موفقیت در بازارهای مالی، گویی رقصی ظریف بر لبه تیغ است. تسلط بر مفاهیم کلیدی، نقشی حیاتی در این رقص ایفا میکند و FVG یکی از این مفاهیم راهگشا است. در دنیای پرهیاهوی معاملات، مفهومی به نام “شکاف ارزش منصفانه” (تفاوت بین ارزش فعلی) یا FVG وجود دارد که میتواند دریچهای نو به سوی سودآوری برای شما بگشاید.
در این مقاله، میخواهیم به زبان ساده و قابل فهم، اصطلاح FVG مخفف “Fair Value Gap” را توضیح دهیم. برای آسانتر شدن درک آن، آن را با پدیدههایی که در طبیعت میبینیم مقایسه خواهیم کرد. در پایان این مقاله، شما متوجه خواهید شد که مفهوم FVG چیست و چگونه میتوانید از آن در معاملات خود استفاده کنید.
شکاف ارزش منصفانه یا FVG چیست؟
تصور کنید در حال گشت و گذار در بازاری شلوغ هستید. ناگهان، چشمتان به مغازهای میافتد که در آن، کالایی با قیمتی عجیب و غریب به فروش میرسد. قیمتی که به نظر شما، خیلی پایینتر از ارزش واقعی آن کالا است. چه کار میکنید؟
بدون شک، آن کالا را میخرید!
در دنیای فارکس، این فرصتهای ناب، شکاف ارزش منصفانه یا Fair Value Gap نامیده میشوند. همچنین به گپ نیز معروفاند.

برای فهم استراتژی FVG، ابتدا باید بدانیم “ارزش منصفانه” در معاملات به چه معناست. ارزش منصفانه را میتوان بهعنوان قیمت “واقعی” یا “درست” یک دارایی بر اساس ویژگیهای بنیادی آن و شرایط بازار در نظر گرفت. این قیمتی است که در یک بازار کارآمد، یک دارایی به طور منطقی باید با آن معامله شود.
حال FVG چگونه به این مفهوم مرتبط میشود؟ در یک نمودار کندلی، که نوعی نمودار برای نمایش حرکات قیمت در معاملات است، این گپها نشاندهنده تفاوت بین قیمت فعلی معامله یک دارایی و ارزش منصفانه آن است. این شکاف به صورت بصری قابل مشاهده است. مثل این است که روی نمودار فضایی را ببینید که قیمت دارایی هنوز آن را لمس نکرده است، اما از نظر تئوری، بر اساس ارزش منصفانهاش، باید به آن برسد. بنابراین، Fair Value Gap به معنای شناسایی این فضاها یا شکافها روی نمودار است. آنها به ما نشان میدهند که قیمت ممکن است به کجا حرکت کند تا با ارزش منصفانه دارایی همسو شود.
به عبارتی دیگر، در هر بازاری، تعادل بین عرضه و تقاضا، قیمت را تعیین میکند. اما زمانی که این تعادل به هم میریزد، خلاء به وجود میآید و قیمت از منطقه ارزش واقعی خود دور میشود. این خلاء، فرصتی برای معاملهگران باهوش ایجاد میکند تا با پر کردن آن، سود کسب کنند.
مبدأ پیدایش FVG کجاست؟
این مفهوم ریشه در سبک معاملاتی “پرایس اکشن ICT” دارد. مایکل هادلستون، بنیانگذار این سبک، اهمیت استراتژی FVG در پرایش اکشن را در تحلیل بازار و معاملات برجسته کرد.
چرا FVG اهمیت دارد؟
FVG در پرایس اکشن فقط یک مفهوم تکنیکال نیست، بلکه نقشی حیاتی در فرآیند تصمیمگیری معاملهگران ایفا میکند. درک گپها برای معاملهگران، بهویژه در پیشبینی مسیر بعدی بازار، بسیار مهم است.
سه کاربرد اصلی شکاف ارزش منصفانه در معاملات عبارتند از:
۱. سطوح حد سود (Take Profit Levels)
یکی از مزایای مهم درک مفهوم FVG در ترید، کمک به شناسایی سطوح حد سود است. زمانی که معاملهگر میداند قیمت برای پر کردن شکاف به کجا میرود، میتواند اهداف حد سود خود را با دقت بیشتری تعیین کند. این امر مانند داشتن نقشهای است که مسیر پیشبینی شده حرکت قیمت را نشان میدهد.

۲. نشان دادن جهت بازار
گپ میتواند مانند یک قطبنما عمل کند و جهت بازار را نشان دهد. با تحلیل محل شکافها، معاملهگران میتوانند درک کنند که آیا احتمال افزایش یا کاهش قیمت در بازار وجود دارد یا خیر. به عنوان مثال، اگر یک شکاف پر نشده در بالای قیمت فعلی وجود داشته باشد، میتواند نشاندهنده احتمال حرکت صعودی در آینده باشد.

