آینده از آن کدام یک است؟ پول‌های فیات یا کریپتوکارنسی‌ها؟ مجادلات برای پاسخ دادن به این پرسش پایان ناپذیر جلوه می‌کنند. این پرسش را به شکل دیگری نیز می‌توان مطرح کرد: آیا ممکن است روزی کریپتوکارنسی‌ها در سطح جهانی یک پول واقعی قلمداد شوند؟!
وقتی خودم به آینده کریپتوکارنسی‌ها فکر می‌کنم، آن چیزی که شک و تردیدهایم درباره آینده را برطرف می‌کند، از دل گذشته‌های دور در تاریخ بشر سر بر می‌آورد. در خصوص این پرسش می‌توان تاریخ را به مثابه چراغی بر جاده‌های تاریک آینده تاباند تا شاید کمتر لغزید. اما باید کجای تاریخ را در جستجوی جوابی برای آینده کریپتوکارنسی‌ها کاوید؟! این پدیده چنان در تاریخ بشر تازه و بی‌سابقه است که بعید است مشابهی در تاریخ گذشته بتوان برایش یافت.
اجازه دهید چنان‌که بارها گفته و نوشته‌ام، یکی از فلسفه‌های وجودی کریپتوکارنسی‌ها را تکرار کنم. اگر خلق کریپتوکارنسی‌ها را به ماجرای آفرینش بشر در تاریخ ادیان ابراهیمی تشبیه کنیم، بیتکوین همان “آدم” است. اولین مخلوقی که قرار نیست داستان با او خاتمه پیدا کند؛ او با زاد و ولد، خودش را تکثیر می‌کند و در پهنه گیتی می‌گستراند. روزی که ناکاموتو وایت‌پیپر بیتکوین را منتشر کرد، یکی از اهداف آفرینش بیتکوین (نخستین کریپتوکارنسی) را چنین چیزی می‌دانست: وجود پولی آزاد که دولت‌ها و بانک‌ها تسلطی بر آن نداشته باشند.
کلیدواژه سخنم همین واژه “آزاد” است. اگر کریپتوکارنسی‌ها و بیتکوین را یکی از جلوه‌های تلاش بشر برای دست‌یابی به آزادی قلمداد کنیم، پس تاریخ بیتکوین، تاریخ همه تلاش‌های آزادی‌خواهانه بشر است. وقتی هم می‌خواهیم برای آینده نامعلوم کریپتوکارنسی‌ها پاسخی از دل تاریخ بجوییم، باید به سراغ مقوله آزادی برویم.
امروزه ما به راحتی می‌توانیم شغل و حرفه خود را تغییر دهیم، اگر سختی‌های یادگیری و حرفه‌آموزی را یک مانع تلقی نکنیم، مانع دیگری وجود ندارد که ما را از داشتن شغل دلخواه‌مان منع کند. بعضی از ما در طول زندگی حرفه‌ای خود ده‌ها شغل را تجربه می‌کنیم. اما روزگاری در تاریخ بشر بوده که چنین امکانی برای انسان‌ها فراهم نبوده است. آنها مجبور بوده‌اند شغل و حرفه موروثی خانواده‌شان را دنبال کنند. یا مشاغلی که یک قدرت بالاتر مانند حکومت آنها را به آن می‌گماشت. دهقان‌زادگان، دهقان می‌مردند.
امروزه ما به راحتی به سفرهای بین المللی می‌رویم، حتی با کمی سختی می‌توانیم تابعیت دیگر کشورها را بگیریم. اما روزگاری در تاریخ بشر بوده که ما چنین آزادی‌ای نداشتیم. درست است که در گذشته مفهوم دولت_ملت چندان جدی نبوده و مرزهای جغرافیایی و سیاسی هم اعتبار زیادی نداشتند، اما در عوض مرزهای فرهنگی و نژادی و دینی مهم‌ترین مانع تحرک جغرافیایی انسان‌ها بودند. شاید اگر از نقطه تولد خود هزار کیلومتر به غرب یا شرق سفر می‌کردید تا در آنجا سکونت کنید، از شما نمی‌پرسیدند که اهل کدام کشورید؟ اما قطعا می‌پرسیدند که از چه نژادی هستید یا دین و مذهب شما چیست؟ خیلی وقت‌ها بر اساس دین و فرهنگ و زبان و نژاد درباره مرگ و زندگی شما حکم می‌شد! چه برسد به حق سکونت‌تان در یک نقطه جغرافیایی!
