گزارش هفتگی گلس نود | بررسی مشکلات مربوط به استیکینگ در اتریوم

آخر هفته گذشته، شاهد افزایش تنش‌های ژئوپلیتیکی در خاورمیانه بودیم که با حملات پهپادی ایران به رژیم صهیونیستی در روز شنبه به اوج خود رسید. از آنجایی که ارزهای دیجیتال تنها دارایی‌هایی هستند که در آخر هفته نیز معامله می‌شوند، این تنش‌ها باعث افت قابل‌توجهی در قیمت‌ها شد. بیت‌ کوین با کاهش ۸ درصدی و اتریوم با کاهش ۱۳ درصدی قیمت روبرو شدند. بازارها تا حدی بهبود یافتند، اما همچنان با احتیاط سرمایه‌گذاران در مورد تأثیرات بلندمدت، در حال نوسان و یا روند کاهشی هستند.

در دنیای اتریوم، بحث مهمی در مورد تغییر احتمالی نرخ انتشار اتریوم در جریان است. این بحث زمانی آغاز شد که دو محقق اتریوم پیشنهاداتی را برای کاهش انتشار ETH و در نتیجه کم کردن پاداش‌های استیکینگ ارائه دادند.

هدف اصلی این بحث‌ها، کاهش رشد استخرهای استیکینگ است. با این کار، می‌خواهند بر تسلط روزافزون نوآوری‌های جدید مانند لیکوئید استیکینگ (Liquid Staking) و ری‌استیکینگ (Restaking) نظارت داشته باشند و از نقش اتریوم به عنوان یک واحد پول محافظت کنند.

استیکینگ روی اتریوم با تقاضای غیرمنتظره و بالایی روبرو شده، به طوری که در حال حاضر بیش از 31.4 میلیون اتریوم (حدود 26 درصد از کل عرضه) به طور فعال در اثبات سهام اتریوم مشارکت می‌کنند. همانطور که می‌بینیم، سرعت رشد اتریوم‌های استیک شده در ماه‌های اخیر به خصوص پس از معرفی پروتکل Eigenlayer Restaking در ژوئن 2023 و پروتکل‌های لیکوئید استیکینگ در اوایل سال 2024 افزایش یافته است.

سیستم پاداش‌دهی نامتعادل در استیکینگ اتریوم

در ابتدا، پروتکل اثبات سهام (PoS) به گونه‌ای طراحی شده بود که با افزایش تعداد اتریوم‌های استیک شده، سود هر ولیدیتور (Validator) کاهش یابد. این مکانیزم به طور خودکار اندازه استخر استیکینگ را تنظیم می‌کند و با 31.4 میلیون اتریوم استیک شده فعلی، APY سالانه تخمینی برای هر ولیدیتور حدود 3.2٪ است.

با این حال، ظهور نوآوری‌های جدید مانند لیکوئید استیکینگ و ری‌استیکینگ، انگیزه‌های کاربران برای استیک کردن را افزایش داده است. این پروتکل‌ها به کاربران این امکان را می‌دهند که بدون قفل کردن ETH خود برای مدت طولانی، در استیکینگ شرکت کنند. این امر منجر به افزایش تقاضا برای استیکینگ شده و فشار بیشتری بر نرخ پاداش‌ها وارد کرده است.

برخی از محققان معتقدند که این امر می‌تواند منجر به تسلط تعداد کمی از بازیگران بزرگ در استخرهای استیکینگ شود و تمرکز را در شبکه افزایش دهد. آنها همچنین نگرانند که این امر ممکن است انگیزه‌های بلندمدت برای حفظ امنیت شبکه را تضعیف کند.

در نتیجه، نگرانی‌هایی در مورد کاهش نرخ انتشار ETH برای مقابله با این اثرات مخرب و حفظ پایداری بلندمدت شبکه وجود دارد.

سال گذشته، پروتکل EigenLayer فرآیند ری‌استیکینگ را معرفی کرد. این پروتکل به کاربران اجازه می‌دهد تا اتریوم‌های استیک شده یا توکن‌های لیکوئید استیکینگ خود را در قراردادهای هوشمند EigenLayer قرار دهند. سپس این دارایی‌ها می‌توانند به عنوان وثیقه امنیتی برای سایر سرویس‌ها مانند رول‌آپ‌ها، اوراکل‌ها و پل‌های بلاکچینی مورد استفاده قرار گیرند. علاوه بر بازدهی استیکینگ در شبکه اصلی اتریوم، ری‌استیکرها کارمزدهای اضافی را نیز از این سرویس‌ها به دست می‌آورند.

از زمان راه‌اندازی این پروتکل، استیکینگ روی EigenLayer به شدت افزایش یافته، به طوری که ارزش کل قفل‌شده (TVL) در حال حاضر به بیش از 14.2 میلیون اتریوم (حدود 13 میلیارد دلار) رسیده است. این سطح بالای تقاضا برای استیک مجدد تا حدی به دلیل انتظارات برای ایردراپ EigenLayer بوده است.

