشور جهان سومی بود حتما به نرخ تورم آن می‌خندیدید. بنابراین اگر واقعا بخواهیم صادق باشیم، نمی‌توانیم بگوییم که بیت کوین تا امروز و تاریخ نگارش این مطلب، توانسته است ذخیره ارزش ثابتی داشته باشد و به این هدف دست پیدا کند.

تا اینجا به دو استدلال مخالف رسیدیم:

• هدف این نیست که قدرت خرید در طول زمان حفظ شود بلکه هدف اصلی ایجاد ارزی با عرضه ثابت است.
• نوسان بیت کوین در آینده به پایان می‌رسد و به یک ارز کم نوسان تبدیل خواهد شد.

استدلال اول که کاملا بی‌معنی است؟ یک ارز با عرضه ثابت را برای چه می‌خواهید؟ آیا می‌خواهید آن را به یک ارز غیرتورمی تبدیل کنید؟ اگر این‌طور است، پس این هدف واقعی شما است و ثابت نگه‌داشتن روند عرضه صرفا راهی برای رسیدن به این هدف است.

اگر این هدف شما نیست و تورم هیچ اهمیتی برای شما ندارد اما خیلی نگران افزایش عرضه بیت کوین هستید، هدف اصلی شما چیست؟ جدا از همه ملاحظات دیگر، آیا داشتن ارزی که میزان عرضه آن تغییری نمی‌کند، ارزش ذاتی دارد؟ واقعا چه خبر است؟ یکی به ما هم بگوید.

اما استدلال دوم از اولی هم جالب‌تر است!

بیت کوین هرگز بدون نوسان نخواهد بود

به نظر می‌رسد مردم فکر می‌کنند که با افزایش پذیرش بیت کوین، این ارز در آینده به یک دارایی ثابت و بدون نوسان تبدیل می‌شود. این تصور بر این نظریه استوار است که در یک زمان نامشخص در آینده، مردم کالاها و دارایی‌های خود را با بیت کوین قیمت‌گذاری خواهند کرد. وقتی این اتفاق بیفتد، بیت کوین به یک «واحد محاسبه» تبدیل شده، نوسان آن از بین رفته و ناگهان بیت کوین به باثباتی دلار و یورو خواهد شد.

مشکلی که طرز تفکر این دسته از افراد دارد این است که شما نمی‌توانید فقط یک باند و یک برج مراقبت بسازید و بعد منتظر بمانید تا روزی هواپیمایی در آن فرود بیاید. در واقع شما ابتدا باید دلیلی که هواپیماها تصمیم می‌گیرند در جزیره شما فرود بیایند را بفهمید. چرا مردم دارایی خود را با بیت کوین ارزش‌گذاری کنند؟ و چگونه نوسان بیت کوین یک شبه ناپدید می‌شود؟

یک نظریه

این که یک چیز ثابت باشد یعنی چه؟ کاملا مشخص است، اگر چیزی ثابت باشد یعنی تمایل به ماندن در یک وضعیت مشخص را دارد. اما بیایید مساله را از کمی نزدیک‌تر ببینیم. چه چیزی باعث می‌شود این تاس ثابت باشد؟ چرا به یک طرف نمی‌افتد یا شروع به حرکت به اطراف نمی‌کند؟

این سوال آنقدر احمقانه است که واقعا نمی‌توان به آن فکر کرد، درست است؟ اگر شما کمی طاس را به یک طرف خم کرده و سپس رها کنید، دوباره به سر جای خود برخواهد گشت. این حالت را تعادل پایدار می‌نامیم. در زیر هم یک نمونه از تعادل پایدار را مشاهده می‌کنید:

اگر انرژی بالقوه مثل هول دادن به تاس صفر باشد، این یعنی طاس نمی‌خواهد به هیچ مسیر خاصی برود و اگر آن را هول بدهید، دوباره به مکانی که قرار داشت برخواهد گشت.

یک تمرین

می‌توانیم همین مثال را در مورد ارزها هم به کار ببریم. چه اتفاقی رخ می‌دهد اگر بدون هیچ تغییر بنیادین در اقتصاد، دلار آمریکا همین فردا ۹۰ درصد سقوط کند؟ مشخص است که همه کالاهایی که با دلار ارزش‌گذاری شده‌اند، ده برابر ارزان‌تر خواهند شد و مصرف‌کنندگان خارجی بیشتر به خرید کالاهای آمریکایی روی می‌آورند. بنابراین جریان ورود ارزهای خارجی به اقتصاد آمریکا شدت می‌گیرد و دلار تقویت می‌شود. این روند تا زمانی‌که دلار به نرخ تبادل طبیعی خود نرسد، متوقف نخواهد شد.