امروزه ما مفهومی به نام حقوق بشر را به رسمیت شناخته‌ایم که بر پایه آن برای هر انسانی به صرف همین که انسان است حقوق و آزادی‌هایی تضمین شده‌اند. حق حیات! حق آزادی بیان! اما روزگاری در تاریخ بشر بوده (الان دیگر وجود ندارد!) که انسان‌ها واجد چنین حقوقی نبوده‌اند. حکومت‌ها یا دین‌هایی بوده‌اند که برای انسان به خودی خود حق زیستن و نفس کشیدن قائل نبودند؛ چه رسد به دیگر آزادی‌ها! انسان‌ها در آن دوره از تاریخ بشر برده و رعیت حاکمان بودند نه انسان و شهروند!
امروزه ما به راحتی از مفهومی به نام شهروندی صحبت می‌کنیم و با استناد به آن آزادی‌ها و حقوقی را برای خودمان قائلیم! آزادی اجتماعات! آزادی سندیکاها و تشکل‌های صنفی! آزادی اعتراضات مسالمت آمیز به دولت! آزادی حمل سلاح! آزادی انتخاب دین! آزادی نحوه پوشش! آزادی اندیشه و بیان! آزادی زندگی جنسی و زناشویی! آزادی مطبوعاتی و رسانه‌ای! اما بشریت روزگار پر رنجی را نیز از سر گذرانده است که انسان‌ها حق انتقادی ولو ملایم و مسالمت‌آمیز به حکومت را نداشته‌اند و به وحشیانه‌ترین شکل سرکوب می‌شدند. نمی‌توانستند مطالبات صنفی خود را به طور تشکیلاتی دنبال کنند. حکومت‌ها یا خود مردم، مرتکب نسل‌کشی علیه یک ملت دیگر می‌شدند؛ زیرا دین آنها را نمی‌پسندیدند. در جهان اسلام و نیز مسیحیت دادگاه‌هایی تشکیل می‌شدند تا عقاید مردم را تفتیش و محاکمه کنند. در هند یا بعضی دیگر ملت‌ها، زنان به همراه شوهران مرده‌شان سوزانده یا زنده به گور می‌شدند.
متاسفانه در کلاس تاریخ نیستیم وگرنه بسیار مفصل‌تر می‌شد درباره آزادی‌هایی که بشر در طول چندهزار سال به دست آورده است سخن گفت.
آزادی‌هایی که امروزه بدیهی قلمداد می‌کنیم اما پشتوانه آن خون و عرق میلیون‌ها انسان در نقاط مختلف جهان و در برهه‌های متمادی و متوالی تاریخ است.
به جز نقاط معدودی از جهان که می‌توان پسرفت‌های بشریت قلمداد کرد، ما در گذر زمان و به طور پیوسته در حال گذار به سوی آزادی بوده‌ایم. سرعت این گذار و تغییرات گاهی کاستی داشته و گاهی فزونی؛ ولی آن‌چه مسلم است این است که ما امروزه در دنیایی بسیار آزادتر از گذشته زندگی می‌کنیم. این حجم از آزادی که ما داریم، گرچه برای گذشتگان ما یک رویا بوده، اما نباید مانع حرکت ما به سوی آزادی‌های بیشتر شود.
یکی از عواملی که همواره ارمغان‌آور و نویدبخش آزادی بوده، تکنولوژی است. بسیاری از آزادی‌های تاریخ بشر بدون تکنولوژی و اختراعات، از حد یک آرزو فراتر نمی‌رفتند. اختراع موتور بخار نه تنها عموم انسان‌ها را از مشقت کارهای بدنی طاقت‌فرسا آزاد کرد، بلکه یکی از مهم‌ترین زمینه‌های لغو برده‌داری در آمریکای عصر لینکلن را هم فراهم کرد. همان طور که اختراع وسایل پیشگیری از حاملگی، آزادی‌هایی را به زنان بخشید که هیچ کشیش و سیاست‌مدار و رئیس جمهوری نتوانست. بله تکنولوژی زورگویان عصر جدید را هم تواناتر کرده است و به آنها امکانات بیشتری برای قلدری داده است؛ اما در یک برآیند کلی، ظهور هر تکنولوژی، آزادی جدیدی را برای بشر به ارمغان آورده است.
