به دنبال انتشار خبرهایی در مورد ورشکستگی بانک ها و بیت کوین، بازار ارزهای دیجیتال تحت تاثیر موج هیجان شدیدی قرار گرفته بطوری‌که ترس از دست رفتن وجوه سپرده گذاری در بانک‌ها از یک سو و وحشت از کاهش ارزش استیبل کوین‌ها از سوی دیگر بر جامعه حکم فرما شد. با انتشار اخبار ورشکستگی بانک‌هایی از جمله سیلیکون ولی و تعدادی دیگر، بازار سهام ایالات متحده افت قیمت سهام بانک‌ها را تجربه کرد.
اما در بازار ارز دیجیتال شرایط به گونه‌ای متفاوت رقم می‌خورد، بیتکوین و سایر ارزهای دیجیتال، در حال تجربه یک رالی دو رقمی را هستند، این اولین باری است که بیتکوین در شرایط ناپایدار و پرخطر حرکت صعودی را پیش گرفته است. شاید این دقیقا همان زمانی باشد که بیتکوین برای آن ساخته شد.
ورشکستگی بانک ها و بیت کوین
در بحبوحه بحران بانکی ایالات متحده، ارزش بیتکوین نسبت به دلار بیشتر شده است.
سرمایه‌گذار و نویسنده، تاتیانا کوفمن در سوالی مطرح می‌کند که آیا این آغاز “بازنشانی بزرگ(Great Reset)” است؟
“بازنشانی بزرگ”، نیاز به تغییرات اساسی در نحوه عملکرد جوامع و اقتصاد را به ویژه پس از بحران‌های بزرگ بیان می‌کند. این مفهوم به ارزیابی مجدد سیستم‌ها و نهادهای موجود و تغییر رویکردهای پایدارتر، عادلانه‌تر و غیر متمرکزتر اشاره دارد. بازنشانی بزرگ بر توانمند سازی جوامع در اثر ایجاد سیستم‌های جدید و دور شدن از ساختارهای قدرت متمرکز اشاره دارد و نیاز به ارزیابی مجدد نقش و اعتماد نهادهای مالی متمرکز را یادآوری می‌کند.
شبکه بیتکوین به‌عنوان راه‌حلی مستقیم در زمان بحران بزرگ مالی در سال 2008 ایجاد شد، در دوره‌ای که بسیاری از مردم احساس می‌کردند هم دولت و هم سیستم مالی علیه آنها کار می‌کنند. در واقع، در پیامی مخفی در اولین بلاک بیتکوین روی کد نوشته شده بود:
تایمز 03/ژانویه/2009 صدر اعظم در آستانه دومین کمک مالی برای بانک‌ها.
ساتوشی ناکاموتو
اهمیت پیام ساتوشی ناکاموتو در حالی بر همه آشکار می‌شود که به‌دلیل سیاست پولی تهاجمی در فدرال رزرو که نشانی از مدیریت ضعیف ریسک دارد ، رگولاتورها آماده می‌شوند ورشکستگی یک موسسه مالی متمرکز دیگر را اعلام کنند.
“سال‌هاست که درباره «بازنشانی بزرگ» صحبت می‌کنم، مفهومی که با استناد به عوامل مهمی هشدار می‌دهد از اعتماد به مؤسسات متمرکز دست برداریم. مدیران این موسسات لزوماً افرادی باهوش‌تر از ما نیستند، آنها هم مانند ما، تصمیمات اشتباه و خطا‌هایی دارند.”
ورشکستگی بانکی
ورشکستگی بانکی (Bank Runs) زمانی اتفاق می‌افتد که تعداد زیادی از مشتریان به دلیل ترس از ورشکستگی بانک سپرده‌های خود را به طور همزمان از بانک خارج می‌کنند. ترس از دست دادن پول، بسیاری از سپرده‌گذاران را وادار می‌کند تا وجوه خود را همزمان مطالبه کنند که منجر به بحران نقدینگی برای بانک می‌شود.
