مالیات ارزهای دیجیتال در ایران و جهان

از آنجا که ارزهای دیجیتال می‌توانند به‌عنوان یک ابزار سرمایه‌گذاری، وسیله‌ای برای نقل‌وانتقال پول و حتی مانند جایگزینی برای پول‌های رایج عمل کنند، بحث‌های زیادی در مورد چگونگی اعمال مالیات ارزهای دیجیتال در ایران مطرح شده است. از طرفی هم با گسترش استفاده از ارزهای دیجیتال در ایران، ضرورت تدوین و اجرای قوانین و مقررات مالیاتی مرتبط با این حوزه بیش از پیش احساس می‌شود.

مالیات یک کابوس برای بسیاری از افراد است که امروزه پای آن به تریدرها و هولدرهای ارز دیجیتال نیز رسیده است. با پیچیده شدن مسائل مرتبط با رمزارزها و دیدگاه‌های مختلف از جانب حوزه‌های قضایی، مالیات ارز دیجیتال به یک نگرانی برای تریدرها و دارندگان رمز ارزها تبدیل شده است. اما کدام کشورها بهترین و بدترین برای مالیات ارزهای دیجیتال هستند؟

این مقاله به بررسی وضعیت فعلی مالیات بر ارزهای دیجیتال در ایران و جهان، چالش‌های موجود در این زمینه و ضرورت ایجاد یک چارچوب قانونی شفاف و منسجم برای نظارت بر این بازار روبه‌رشد می‌پردازد.

توجه داشته باشید مطالب ارائه‌شده در این مطلب مشاوره حقوقی یا مالی نیست و فقط باید به‌عنوان نقطه شروعی برای تحقیق بیشتر در رابطه با مالیات ارز دیجیتال به آن نگاه شود.

مالیات ارزهای دیجیتال چیست؟

مالیات ارز دیجیتال به عوارضی اطلاق می‌شود که بر فعالیت‌ها و تراکنش‌های مرتبط با ارزهای دیجیتال (مانند بیت کوین، اتریوم و دیگر ارزهای دیجیتال) اعمال می‌شود. این مالیات می‌تواند شامل انواع مختلفی از درآمدها و فعالیت‌ها باشد که در حوزه ارزهای دیجیتال رخ می‌دهند. به‌طور کلی، مالیات ارز دیجیتال به نحوه مالیات‌گذاری بر سود و زیان حاصل از معاملات، استخراج، نگهداری و استفاده از ارزهای دیجیتال اشاره دارد. در ادامه به برخی از جنبه‌های مالیات ارز دیجیتال اشاره می‌کنیم:

1. مالیات بر سود سرمایه (Capital Gains Tax): اگر فردی ارز دیجیتال خریداری کرده و سپس با فروش آن سودی کسب کند، این سود به‌عنوان «سود سرمایه» شناخته شده و ممکن است مشمول مالیات شود. میزان این مالیات به مدت زمان نگهداری ارز دیجیتال و قوانین مربوطه بستگی دارد. نحوه محاسبه سود سرمایه به این شکل است که معمولاً قیمت فروش منهای قیمت خرید می‌شود و عدد باقی‌مانده سود سرمایه خواهد بود. معمولاً سود سرمایه با نرخ کمتری نسبت به درآمد عادی مشمول مالیات می‌شود. فروش ارز دیجیتال و برخی دارایی‌های دیجیتال مانند NFT در محاسبه مالیات معمولاً سود سرمایه به‌حساب می‌آید.
2. مالیات بر درآمد (Income Tax): به‌طورکلی مالیات بر درآمد به مواردی مانند دستمزد، سود سهام، بهره و حق امتیاز افراد از یک دارایی اعمال می‌شود. به بیانی دیگر مالیات بر درآمد نوعی مالیات است که دولت متناسب با درآمد اشخاص یا کسب‌وکارها دریافت می‌کند. درصورتی‌که فردی از طریق فعالیت‌هایی مانند استخراج (ماینینگ)، پرداخت با ارز دیجیتال یا ارائه خدمات در ازای دریافت ارز دیجیتال درآمدی کسب کند، این درآمد ممکن است مشمول مالیات بر درآمد شود.
3. مالیات بر تراکنش‌ها (Transaction Tax): برخی کشورها مالیات‌هایی بر تراکنش‌های ارزهای دیجیتال اعمال می‌کنند. این مالیات ممکن است بر اساس حجم یا ارزش تراکنش محاسبه شود.
4. مالیات بر واردات و صادرات: در برخی موارد، انتقال ارزهای دیجیتال به‌عنوان واردات یا صادرات مالی در نظر گرفته شده و ممکن است مشمول مالیات‌های مربوطه باشد.