۳. پیشبینی قیمت در آینده
هیچ ابزاری نمیتواند با قطعیت کامل حرکات بازار را پیشبینی کند، اما این شکافها به معاملهگران در پیشبینی قیمت در آینده کمک میکنند. از آنجایی که بازار تمایل به پر کردن این شکافها دارد، دانستن محل آنها میتواند اطلاعات ارزشمندی در مورد سطوح قیمتی احتمالی در آینده ارائه دهد.

نحوه شناسایی شکاف ارزش منصفانه یا FVG در نمودار کندلی
در ادامه بررسی مفهوم FVG در ترید، با نحوه شناسایی شکاف ارزش منصفانه آشنا میشویم. شناسایی Fair Value Gap در نمودار کندلی به شما کمک میکند تا بفهمید بازار در چه نقاطی به طور ناگهانی جهش کرده و سپس برگشته است. با یادگیری این روش، میتوانید پیشبینیهای بهتری درباره حرکات آتی قیمت داشته باشید.
۱. کندلهای بزرگ را پیدا کنید:
به دنبال کندلهایی با بدنه بزرگ باشید که به وضوح از شمعهای اطراف خود بزرگتر هستند. این کندل، نقطه شروع شماست.
۲. کندلهای قبل و بعد را بررسی کنید:
به کندلهای قبل و بعد از کندل بزرگ نگاه کنید. این کندلها نباید با کندل بزرگ همپوشانی داشته باشند. اگر همپوشانی وجود دارد، شکاف ارزش منصفانه معتبر نیست.
۳. محدوده FVG را مشخص کنید:
فاصله بین سایه کندل اول و سوم محدوده FVG نامیده میشود.
آیا تصویر زیر نشان دهنده یک FVG است؟
برای پاسخ به این سوال، باید دو موضوع را بررسی کنیم:
- آیا یک کندل بزرگ در وسط وجود دارد؟
- آیا قیمتهای بالا یا پایین کندلهای قبل و بعد با قیمتهای کندل بزرگ همپوشانی ندارند؟

اگر پاسخ هر دو سوال مثبت است، پس ممکن است با یک Fair Value Gap روبرو باشیم. اما کندلهای نشان داده شده در تصویر بالا، FVG را تشکیل نمیدهند. چرا؟ زیرا بالاترین نقطه کندل قبلی با پایینترین نقطه کندل سوم همپوشانی دارد، که نشاندهنده تعادل بین خریداران و فروشندگان است. به عبارت دیگر، نوسانات قیمت در این سه کندل متعادل بوده و شکافی در ارزش ایجاد نشده است.
انواع FVG
در معاملات، دو نوع “شکاف ارزش منصفانه” بر اساس جهت قیمت وجود دارد:
Undervalued FVG (ارزانتر از ارزش واقعی)
تصور کنید کالایی را ارزانتر از ارزش واقعیاش پیدا کردهاید. این همان Undervalued است. در نمودار کندلی، این اتفاق با یک کندل رو به پایین بزرگ و سپس یک فاصله قیمتی نشان داده میشود. این یعنی قیمت ممکن است در آینده بالا برود تا به ارزش واقعیاش برسد.

Overvalued FVG (گرانتر از ارزش واقعی)
زمانی که قیمت از ارزش واقعی خود بالاتر میرود، نشاندهنده عدم تعادل در بازار است. این شکاف قیمتی میتواند فرصتی برای فروشندگان باشد، به این امید که قیمت در آینده کاهش پیدا کند تا به ارزش واقعی خود برسد.