و حالا با یکی از انقلابی‌ترین تکنولوژی‌های معاصر مواجه‌ایم؛ کریپتوکارنسی‌های مبتنی بر بلاکچین! اکنون نوبت این تکنولوژی جدید است که صفحه تازه‌ای در تاریخ مبارزات آزادی‌خواهانه بشریت رقم بزند.
وقتی با مرور کوتاهی در تاریخ بشر می‌بینیم که افتان و خیزان همواره به سوی آزادی گام زده‌ایم، و از سوی دیگر کریپتوکارنسی‌ها نیز تجسم آرمان پول آزاد هستند، چندان دور از واقع‌نگری نیست اگر آینده‌ای بدون سلطه پول‌های فیات را تصور کنیم! چندان دور از واقع‌نگری نیست اگر آینده‌ای را تصور کنیم که دولت‌ها نتوانند ارزش پولِ در گردش در دست مردم را کم و زیاد کنند.
چندان دور از واقع‌نگری نیست اگر کریپتوکارنسی‌ها را واقعی‌ترین پول‌های جوامع انسانی در آینده‌ای نه چندان دور بدانیم!
امروزه در بسیاری از کشورها ماریجوانا کاملا قانونی است؛ در حالی که تا چند دهه پیش‌تر جرمی با مجازات‌های سنگین بود. نوشیدنی‌های الکلی تا چند دهه پیش‌تر در خود آمریکا جرمی بودند که دولت ایالات متحده جنگی تمام‌عیار علیه آنها راه انداخته بود ولی اکنون آزاد و قانونی هستند. روند گسترش آزادی‌های بشر خصوصا توسط تکنولوژی هنوز ادامه دارد.
تلگراف ما را از مشقت‌های چاپار رهانید و تلفن خانگی ما را از مشقت تلگراف؛ تلفن همراه از مشقت تلفن ثابت خانگی آزادمان کرد ولی باز هم جایی برای آزادی بیشتر دست‌هایمان هنگام تماس حس می‌کردیم که هندزفری‌های سیمی وارد میدان شدند و پس از مدت کوتاهی ایرپادها! ما زمانی مجبور بودیم همه چیز را روی کاغذ بنویسیم، بعد ماشین‌های تحریر وارد عرصه شدند، اما هنوز مشقت‌هایی وجود داشتند؛ کمی بعدتر خودمان را پشت کیبورد کامپیوترها دیدیم اما هنوز هم دوست داشتیم آزادتر باشیم و ناگزیر شدیم تایپ صوتی را اختراع کنیم. اما در آن هم متوقف نشدیم تا اینکه چندماه پیش پروژه نورولینک اعلام کرد یک انسان با تکنولوژی این شرکت (اتصال بی‌سیم مغز انسان به کامپیوتر) جمله‌ای درون ذهنش را مستقیما توئیت کرده است.
به گمان من پرسش مهم این نیست که آیا در آینده کریپتوکارنسی‌ها پول رایج و واقعی در جهان خواهند بود یا نه؟! پرسش مهم و اساسی این است که در این تغییر انقلابی کدام کشورها پیش‌گام و جلودار خواهند بود؟! همان‌طور که امروزه کشورهای دنیا بر اساس شاخص‌هایی همچون حقوق بشر و آزادی‌های مدنی و سیاسی دسته‌بندی می‌شوند، در آینده‌ای نه‌چندان‌دور بر اساس رواج و رسمیت کریپتوکارنسی‌ها دسته‌بندی خواهند شد! آینده از آن آزادی‌خواهان است.
برای مطالعه بیشتر در خصوص بیتکوین: جنبش آزادی‌خواهی معاصر می‌توانید به این منابع مراجعه کنید:
Cryptocurrency Is All About Freedom
زنده باد آزادی زنده باد بیتکوین