مالیات ارز دیجیتال بسته به کشور و قوانین آن متفاوت است و هنوز در بسیاری از کشورها، از جمله ایران، قوانین و مقررات دقیق و جامعی برای مالیات‌گذاری بر ارزهای دیجیتال به‌طور کامل تدوین نشده است. بااین‌حال، با افزایش استفاده از ارزهای دیجیتال و توجه بیشتر دولت‌ها به این حوزه، انتظار می‌رود که قوانین مرتبط با مالیات ارز دیجیتال به مرور زمان شفاف‌تر و جامع‌تر شود.

دسته بندی مالیات ارزهای دیجیتال در ایران

مالیات ارزهای دیجیتال در ایران ممکن است بر اساس نوع فعالیت متفاوت باشد. هر چند قوانین مالیاتی ایران در مورد ارزهای دیجیتال هنوز به‌طور کامل مشخص نشده، ولی می‌توان این فعالیت‌ها را بر اساس اصول کلی مالیاتی به چند دسته تقسیم کرد:

مالیات بر استخراج (Mining Tax)

استخراج ارزهای دیجیتال (ماینینگ) یکی از فعالیت‌های پرهزینه و پرمصرف است که درآمدزا هم محسوب می‌شود. در ایران، درآمد حاصل از استخراج ارزهای دیجیتال ممکن است به‌عنوان درآمد مشمول مالیات در نظر گرفته شود. در حال‌حاضر دولت داخل کشور برای مصرف برق توسط ماینرها تعرفه‌های ویژه‌ای تعیین کرده است، که می‌تواند به‌طور غیرمستقیم هزینه‌های مالیات ارزهای دیجیتال در ایران را افزایش دهد. در تصویر زیر می‌توانید بخشنامه مقررات تامین برق مراکز استخراج را مشاهده کنید:

مالیات بر ایردراپ (Airdrop Tax)

ایردراپ به روشی اشاره دارد که در آن ارزهای دیجیتال به‌صورت رایگان یا به‌عنوان پاداش به کیف پول‌های کاربران ارسال می‌شود. از نظر مالیاتی، ایردراپ‌ها ممکن است به‌عنوان یک منبع درآمد غیرمنتظره تلقی شوند؛ بنابراین مشمول مالیات بر درآمد شوند. البته هنوز قانون واضحی در مورد مالیات ایردراپ‌ها در کشور وضع نشده است. برخی از ایردارپ‌ها ممکن است درآمد بسیار چشم‌گیری برای کاربران داشته باشند و برای نقدکردن آن کاربر نیاز به صرافی دارد.

در آینده ممکن است قوانین مالیاتی بر درآمد از طریق ایردراپ‌ها جزو مالیات بر درآمد اتفاقی به حساب آید.

مالیات بر درآمد اتفاقی طبق ماده ۱۱۹ قانون مالیات‌های مستقیم، شامل جوایز و درآمدهای غیرمعمول است. برای اشخاص حقیقی، ماده ۱۳۱ نرخ‌ها را مشخص می‌کند: ۱۵٪ برای درآمد تا ۵۰۰ میلیون ریال، ۲۰٪ برای ۵۰۰ میلیون تا ۱ میلیارد ریال، و ۲۵٪ برای درآمدهای بالاتر. برای اشخاص حقوقی، نرخ ثابت ۲۵٪ است. تبصره‌هایی نیز برای موارد خاص مانند معافیت‌های امداد رسانی و کمک‌های خیریه در نظر گرفته شده است.

مالیات بر معاملات فیوچرز و اسپات (Futures and Spot Trading Tax)

بارها این سوال برایمان پیش آمده است که اگر یک تریدر سودده باشیم و به درآمد مستمر و پایدار رسیده باشیم، دولت از ما مالیات خواهد گرفت؟ یا اینکه اصلا دولت چگونه تشخیص خواهد داد که ما از طریق ترید درآمد داریم؟

معاملات فیوچرز و اسپات شامل خرید و فروش ارزهای دیجیتال به‌صورت مستقیم و با اهرم است. سود حاصل از این معاملات ممکن است مشمول مالیات بر درآمد یا سود سرمایه شود. سازمان امور مالیاتی کشور به خوبی و به‌صورت دقیق از درآمد تمامی قشرهای جامعه آگاه است و از آنجا که ترید به‌عنوان یک شغل با درآمد بالا در سطح جهانی معرفی شده است، قطعا از دید سازمان امور مالیاتی پنهان نخواهد ماند! ممکن است این نوع از مالیات ارزهای دیجیتال در ایران به این‌صورت باشد:

در معاملات آتی (فیوچرز)، معامله‌گران روی قیمت آینده ارزهای دیجیتال معامله می‌کنند. سود حاصل از این نوع معاملات، به‌ویژه در صورت برداشت نقدی (از طریق صرافی های داخلی)، احتمالاً مشمول مالیات بر سود سرمایه یا درآمد خواهد شد.