به عبارت دیگر، یک حلقه بازخورد منفی وجود دارد. اگر قیمت به دلیل شوک‌های بیرونی سقوط کند، دوباره صعود کرده و به نقطه قبلی باز خواهد گشت و بالعکس. می‌توانیم این اتفاق را از لنز عینک قدیمی نمودار عرضه و تقاضا هم نگاه کنیم:

دلار در هر دو قسمت عرضه و تقاضا انعطاف‌پذیری دارد. همان‌طور که در بالاتر گفته شد، میزان تقاضا برای دلار آمریکا ارتباط معکوسی با قیمت آن دارد. اما عرضه (یعنی نرخ بهره) به گونه‌ای برنامه‌ریزی می‌شود که ثبات قیمت و حداکثر نرخ اشتغال پایدار را به همراه داشته باشد.

آیا عرضه بیت کوین دارای انعطاف‌‌پذیری است؟

در بازار اولیه خیر، عرضه آن تحت تاثیر قیمت فعلی قرار نمی‌گیرد. اگر قیمت بیت کوین بالا رود باعث نمی‌شود که تعداد بیت کوین‌های بیشتری استخراج شود. هر اتفاقی که رخ دهد، عرضه آن ثابت است. این شرایط در نهایت به انتهای همان ۲۱ میلیون بیت کوین معروف خواهد رسید. علاوه بر این، ارزش فعلی فقط به زمان (یعنی ارتفاع بلاک، H) بستگی دارد و نه هیچ‌ چیز دیگر.

یک بازار ثانویه هم وجود دارد که در آن، اگر من بیت کوین داشته باشم احتمالا بخواهم آن را در یک قیمت مشخص بفروشم. اگر بخواهم سود دلاری خود را به حداکثر برسانم، تلاش می‌کنم تا بیت کوین‌های خود را به بالاترین قیمتی که وجود دارد، بفروشم. تصمیم شما کاملا به قیمت‌ها و همچنین انتظاری که از روند قیمت‌ها در آینده دارید، بستگی دارد. اگر بخواهید سود خود را به واحد بیت کوین به حداکثر برسانید و معتقد باشید که قیمت‌ها به صورت موقت کاهش پیدا می‌کند تا بعدا رشد کند، باز هم خرید و فروش را انجام خواهید داد.

آیا در تقاضای بیت کوین انعطاف وجود دارد؟

خیر. هیچکس تقاضای مرتبط با قیمت بیت کوین ندارد. مثلا هیچ‌کس ۰.۰۰۳۳۸۴۴ بیت کوین نمی‌خرد بلکه میزان خرید او به اندازه ۱۰۰ دلار بیت کوین خواهد بود.

اگر نوسان قیمت بیت کوین صعودی بوده و قیمت افزایش پیدا کند، این باعث نمی‌شود قدرت خرید کسی کم شود چون هر بیت کوین به ۱۰ تا ۸ ساتوشی تقسیم می‌شود و شما می‌توانید هر مقدار کمی که می‌خواهید، بیت کوین بخرید. همچنین اگر روند قیمت کاهشی شود، قدرت خرید کسی افزایش پیدا نمی‌کند. بله، روند کاهشی این امکان را می‌دهد که با پول کمتر بتوانید بیت کوین بیشتری بخرید و از لحاظ دلاری برای شما مقرون‌به‌صرفه‌تر شود اما کاهش قیمت باعث نمی‌شود از لحاظ ارزشی، بیت کوین بیشتری خریداری شود.

باید به این نکته اشاره کنیم که قصد نداریم به بعد روانشناختی مساله بپردازیم اما حتی اگر کسی به کاهش قیمت برای خرید بیت کوین فکر کند، تقاضای او همچنان ربطی به قیمت ندارد به جز این‌که، همان مقدار ثابت از پول را پرداخت می‌کند.

علاوه بر این، از نظر من مردم بر این اساس بیت کوین می‌خرند که فکر می‌کنند در آینده چه اتفاقی برای آن می‌افتد و این تصورات به آنچه در گزارش‌های خبری و تحلیل‌ها می‌خوانند ربط دارد.