ظهور لیکوئید ری‌استیکینگ

لیکوئید ری‌استیکینگ (Liquid Restaking) شبیه به استیکینگ عمل می‌کند و به کاربران اجازه می‌دهد تا توکن‌های خود را دوباره استیک کرده و در ازای آن یک نسخه نقدشونده از دارایی‌های استیک شده خود دریافت کنند. این گزینه به نظر می‌رسد که مورد علاقه کاربران Eigenlayer بوده، به طوری که 63 درصد از سپرده‌‌گذاری‌ها در Eigenlayer از طریق ارائه‌‌دهندگان لیکوئید ری‌استیکینگ انجام می‌شود.

پژوهشگران بنیاد اتریوم نگرانی‌هایی را در مورد میزان بالای استیکینگ و رشد مداوم آن مطرح کرده‌اند. اگرچه با افزایش تعداد اتریوم‌های استیک‌شده، نرخ پاداش برای هر ولیدیتور کاهش می‌یابد، اما با افزایش قابل‌توجه کل اتریوم‌های استیک‌ شده، مجموع پاداش‌های پرداختی همچنان می‌تواند به تورم دامن بزند. در حال حاضر، حدود ۱/۰۱ درصد از کل عرضه اتریوم از زمان به‌روزرسانی «مرج» (The Merge) شامل توکن‌های تازه ایجاد شده است، با این حال سوزاندن حدود ۳/۵۵ درصد از کل عرضه در همین مدت زمان، این اثر را تا حدودی خنثی می‌کند.

نگرانی‌هایی در مورد استیکینگ بالای اتریوم وجود دارد. با افزایش تعداد اتریوم‌های استیک شده، گرچه سود استیک برای هر ولیدیتور کم می‌شود، اما با زیاد شدن کل اتریوم‌های استیک شده، ممکن است تورم همچنان رشد کند. در حال حاضر، سوزاندن بخشی از اتریوم جلوی تورم شدید را می‌گیرد.

مشکل اصلی این است که با استیک شدن بیشتر ETH، افرادی که اتریوم خود را استیک نکرده‌اند، ضرر می‌کنند. زیرا سود حاصل از تورم به استیک‌‌کنندگان می‌رسد و ارزش اتریوم آن‌ها نسبت به اتریوم استیک شده کمتر می‌شود.

این وضعیت می‌تواند باعث شود که در آینده، دیگر اتریوم به عنوان پول رایج در شبکه اتریوم کاربرد نداشته باشد. به جای آن، توکن‌های مشتق شده مانند stETH یا توکن‌های لیکوئید ری‌استیکینگ که سود بیشتری می‌دهند، نقش پول را بر عهده بگیرند.

مشکل دیگر این است که اگر پروژه‌های ارائه‌دهنده این توکن‌های مشتق قدرت زیادی بگیرند، می‌توانند بر ثبات و نحوه اداره لایه‌های اجرایی و اجماع اتریوم تأثیر منفی بگذارند. در حال حاضر، نیمی از اتریوم‌های استیک شده از طریق همین پروژه‌ها تأمین می‌شود.

علاوه بر تورم، استیکینگ بالای اتریوم می‌تواند بر ارزش پولی آن نیز اثر منفی بگذارد. در حال حاضر، 11 درصد از کل اتریوم به صورت توکن‌های لیکوئید استیکینگ و 2.2 درصد به صورت توکن‌های ری‌استیکینگ نگهداری می‌شود. این توکن‌ها در واقع نوعی مشتق از اتریوم هستند که به دارندگانشان سود بیشتری می‌دهند.

اگر افراد زیادی به جای نگهداری اتریوم، به دنبال کسب سود بیشتر از طریق این توکن‌ها باشند، می‌تواند تقاضا برای اتریوم را کم کند و ارزش آن را پایین بیاورد.

بنیاد اتریوم پیشنهاداتی را برای محدود کردن و کاهش عرضه سالانه ETH ارائه کرده است. این کار با هدف کاهش جذابیت استیکینگ برای افراد جدید و در نتیجه کند کردن رشد استخرهای استیکینگ انجام می‌شود.

با این حال، این پیشنهادات با مخالفت شدید جامعه اتریوم روبرو شده است. بسیاری از کاربران معتقدند که در حال حاضر نیازی به تغییر نیست و لزومی برای به‌روزرسانی مجدد سیاست پولی اتریوم وجود ندارد.

خلاصه و نتیجه گیری

در دنیای اتریوم، بحثی داغ در مورد تغییر میزان عرضه اتریوم در جریان است. هدف از این تغییرات، کاهش سرعت رشد استخرهای استیکینگ (Staking Pool) است. دلیل این کار، کم کردن تاثیر نوآوری‌هایی مانند لیکوئید استیکینگ و ری‌استیکینگ است که باعث افزایش سودآوری و در نتیجه تقاضای کاربران برای استیک کردن می‌شود.

افزایش قابل‌توجه استیکینگ که هم اکنون به ۳۱/۴ میلیون اتریوم یا تقریبا ۲۶ درصد از کل موجودی رسیده، ناشی از پروتکل‌های استیکینگ مجددی مانند Eigenlayer است. این پیشرفت‌ها منجر به افزایش توکن‌های استیکینگ شده که ممکن است در بلندمدت، نقش اتریوم را به عنوان یک دارایی با ارزش ذاتی تضعیف کند. بنیاد اتریوم پیشنهاد محدود کردن انتشار سالانه اتریوم برای کاهش رشد استخرهای استیکینگ را ارائه کرده، اما این پیشنهاد با مخالفت قابل‌توجهی از سوی جامعه اتریوم مواجه شده است.