نکته مهم: هر دو نوع معاملات می‌توانند بسته به مدت زمان نگهداری و نوع درآمد (سود کوتاه‌مدت یا بلندمدت) به‌طور متفاوتی مشمول مالیات ازرهای دیجیتال در ایران شوند. همچنین تنها زمانی معامله‌گران باید مالیات بپردازند که تتر یا ارز دیجیتال خود را به ریال تبدیل و از طریق صرافی های داخلی برداشت کنند. معامله در صرافی های خارجی، غیرمتمرکز یا پلتفرم‌های همتا به همتا (در صورت نبود احراز هویت و ناشناس‌ماندن) شامل مالیت نمی‌شود.

مالیات بر هولد کردن (Holding Tax)

نگهداری یا هولد کردن ارزهای دیجیتال برای مدت طولانی معمولاً به‌طور مستقیم مشمول مالیات نمی‌شود، اما اگر در نهایت این ارزها فروخته شوند و سودی حاصل شود، سود حاصل از فروش ممکن است مشمول مالیات بر سود سرمایه شود.

قوانین مالیاتی ممکن است بین سودهای کوتاه‌مدت و بلندمدت تفاوت قائل شوند، که می‌تواند نرخ مالیات را تحت‌تأثیر قرار دهد.

هر چند قوانین مالیات ارزهای دیجیتال در ایران کاملآََ شفاف نیست، اما می‌توان انتظار داشت که فعالیت‌های مختلف به‌خصوص استخراج و خرید و فروش ارزهای دیجیتال در صرافی های داخلی، هر یک به نوعی مشمول مالیات شوند. برای تعیین دقیق میزان مالیات و نحوه اعمال آن، بهتر است افراد با یک مشاور مالیاتی آشنا به قوانین داخلی مشورت کنند.

مالیات ارزهای دیجیتال در ایران چگونه محسابه می شود؟

محاسبه مالیات ارزهای دیجیتال در ایران به‌صورت دقیق به دلیل نبود قانون جامع و مشخص در این حوزه کمی پیچیده است. اما بر اساس قوانین کلی که در مورد مالیات بر درآمد وجود دارد، می‌توان به‌صورت زیر محسابه مالیات این حوزه را انجام داد:

مالیات بر درآمد حاصل از معاملات ارزهای دیجیتال

• محاسبه سود خالص: ابتدا باید سود خالص خود را محاسبه کنید. سود خالص از تفریق هزینه‌های خرید ارز دیجیتال، هزینه‌های تراکنش و هزینه‌های دیگری که مرتبط با کسب درآمد است از درآمد کل حاصل از فروش به دست می‌آید.
• اعلام در اظهارنامه مالیاتی: سود خالص باید در اظهارنامه مالیاتی اعلام شود. این اظهارنامه باید هر سال به سازمان امور مالیاتی تحویل داده شود.
• نرخ مالیات: نرخ مالیات بر اساس قوانین مالیاتی کشور برای درآمدهای مختلف تعیین می‌شود. این نرخ می‌تواند بسته به میزان درآمد متفاوت باشد. برای درآمدهای کمتر از حدود ۲۸.۸ میلیون تومان، ممکن است معافیت مالیاتی وجود داشته باشد، اما برای درآمدهای بالاتر، نرخ مالیات می‌تواند از ۱۵٪ تا ۲۵٪ متغیر باشد​.

مالیات بر فعالیت های استخراج

درآمد حاصل از استخراج ارزهای دیجیتال به‌عنوان یک فعالیت اقتصادی مشمول مالیات است. هزینه‌های مرتبط با استخراج، مانند هزینه برق، خرید تجهیزات و نگهداری، از درآمد کسر می‌شود تا سود خالص محاسبه شود.

در برخی مناطق، شرکت‌هایی که فعالیت‌های استخراج خود را در مناطق خاصی مانند محدوده‌های دور از شهرهای بزرگ (مانند اصفهان و تهران) انجام می‌دهند، ممکن است تا پنج سال از معافیت مالیاتی برخوردار شوند.

آیا کاربران ارزهای دیجیتال در ایران باید مالیات پرداخت کنند؟

همان‌طور که در طول مقاله بارها اشاره کردیم در حال‌حاضر قانون شفافی برای مالیات ارزهای دیجیتال در ایران وضع نشده است. آن دسته از قوانینی که برای مالیات این حوزه وضع شده بیشتر برای شرکت‌ها یا صرافی‌های این حوزه است. بااین‌وجود نمی‌توان به یقین بیان کرد که کاربران فعال در این حوزه شامل مالیات نمی‌شوند و این مسئله کاملا برعکس است.

قوانین و شفاف‌سازی مالیات ارزهای دیجیتال در ایران روبه‌رشد و تکامل است؛ از آنجا که این حوزه به‌عنوان یک منبع درآمد نیز شناخته شده است کاربران و معامله‌گران در آینده‌ای نزدیک باید مالیات بپردازند و برای پرداخت آن باید به سایت اصلی سازمان امور مالیاتی کشور مراجعه کنند.