اگر این تصور من واقعیت داشته باشد نشان می‌دهد که قیمت بیتکوین فقط به انتظاراتی که از قیمت آینده دارند، بستگی دارد. این دقیقا همان نظریه مت لوین است که:

ارز دیجیتال، شرط‌بندی روی میزان توجه است.

حالا ببینم تفاوت بیت کوین با طلا چیست؟

• اگر قیمت طلا افزایش شدیدی داشته باشد، معادن غیر قابل استخراج قبلی دوباره باز می‌شوند.
• اگر قیمت طلا کاهش شدیدی داشته باشد، بعضی از معادن فورا تعطیل خواهند شد.
• اگر قیمت طلا کمی افزایش داشته باشد، جواهرات و لوازم الکترونیکی که از طلا استفاده می‌کنند، کمتر تولید خواهند شد.
• اگر قیمت طلا کمی کاهش داشته باشد، طلا و لوازم الکترونیکی بیشتری تولید خواهند شد.

اگر کالاها و دارایی‌ها با بیت کوین ارزش‌گذاری شوند، هیچ‌کدام از مشکلات بالا وجود نخواهند داشت. اگر مردم به اندازه کافی از بیت کوین برای قیمت‌گذاری دارایی‌های خود استفاده کنند یا اگر پروتکل بیت کوین راهی برای سوزاندن توکن‌ها در مقابل افزایش اندازه بلاک داشت، تمام این مشکلات حل می‌شد. در این صورت بیت کوین ارزان یعنی همه چیز ارزان شود و همین شرایط باعث حرکت جریان سرمایه خواهد شد.

اما این شرایط وجود ندارد و با وجود موجودی و عرضه ثابت و تقاضای غیرحساس به قیمت، بیت کوین در بهترین حالت یک ارز ناپایدار است.

اگر نوسان بیت کوین صفر بود چه اتفاقی می‌افتاد؟

اگر بیت کوین یک ارز بدون نوسان بود نمودار عرضه و تقاضای آن به این شکل بود که خطوط در یک زاویه از هم عبور می‌کردند. چون عرضه همیشه ثابت خواهد بود، تقاضا هم با افزایش قیمت، کاهش می‌یافت.

در اینجا به مساله قیمت‌گذاری دارایی‌ها و کالاها با بیت کوین می‌رسیم که می‌تواند دو معنی داشته باشد.

نسیم ان. طالب می‌گوید:

بین «پذیرش بیت کوین به‌عنوان روش پرداخت» و قیمت‌گذاری کالاها با بیت کوین یک آمیختگی وجود دارد. برای این‌که ما چیزی را با بیت کوین قیمت‌گذاری کنیم، قیمت BTC باید ثابت باشد و با جریان ارز فیات پیش برود نه اینکه روند معکوس داشته باشد.

دو راه برای رسیدن به این هدف وجود دارد. شما می‌توانید قیمت فروش یک کالا را ۱۰۰ دلار تعیین کرده و سپس آن را در وب‌سایت خود به ۰.۰۰۳۳ بیت کوین تبدیل کنید. یا می‌توانید کالایی را به بهای ۰.۰۰۱۰۰۰۰ بیت کوین بفروشید. در هر دو مورد شما کالا را با بیت کوین ارزش‌گذاری کرده‌اید اما تنها یکی از این روش‌ها به ثبات قیمت بیت کوین کمک می‌کند.

اگر شما به صورت خودکار قیمت‌ها را تبدیل کنید، در این صورت فقط از بیت کوین به‌عنوان یک پردازشگر پرداخت استفاده کرده‌اید. در این شرایط وقتی قیمت بیت کوین بالا یا پایین برود، فروش محصول شما تغییری نخواهد کرد چون قیمت هم بر اساس آن، تغییر می‌کند. اما اگر شما قیمت را به صورت ثابت و با بیت کوین تعیین کرده باشید، به ثبات آن کمک خواهید کرد. در این حالت وقتی بیت کوین ارزان شود، خرید کالایی ۱۰۰ دلاری به قیمت ۵۰ دلار واقعا مفت و مجانی است بنابراین فروش شما بالا خواهد رفت و ارزهای فیات به بیت کوین تبدیل می‌شوند. اگر قیمت بیت کوین افزایش پیدا کند، خرید کالایی ۱۰۰ دلاری به قیمت ۲۰۰ دلار یک معامله زیان‌ده است و فروش شما کاهش پیدا کرده و ارز فیات کمتری به بیت کوین تبدیل خواهد شد.