کمبود نقدینگی منجر به ناتوانی بانک در انجام تعهدات خود در قبال سپرده‌گذاران شده و باعث ایجاد یک اثر دومینویی شود که می‌تواند سقوط بانک را به همراه داشته باشد. تاثیر عمیق‌تر آن هنگامی آشکار می‌شود که اعتماد جامعه به سیستم مالی شده و اعتبار سیستم بانکداری را از بین می‌برد.
با بررسی رویدادهای متوالی هفته‌های گذشته، به وضوح نشانه‌های از خطاهای تمرکز انسانی را پیدا می‌کنیم. چهارشنبه گذشته، پاول، رییس فدرال رزرو، رویکرد جدیدی را در مسیر سیاست‌گذاری فدرال رزرو تشریح کرد و از احتمال افزایش نرخ بهره بیشتر از مدت زمان مورد انتظار ،خبر داد. در پی این اظهارات اثر نوسانی شدیدی در بازار اوراق قرضه پدیدار شد. حرکت خلاف جهت قیمت‌ها نسبت به بازده، کاهش شدید قیمت اوراق را به همراه داشت.
کاهش قیمت اوراق روند برداشت‌های بانکی را به‌شدت افزایش داده و به‌دنبال این حرکت بانک سیلیکون ولی مجبور شد قسمتی از اوراق قرضه با سررسید 10 ساله خود را با قیمتی به میزان 20 تا 30 درصد کمتر از بهای‌تمام‌شده بفروشد تا بتواند به تعهدات خود عمل کند. با انتشار شایعاتی مبنی بر کمبود نقدینگی و حرکت رگولاتورها به سمت سیستم بانکداری، وحشت در بازار اوج گرفت.
آیا هر بانکی می‌تواند این‌گونه عمل کند؟ از این گذشته، طبق قوانین کسری نقدینگی در بانکداری، اکثر این بانک‌ها تنها 5 تا 10 درصد از سرمایه‌های سپرده‌گذاران را در ذخایر نگهداری می‌کنند.
در این شرایط این سوال مطرح می‌شود که چرا مسئول واحد مدیریت ریسک برای موسسه‌ای که تعهد دارد پاسخگوی جریانات نقدی روزانه سپرده‌گذاران باشد، به خرید اوراق بهادار 10 ساله تصمیم گرفته است؟
با آغاز رکود اقتصادی در سال گذشته، بسیاری نگران بودند که روند شکست در پروژه‌های ارز دیجیتال، مانند شکست‌های FTX، Three Arrows Capital و Terraform Labs، بانکداری و امور مالی سنتی را نیز تحت تاثیر قرار دهد. اما دقیقاً برعکس این موضوع اتفاق افتاد ورشکستگی بانک سیلیکون به‌طور مستقیم بر بازار استیبل کوین تأثیر گذاشت.
سقوط ارزش USDC به کمتر از یک دلار
USDC، دومین استیبل کوین بزرگ ایالات متحده پس از تتر است، که توسط سیرکل (Circle) اداره می‌شود. مدل مورد استفاده توسط سیرکل ساده است – پول شما را می‌گیرد و یک کوین دیجیتال به نام USDC به شما می‌دهد. سپس وجوه را در اوراق قرضه سه ماهه خزانه‌داری ایالات متحده سرمایه‌گذاری می‌کند (در حال حاضر 4.87 درصد بازدهی دارند). چه روشی مطمئن‌تر از این؟
Circle در بازه زمانی به نگهداری مقداری پول نقد تصمیم گرفت و با این نقدینگی در بانک از جمله سیلیکون ولی به سرمایه‌گذاری اقدام کرد. زمانی که SVB زمزمه‌های کمبود نقدینگی را آغاز کرد، سیرکل اعلام کرد که 3.3 میلیارد دلار در SVB سپرده‌گذاری کرده است و در ترازنامه خود تغییرات 5 درصدی ایجاد کرد.