پرداخت مالیات ارزهای دیجیتال در ایران نیز به احتمال زیاد به این صورت خواهد بود که کاربر باید ابتدا برای خرید و فروش ارزهای دیجیتال در صرافی‌ها احراز هویت را انجام دهند. سپس این مالیات‌ها به‌صورت سالانه از حجم خرید و فروش و میزان سودی که به‌دست‌آورده‌اید، محسابه می‌شود. لازم به ذکر است که مالیات ارزهای دیجیتال در داخل کشور شامل فعالیت در صرافی های غیرمتمرکز یا همتا به همتا (در صورت نبود احراز هویت) نمی‌شود.

ادامه این مطلب توسط الیاس آهونن، کارشناس مالیاتی، برای بررسی بهترین و بدترین کشورهای جهان در رابطه با مالیات ارزهای دیجیتال است. همچنین آهونن در بررسی‌های خود قصد دارد رتبه ایالات‌متحده و بریتانیا را در این بخش مشخص کند.

این مطلب برای اولین بار توسط ایران بروکر ترجمه می‌شود.

با توجه به اینکه ارزهای دیجیتال یک صنعت جهانی فراتر از مرزها هستند، مسائل مالیاتی مربوط به آن‌ها به‌مراتب پیچیده‌تر از دارایی‌های دیگر است. می‌توان گفت مالیات مربوط به کریپتو که شامل انواع مکانیسم‌های نوآورانه و محصولاتی خلاقانه است که مشابه آن در امور مالی سنتی وجود ندارد، برای قانون‌گذاران یک چالش به‌حساب می‌آید. با تمام این تفاسیر بازهم باید گفت که برخی از کشورها قوانین ساده‌تری نسبت به دیگر کشورها در ارتباط با کریپتو دارند.

جالب است بدانید: آمریکایی‌هایی که ارز دیجیتال هولد یا ترید می‌کنند، توسط سازمان امور مالیاتی بدون توجه به اینکه کجا هستند با استفاده از IRS دنبال می‌شوند.

کجا زندگی می‌کنید؟ میزان مالیات شما بستگی به کشور محل زندگیتان دارد.

در رابطه با این سؤال که “چقدر مالیات باید برای ارز دیجیتال پرداخت کنیم؟” مسئله اول این است که اصلاً نیاز به پرداخت مالیات دارید یا نه؟ بسیاری از کشورها مانند بحرین، باربادوس، جزایر کیمن، سنگاپور، سوئیس و امارات متحده عربی هیچ مالیاتی بر سود سرمایه ناشی از فروش سهام یا دارایی دیجیتال اعمال نمی‌کنند. برای بسیاری از مردم میزان مالیات ارز دیجیتال بستگی به محل زندگی آن‌ها دارد.

برای تعداد کمی از افرادی که در حوزه ارزهای دیجیتال کار می‌کنند این امکان وجود دارد که بتوانند کشور محل زندگی خود را تغییر دهند و به کشوری بروند که مالیات کمتری به آن‌ها اعمال می‌شود.

البته برای بسیاری از افرادی که در صنعت بلاکچین مشغول به کار هستند خرید استراتژیک دارایی از حوزه‌های قضایی مطلوب، کاری نسبتاً ساده است؛ چرا که ثروت آن‌ها به دلیل دیجیتال بودن معمولاً به یک دارایی فیزیکی یا مکان جغرافیایی وابسته نیست.

ظاهراً مالیات ارز دیجیتال در رابطه با شهروندان امریکایی نسبت به کشورهای دیگر در وضعیت بدی قرار دارد. برخلاف دیگر کشورها، ایالات متحده علاوه بر اقامت، مالیات شهروندی نیز از افراد دریافت می‌کند. شهروندان امریکایی که در خارج از این کشور متولد شده‌اند و حتی یک‌بار پای خود را به ایالات متحده نگذاشته‌اند نیز باید این مالیات را پرداخت کنند.

البته باید گفت که شهروندان امریکایی یک گزینه برای فرار از مالیات دارند و آن‌هم مرتبط با ساکنان پورتوریکو است. یکی از شهروندان امریکایی-فرانسوی به نام هروه لارن که در این جزیره زندگی می‌کند، مدیرعامل شرکت Airvey.io است و به شرکت‌های وب 3 خدمات مشاوره‌ای ارائه می‌کند. هروه در این رابطه می‌گوید:

این جزیره بهترین محل اقامت مالیاتی برای امریکایی‌ها است، افراد می‌توانند با حفظ شهروندی خود از مزایای مالیاتی نیز بهره‌مند شوند.

پورتوریکو یک بهشت مالیاتی ارزهای دیجیتال برای شهروندان ایالات‌متحده است.