اگر این کار را بکنید یعنی شکست مطلق و این خرید هیچ ارزشی ندارد. انگلیس هم دقیقا با همین شیوه ۳.۳ میلیارد پوند را در چهارشنبه سیاه از دست داد. اگر دارید پول خرج می‌کنید که از بازار حمایت کنید، در صورتی که ثروتمندتر از بازار نباشید، در نهایت پول شما ته کشیده و به مرحله فقر سقوط خواهید کرد. در علم اقتصاد به این شرایط سه‌گانه غیرممکن گفته می‌شود که بر اساس آن، نمی‌توانید همزمان ۳ مورد زیر را باهم داشته باشید:

۱. نرخ تبدیل خارجی ثابت: بدون وجود نرخ تبدیل خارجی ثابت می‌توانیم نرخ تبادل خود را تغییر دهیم تا مطابق با بازار جهانی باشد.

۲. سیاست پولی مستقل: بدون سیاست مالی مستقل می‌توانیم نرخ سود خود را تغییر دهیم تا مطابق با بازار جهانی باشد.

۳. حرکت آزاد سرمایه: بدون جریان آزاد سرمایه می‌توانیم یک ناهمخوانی بین دو مورد اول ایجاد کنیم.

در واقع، می‌توان گفت که بیت کوین بسیار بدتر از ارزهای رایج جهان سومی است. چون آن ارزها یک قدرت مرکزی دارند که گاهی تلاش می‌کند ارز را تقویت کند. اما چون بیت کوین یک ارز بدون نیاز به اعتماد است، چنین قدرت مرکزی برای آن وجود ندارد.

حتی اگر از این مشکل هم چشم‌پوشی کنیم، یک مشکل دیگر وجود دارد و آن هم این است که هیچ‌کس بیت کوین را به همان دلایلی که شرکت‌ها حساب‌های جاری دلاری افتتاح می‌کنند، نمی‌خرد و نگه نمی‌دارد. به طور خلاصه، این یعنی تمام سرمایه‌گذاری‌هایی که قیمت را کنترل می‌کنند، بر اساس اعتماد یا انتظاراتی که از قیمت‌ بیت کوین در آینده دارند، انجام می‌شود.

اگر این فرضیه درست باشد، نشان می‌دهد که بیت کوین بی‌ثبات است: اگر قیمت کاهش پیدا کند، همچنان به سقوط ادامه می‌دهد چون در خریداران وحشت ایجاد می‌شود. اما اگر قیمت بالا برود، روند صعودی ادامه پیدا خواهد کرد چون هیجان زیادی در جامعه کاربری آن ایجاد خواهد شد. کوین‌کالافر این شرایط را برای نشریه بالتیمور سان به این صورت به تصویر کشید.

عنوان عکس: یک روز عادی در یکی از بزرگ‌ترین موسسات مالی کشور

اگر شما هم جزو کسانی هستید که فکر می‌کنید نوسان بیت کوین روزی به پایان می‌رسد و این ارز به یک ارز رایج باثبات تبدیل می‌شود، توصیه می‌کنیم سرمایه‌گذاری‌های خود را بر اساس تحلیل‌ها و پیش‌بینی‌های روز انجام بدهید. کسی نمی‌داند در آینده چه اتفاقاتی برای صنعت ارزهای دیجیتال و مهم‌تر از همه، بیت کوین می‌افتد.

مشاهده قیمت بیت کوین و خرید BTC

فارغ از بدبینی‌هایی که در این مطلب مشاهده کردید، بیتکوین طرفداران خود را دارد و افراد مختلف دلایل خاص خود را برای خرید بیتکوین دارند. اگر برای خرید بیتکوین نیاز به اطلاعات بیشتری دارید، یکی از مهم‌ترین خدماتی که وب‌سایت ایران بروکر برای راحتی کاربران عزیز فراهم کرده، صفحه قیمت ارزهای دیجیتال است که با استفاده از آن، می‌توانید ارز مورد نظر خود را جستجو کرده و وارد صفحه اختصاصی آن شوید. اطلاعاتی که در این صفحه تعبیه شده شامل قیمت فعلی، نوسانات آن ارز در بازه‌های زمانی مختلف، تحلیل ارز و صرافی‌های داخلی و خارجی برای خرید آن ارز است.

سوالات متداول- نوسان قیمت بیت کوین