نتیجه کاهش قیمت استیبل کوین USDC به زیر 87 سنت در روز شنبه و ایجاد موج وحشت از کاهش قیمت دلار آمریکا منجر شد. معامله‌گران به سرعت به تتر، بزرگترین استیبل کوین دلار آمریکا روی آوردند، اگرچه سوالاتی در مورد شیوه‌های معاملات و ذخایر ناشر آن مطرح شده است.
کاهش ارزش USDC قابل توجه است زیرا سیرکل که یک موسسه بسیار منظم و ایمن به‌شمار می‌رود، این شرکت آماده عرضه عمومی به‌عنوان یک نهاد جداگانه بود. این رویداد زنگ خطری برای سرمایه‌گذاران ایجاد کرد و نشان داد که «نه کلیدهای شما، نه توکن‌های شما» خلا موجود برای بانک‌ها و بلکه برای همه نهادهای متمرکز، حتی آنهایی که استیبل کوین‌های ما را اداره می‌کنند، پوشش نمی‌دهد.
Circle با اعلام اینکه از منابع شرکتی خود برای پوشش هر کسری استفاده می‌کند، تلاش کرد تا اعتماد از دست رفته را دوباره احیا کند، که این تصمیم‌گیری با موفقیت روبرو شد و بازار استیبل کوین تا عصر یکشنبه دوباره به حالت اول بازگردد. در نتیجه USDC و دای (که دارای ذخایر قابل توجهی USDC است) به قیمت قبلی خود بازگشته‌اند و انتظار می‌رود که USDC پس از جبران خسارت سپرده‌گذاران SVB اکنون با قیمت تعادلی معامله شود. اما آیا این کافی است؟
حق با کیست؟ بانک یا ارز دیجیتال
دارایی‌های ما برمی‌گردد، اما شوک وارد شده به سیستم عصبی ما همچنان باقی است. چگونه می‌توانیم به هر نهاد متمرکز اعتماد کنیم؟ چگونه می‌توانیم پول خود را در بانک‌هایی نگهداری کنیم که فقط تا سقف 250000 دلاری بیمه شده‌اند؟ آیا احتمال ورشکستگی بیمه هم وجود دارد؟ چگونه می‌توانیم پول خود را در استیبل‌کوین‌هایی را نگهداری کنیم که از سمت سرمایه‌گذاران بانکی مشابهی حمایت می‌شوند ؟
جذابیت بیتکوین در توانایی ذخیره ارزش به شیوه‌ای غیرمتمرکز با پشتوانه ریاضی است، بدون اینکه نیازی به تایید یا پشتیبانی انسانی را داشته باشد. هیچ‌کس 90 درصد از سپرده‌های شما را برای کسب سود وام نمی‌دهد، هیچ ابزار بانکی استفاده نمی‌شود و هیچ‌کس با پولی که به‌سختی به‌دست آورده‌اید در اوراق قرضه قمار نمی‌کند.
بیتکوین برای همین زمان ساخته شده است و به‌نظر می‌رسد بازار هم این موضوع را پذیرفته است. بازیابی بزرگ آینده‌ای را نشان می‌دهد که بیتکوین با ارزش‌ترین دارایی و معیار نهایی ارزش است. بیتکوین دارایی است که برای ذخیره ثروت خود استفاده می‌کنیم، شاید قطعات کوچک استیبل‌کوین را بفروشیم تا هزینه‌های روزانه خود را بپردازیم، اما فقط به این ذخیره غیرمتمرکز ارزش اعتماد داریم.
مفهوم تمرکز‌‌زدایی در سایر زمینه‌ها نیز صدق می‌کند، از جمله اینکه چگونه جوامع خود را اداره می‌کنیم، منابع را تخصیص می‌دهیم و تصمیم می‌گیریم که دولت ما چه چیزی را باید کنترل کند. تغییری قابل توجه در حال شکل‌گیری است و افراد بیشتری از سیستم سنتی به سیستم جدید روی می‌آورند.
نمی‌دانیم چقدر طول می‌کشد، اما بازنشانی بزرگ در حال وقوع است و در آن زمان بیتکوین ارز منتخب خواهد بود.