لارن در این رابطه توضیح می‌دهد که قانون مالیات پورتوریکو با نام قانون 60 در سال 2012 ایجاد شد که به شرکت‌هایی که در این جزیره مستقر هستند، این امکان را می‌دهد که 4 درصد مالیات پرداخت کنند که بسیار کمتر از مالیات بر درآمد در ایالات‌متحده است. علاوه بر این مالیات بر سود سرمایه در این جزیره 0% است.

او در ادامه می‌گوید:

این مشوق‌ها توسط دولت پورتوریکو برای ایجاد اشتغال و رشد در این جزیره با تمرکز بر زمینه‌های امیدوارکننده مانند صنعت بلاک چین ایجاد شده است.

لارن توضیح می‌دهد: به‌منظور نشان دادن اقامت مالیاتی، شهروندان ایالات‌متحده باید علاوه بر گذراندن شش ماه از سال در جزیره، آدرس اصلی، گواهینامه رانندگی و شناسه رأی‌دهندگان محلی را نیز داشته باشند.

وکیل شرکت Reed Smith LLP به نام سوهام پانچامیا که در دبی مشغول به فعالیت است بیان می‌کند که در آن سوی جهان، یعنی امارات متحده عربی یکی دیگر از حوزه‌های قضایی مناسب مالیاتی برای دارندگان ثروت‌های دیجیتال محیا شده است.

او می‌گوید:

ازآنجایی‌که کشورهای بیشتری شروع به تنظیم مقررات و مالیات بر ارزهای دیجیتال می‌کنند، سرمایه‌گذاران باید قوانین پیچیده مالیاتی را دنبال کنند و به‌طور بالقوه بدهی‌های مالیاتی بیشتری را متحمل می‌شوند. درعین‌حال دولت‌ها باید اطمینان حاصل کنند که سیاست‌ها به‌طور بی‌مورد پیچیده نباشند.

آیا مبادله ارز دیجیتال با ارز دیجیتال مشمول مالیات می‌شود؟

فیلیپ کرالیچکوویچ یکی از کارشناسان مالیات ارز دیجیتال در این رابطه می‌گوید:

به‌جز چند حوزه قضایی که بر ارزهای دیجیتال مالیات اعمال نمی‌کنند، مبادله ارز دیجیتال با ارز دیجیتال معمولاً مشمول مالیات می‌شود، البته برخی از کشورها مالیاتی بر آن اعمال نمی‌کنند.

او می‌گوید کشورهایی که مالیاتی بر مبادله ارز دیجیتال با ارز دیجیتال اعمال نمی‌کنند عبارت‌اند از فرانسه، اتریش، کرواسی، لهستان و کشور ایتالیا نیز از سال 2023 به این لیست اضافه شده است. در این کشورها تا زمانی که دارایی‌های دیجیتال شما در متاورس باقی بماند و با پول فیات مبادله نشود، هیچ مالیاتی به آن اعمال نمی‌شود.

فیلیپ می‌گوید این رفتار در حال افزایش است و در سراسر اتحادیه اروپا شاهد تلاش‌هایی برای اجرای این قانون هستیم، چرا که مالیات بر مبادله ارز دیجیتال با ارز دیجیتال باعث ایجاد مشکلات نقدینگی در این صنعت می‌شود.

قابل ذکر است، اکثر حوزه‌های قضایی اصلی مانند ایالات‌متحده و بریتانیا در حال حاضر معامله بیت کوین با اتر را یک رویداد مشمول مالیات می‌دانند. همان‌طور که اداره مالیات استرالیا بیان کرده، حتی کاری مانند تبدیل ETH به wETH نیز نوعی تجارت است که این موضوع باعث ایجاد بحث‌های قابل‌توجهی در این حوزه شد:

هنگامی‌که ETH خود را به WETH تبدیل می‌کنید، دارایی متفاوتی برای اهداف مالیات بر عایدی سرمایه (CGT) ایجاد کرده‌اید و هنگام تبدیل باید مالیات بر عایدی سرمایه را محاسبه کنید.

در بسیاری از حوزه‌های قضایی، می‌توان تفاوت‌هایی را در رفتارهای مالیاتی در رابطه با سود سرمایه کوتاه‌مدت و بلندمدت مشاهده کرد. به‌عنوان‌مثال در ایالات‌متحده، برای سود سرمایه بلندمدت تخفیف اعمال می‌شود، اما درصورتی‌که دارایی خود را قبل از 365 روز به فروش برسانید، مالیات درآمد معمولی به سود شما اعمال می‌شود. درواقع این امکان وجود دارد که در چنین شرایطی نرخ مؤثر مالیات تا دو برابر افزایش پیدا کند. البته در رابطه با کشورهای دیگر مانند کانادا سود مالیات سرمایه بلندمدت و کوتاه‌مدت یکسان است و در مورد همه آن‌ها نصف مالیات بر درآمد اعمال می‌شود.

قوانین مالیات ارز دیجیتال در اروپا

کرالیچکوویچ در ادامه می‌گوید:

«آلمان و کرواسی نیز بین سود کوتاه‌مدت و بلندمدت تفاوت قائل هستند. در آلمان پس از 12 ماه نگهداری یک دارایی مالیات آن 0 می‌شود و در رابطه با کرواسی این مدت‌زمان 24 ماه است. همچنین قابل‌توجه است که آلمان اجازه می‌دهد تا شهروندان 600 یورو سود کوتاه‌مدت معاف از مالیات در سال داشته باشند.

در کرواسی می‌توانید سود دریافتی از تجارت ارزهای دیجیتال را به استیبل کوین تبدیل کنید و دو سال منتظر بمانید تا مالیات متوجه دارایی‌های شما نشود.

می‌توان گفت کرواسی یکی از مکان‌های جغرافیایی مناسب برای معامله‌گران ارز دیجیتال است. حتی زمانی که قصد نداشته باشید از معافیت دو ساله نگهداری دارایی دیجیتال استفاده کنید، مالیات بر سود سرمایه دیجیتال شما متناسب با شهری که در آن زندگی می‌کنید تا 10 درصد متغیر است.

برخی از کشورها در رابطه با مالیات ارز دیجیتال سختگیری بیشتری دارند. در کشور هند علاوه بر اینکه باید مالیات 30 درصدی را برای سود حاصل از تجارت ارز دیجیتال خود پرداخت کنید، 1 درصد کسر مالیات در مبدأ (TDS) نیز برای هر معامله شما اعمال می‌شود. این کشور ادعا کرده که این کار برای ردیابی وجوه است. صرافی‌های ارز دیجیتال معتقدند که سیاست‌های این‌چنینی می‌تواند به‌شدت بر تجارت در این صنعت تأثیر بگذارد.

در کشور اندونزی نیز یک مالیات بر ارزش‌افزوده مشابه 0.11٪ تا 0.22٪ روی همه تراکنش‌های مرتبط با ارز دیجیتال اعمال شده، که کرالیچکوویچ آن را به‌عنوان روشی برای دولت برای ردیابی تمام تراکنش‌های ارز دیجیتال می‌داند.

به گفته کرالیچکوویچ، دیدگاه کشور هند نسبت به ارزهای دیجیتال مشابه با بلیت‌های بخت‌آزمایی یا قمار است و اعتقاد دارد که زیان‌هایی که به دارایی‌های معامله‌گران اعمال می‌شود ارتباطی به مالیات ندارد و میزان زیان را نباید از سود کسر کرد. به همین دلیل بسیاری از افرادی که در هند مشغول به معامله ارزهای دیجیتال هستند، از صرافی‌های محلی این کشور دوری می‌کنند و شروع به استفاده از برنامه‌های غیرمتمرکز کرده‌اند.

کرالیچکوویچ در رابطه با استونی می‌گوید این کشور اروپایی نیز حاضر نیست زیان‌ها را از سود کسر کند. این کشور اعتقاد دارد که معامله‌گران فقط باید مالیات سودهایی که کسب می‌کنند را پرداخت کنند و ضررهایی که متوجه دارایی آن‌ها می‌شود نباید شامل کسر از مالیات شود که این موضوع از نظر حسابداری بسیار عجیب است.

مارکو جوکیچ، مدیرعامل ارائه‌دهنده نرم‌افزار گزارش‌دهی خودکار مالیاتی Taxtris، در این رابطه می‌گوید که تلاش‌هایی برای تغییر این موضع در حال انجام است.

خطر طبقه‌بندی شدن به‌عنوان یک معامله‌گر حرفه‌ای، دام دیگری است که سرمایه‌گذاران باید مراقب آن باشند.

بعضی از دولت‌ها در حال ایجاد تمایز بین معامله‌گر حرفه‌ای و معمولی هستند، هرچند مرز این تمایز مشخص نیست و تا حد زیادی به تفسیر مقامات مالیاتی بستگی خواهد داشت.

در رابطه با این طبقه‌بندی فاکتورهای خاصی مانند تعداد تراکنش‌ها، اندازه تراکنش‌ها و منظم بودن معاملات در نظر گرفته می‌شود. کرالیچکوویچ توضیح می‌دهد که همه این عوامل می‌توانند بر تصمیم دولت در رابطه با طبقه‌بندی یک معامله‌گر به‌عنوان یک شخص حرفه‌ای تأثیر بگذارند.

برخی از معامله‌گران ممکن است حتی برخلاف میلشان، مجبور شوند همه سودهای معاملات خود را به‌عنوان مالیات بر درآمد گزارش کنند، که نرخ بسیار بالاتری دارد. اما اگر این کار را انجام ندهند ممکن است قوانین سختگیرانه تری در انتظارشان باشد.

به‌طورکلی معامله‌گران باید متناسب با حوزه قضایی خود تصمیم بگیرید که خودشان را به‌عنوان یک شرکت معرفی کنند یا یک معامله‌گر.

نحوه محاسبه سود سرمایه در ارز دیجیتال

سود سرمایه ارز دیجیتال چطور محاسبه می‌شود؟ یک پاسخ واحد در این رابطه وجود ندارد. وقتی نوبت به محاسبه سود سرمایه مشمول مالیات می‌رسد، گام مهم محاسبه مبنای هزینه است. این هزینه به مقدار مبلغی گفته می‌شود که قانون مالیات محلی برای خرید یک دارایی تخمین میزند. روش‌های حسابداری مختلفی برای تخمین این میزان در کشورهای مختلف وجود دارد. حتی برخی از کشورها به صاحبان کسب‌وکار این اجازه را می‌دهند که یک روش را انتخاب کنند.

اولین ورود، اولین خروج یا FIFO یکی از متداول‌ترین روش‌ها و ابزارهایی است که سود با این فرض محاسبه می‌شود که اولین واحدهای به‌دست‌آمده از یک دارایی ابتدا فروخته می‌شوند.

 این بدان معناست که شخصی که 1 بیت کوین را به قیمت 10 دلار، یک بیت کوین به قیمت 100 دلار، 1000 دلار و 10000 دلار در یک دوره پنج‌ساله خریداری کرده و یکی از آن‌ها را در سال 2022 به قیمت 20000 دلار بفروشد، فرض بر این خواهد بود که بیت کوینی که 10 دلار خریده بود را فروخته است و مالیات آن بر اساس این قیمت محاسبه خواهد شد. سود مشمول مالیات در این مثال 19990 دلار خواهد بود.

یک روش دیگر برای محاسبه سود مشمول مالیات محاسبه میانگین بهای تمام‌شده است. این مدل محاسبه روش دیگری است که میانگین بهای تمام‌شده دارایی‌ها را به‌عنوان قیمت خرید محاسبه می‌کند. طبق مثال قبلی، جایی که شخصی در مجموع 5 بیت کوین را به قیمت 11110 دلار خریداری کرده، میانگین قیمت بیت کوین‌ها 2222 دلار خواهد بود، به این معنی که سود مشمول مالیات از فروش یک‌پنجم دارایی‌ها در سال 2022 کمی کمتر بوده و به 17778 دلار خواهد رسید.

آخرین ورود، اولین خروج (LIFO) تقریباً شبیه به FIFO است، اما عملاً برعکس آن عمل می‌کند و نتیجه بسیار مطلوب‌تری برای معامله‌گران دارد.

سازمان‌های مالیاتی بسیاری از حوزه‌های قضایی، ازجمله سازمان‌های ایالات‌متحده، بریتانیا، استرالیا و ژاپن دستورالعمل‌هایی را ایجاد کرده‌اند که توضیح می‌دهد مالیات‌دهندگان می‌توانند یکی از این روش‌ها را با محدودیت‌های خاصی انتخاب کنند. البته این به شرطی است که به روشی که انتخاب کرده‌اند پایبند باشند.

کانادا یکی از کشورهایی است که از میانگین هزینه برای اعمال مالیات بر سود سرمایه ارزهای دیجیتال استفاده می‌کند، چرا که آژانس درآمد کانادا (CRA) ارزهای دیجیتال را به‌عنوان کالا پذیرفته و از آن‌ها مالیات می‌گیرد.

کرالیچکوویچ خاطرنشان می‌کند: لهستان و مجارستان روش‌های خاص خود را بر اساس جریان نقدی و هزینه درآمد برای محاسبه سود سرمایه دارند، اما کشورهای اروپایی دیگر تمایل دارند از روش‌های استاندارد پیروی کنند.

چه از FIFO یا LIFO استفاده کنید، سود سرمایه معمولاً با جمع‌کردن تمام زیان‌ها و سودهای سال و به دنبال آن کم کردن زیان کل از سود محاسبه می‌شود. اگر در چنین شرایطی به این نتیجه برسید که سود خالص شما منفی بوده، هیچ مالیاتی بر شما اعمال نخواهد شد.

همان‌طور که گفت شد در این زمینه نیز استثنایی وجود دارد که می‌توان در هند و استونی یافت، که به گفته کرالیچکوویچ این دو کشور اجازه نمی‌دهند زیان از محاسبات مالیات کریپتو کسر شود.

مالیات NFT ها

کرالیچکوویچ می‌گوید:

«هنوز هیچ روش حسابداری خاصی برای NFT ها طراحی نشده است، چراکه غیرقابل تعویض هستند، بنابراین همیشه می‌توان میزان سود آن‌ها را شناسایی کرد – برای دارایی‌های قابل تعویض مانند بیت کوین، شما نمی‌دانید کدام بیت کوین را ابتدا فروخته‌اید، به همین دلیل است که روش FIFO وجود دارد.»

با این اوصاف، او NFT ها را به‌عنوان “یک دارایی پیچیده” توصیف می‌کند، برای مثال در اروپا، راهنما یا اصطلاحات زیادی برای مالیات NFT ها وجود ندارد. کرالیچکوویچ می‌گوید: «کم‌وبیش مانند ارزهای دیجیتال با NFT ها رفتار می‌شود.»

نوع سوم مالیات: مالیات بر ثروت

کرالیچکوویچ می‌افزاید:

«نوع سومی از مالیات علاوه بر درآمد و عایدی سرمایه وجود دارد، و آن مالیات بر ثروت است. بر اساس این مالیات شما بر اساس ارزش پورتفولیوی خود در یک تاریخ مشخص مالیات می‌پردازید. به‌عنوان‌مثال، اسپانیا، سوئیس، هلند، نروژ و آرژانتین مالیات بر ثروت را بر اساس ثروت خالص مالیات‌دهندگان در هر سال مالیاتی دریافت می‌کنند.»

درحالی‌که ارزش‌گذاری ارزهای دیجیتال نسبتاً ساده است، ارزش‌گذاری NFT برای مالیات بر ثروت داستان متفاوتی دارد. در بازارهای سنتی، اگر بازار نقدینگی مانند دارایی، نرم‌افزار یا مالکیت معنوی وجود نداشته باشد، می‌توان کارشناسان مالی را برای برآورد ارزش بر اساس شواهدی مانند اسناد و مدارک پشتیبان و شاهدان متخصص استخدام کرد.

بااین‌حال، در این مرحله، ارزش‌گذاری NFT گفتگویی بین سازمان مالیاتی و فرد است. کرالیچکوویچ می‌گوید:

«NFT ها اکنون منابع بسیار جزئی برای درآمدهای مالیاتی هر کشور هستند. مقامات مالیاتی به دنبال این هستند که زمان خود را در جایی بگذرانند که بتوانند بیشترین برداشت را داشته باشند.»

ارزیابی حوزه‌های قضایی برای مالیات‌های ارز دیجیتال در یک نگاه

به‌طورکلی کشورهای مختلف مقررات مختلفی در رابطه با مالیات ارزهای دیجیتال اعمال می‌کنند. برای یک معامله‌گر ارز دیجیتال برخی از کشورها از نظر مالیات بسیار به صرفه‌تر از دیگر کشورها هستند.

در حال‌حاضر قانون واضح و شفافی برای اخذ مالیات ارزهای دیجیتال در ایران از کاربران و معامله‌گران فعال این حوزه وجود ندارد. اما شرکت‌های حوزه استخراج و صرافی‌ها مالیات خود را در این حوزه پرداخت می‌کنند؛ البته طبق قوانینی که هنوز در حال رشد است اگر درآمد کاربر از فضای ارزهای دیجیتال بالاتر از ۲۸.۸ میلیون تومان باشد بین ۱۵ تا ۲۵ درصد به احتمال زیاد باید مالیات پرداخت کند.

کشورهایی مانند امارات متحده عربی، سنگاپور، سوئیس و جزایر مختلف دریای کارائیب، ازجمله پورتوریکو، نمره A می‌گیرند. از جنبه منفی، این پناهگاه‌های مالیاتی درجه A اغلب با هزینه‌های زندگی قابل‌توجهی همراه هستند.

کشورهایی مانند کرواسی، فرانسه، اتریش، لهستان، ایتالیا و شاید آلمان به دلیل فقدان مالیات بر تراکنش‌های کریپتو به کریپتو یا سایر راه‌حل‌های کاربردی مانند تخفیف در سود سرمایه بلندمدت، رتبه بالایی در محدوده B دارند.

ایالات‌متحده، بریتانیا، کانادا، استرالیا و بسیاری از کشورهای اروپایی به دلیل قوانین نامطلوب، ازجمله مالیات معاملات و مبادلات رمزارز با رمزارز و محدودیت‌هایی در تخفیف‌های مالیاتی، در رده C قرار می‌گیرند.

هند و در کمال تعجب، استونی را می‌توان به دلیل عدم وجود تخفیف مالیاتی در دسته D قرار داد. درجه F به‌طور طبیعی به کشورهایی می‌رسد که تجارت ارز دیجیتال را به‌طورکلی ممنوع می‌کنند.

البته همه این رتبه‌بندی‌ها می‌توانند با معرفی قوانین و شیوه‌های جدید تغییر کنند. درحالی‌که مالیات‌های زیاد ممکن است درآمد دولت را افزایش دهد، ممکن است به‌طور مشابه باعث فرار مغزها و فرار سرمایه شود، درحالی‌که می‌توان انتظار داشت که معرفی سیاست‌های دوستانه برای صنعت دارایی دیجیتال باعث رشد آن در مرزهای ملی شود. این‌ها مسائل پیچیده و سیاسی هستند که کشورها باید در نظر بگیرند.

سؤالات متداول- مالیات ارز دیجیتال