FVG مانند یک آهنربا عمل می کند!
شکاف ارزش منصفانه را میتوان مانند یک آهنربا در بازار در نظر گرفت که قیمتها را به خود جذب میکند. این اثر مغناطیسی FVG نقشی اساسی در نحوه حرکت قیمتها و در نهایت یافتن تعادل ایفا میکند.
Fair Value Gap: نیروی مغناطیسی بازار
بازارهای مالی مانند موجودات زنده عمل میکنند و به دنبال تعادل و کارایی هستند. زمانی که ناحیهای خالی از معاملات در نمودار قیمت شکل میگیرد، بازار آن را بهعنوان یک ناهنجاری درک میکند و تمایل دارد آن را تصحیح کند. این تصحیح به صورت حرکت قیمت به سمت Fair Value Gap برای پر کردن شکاف قیمتی رخ میدهد، گویی که یک نیروی نامرئی قیمت را به سمت خود جذب میکند.
پر کردن شکاف نشان میدهد که خریداران و فروشندگان در نهایت به توافق رسیدهاند و قیمت به “سطح عادلانه” بازگشته است.
تعادل و توازن بازار:
بازارها همیشه به دنبال ثبات و تعادل هستند، درست مثل یک توپ که روی زمین میافتد و در نهایت به حالت استراحت در پایین میرسد. شکاف ارزش منصفانه نشاندهنده یک نقطه ناپایدار در بازار است، جایی که قیمتها به دلایلی به طور کامل کشف نشدهاند و یک شکاف وجود دارد. بازار تمایل دارد این عدم تعادل را اصلاح کند و قیمتها را به سمت پر کردن شکافها حرکت دهد. پر شدن این شکاف نشان میدهد که بازار به حالت تعادل و ثبات نزدیکتر شده است.
ماهیت پیشبینی کننده ICT در FVG:
یکی از ویژگیهای ارزشمند شکاف ارزش منصفانه برای معاملهگران، ماهیت پیشبینیکننده آن است. با شناسایی FVGها، معاملهگران میتوانند تا حد زیادی جهت حرکت قیمت را پیشبینی کنند. در واقع، اگر یک شکاف پر نشده وجود داشته باشد، احتمال بالایی وجود دارد که قیمت در آینده به سمت آن حرکت کند.
کدام FVG معتبر است؟
شکاف منصفانه یا Fair Value Gap (FVG) معمولاً به سه نوع کلی تقسیم میشود: FVG صعودی، FVG نزولی و FVG خنثی. نوع صعودی زمانی شکل میگیرد که یک حرکت صعودی قدرتمند با یک کندل پرقدرت، بین دو کندل با سایههای کوتاه ایجاد شود؛ در مقابل، FVG نزولی در حرکتهای شدید نزولی و بین کندلهایی با ساختار مشابه تشکیل میشود. نوع خنثی هم معمولاً در بازارهای رِنج یا بدون جهت خاص شکل میگیرد که اهمیت کمتری نسبت به دو نوع قبلی دارد.
در میان این انواع، FVGهایی که در جهت روند غالب بازار (یعنی صعودی در روند صعودی و نزولی در روند نزولی) تشکیل میشوند، معمولاً معتبرتر هستند. بهویژه اگر در نواحی کلیدی مانند سطح حمایت و مقاومت یا پس از شکست ساختار بازار ظاهر شوند. همچنین، هرچه فاصلهی شکاف بیشتر و کندلهای اطراف آن قویتر باشند، اعتبار آن FVG نیز بالاتر خواهد بود. ترکیب این شکافها با تأییدیههای دیگر مانند واکنش قیمت، حجم معاملات و ساختار پرایس اکشن، به شما کمک میکند تا تنها از FVGهای معتبر برای ورود به معاملات استفاده کنید و از سیگنالهای ضعیف و فریبنده اجتناب نمایید.
چگونه با FVG ترید کنیم؟
شکافهای ارزش منصفانه میتوانند در تمام بازههای زمانی ظاهر شوند و استراتژیهای معاملاتی متعددی با استفاده از آنها وجود دارد. در این مثال، بر استفاده از این شکافها برای ادامه روند پس از یک حرکت قوی تمرکز خواهیم کرد.
همانطور که پیشتر گفته شد، میتوانیم انتظار داشته باشیم که قیمت قبل از ادامه حرکت در جهت روند، دوباره به نواحی FVG بازگردد. معاملهگران میتوانند با صبر کردن برای رسیدن قیمت به محدوده شکاف مورد نظر و سپس ورود به معامله با هدف ادامه روند، از این فرصت استفاده کنند.
برای مثال، نمودار سولانا را در زمان افزایش شدید قیمت در ژانویه ۲۰۲۳ در نظر بگیرید. همانطور که در سمت چپ نمودار مشاهده میشود، یک Fair Value Gap شکل گرفت و قیمت قبل از بازگشت به این ناحیه برای چند روز تثبیت شد. معاملهگران میتوانستند از این گپ به عنوان یک سطح کلیدی برای ورود به معامله خرید SOL و کسب سود از ادامه روند استفاده کنند.

تفاوت بین گپهای معمولی و FVG در فارکس
گپهای معمولی و FVG (Fair Value Gap) دو نوع از گپهای قیمتی در بازار فارکس هستند که در ظاهر شبیه به هم هستند، اما تفاوتهای مهمی بین آنها وجود دارد.
گپ معمولی به فاصلهای در نمودار قیمت اطلاق میشود که در آن هیچ معاملهای انجام نشده است. این اتفاق زمانی رخ میدهد که قیمت یک جفت ارز به طور ناگهانی و بدون هیچگونه معاملهای از یک سطح به سطح دیگر جهش میکند. گپهای معمولی میتوانند به دلایل مختلفی مانند اخبار ناگهانی، انتشار دادههای اقتصادی مهم یا تعطیلات بازار رخ دهند.
تفاوتهای کلیدی بین گپهای معمولی و FVG:
- اندازه: FVGها معمولاً بزرگتر از گپهای معمولی هستند و گاه تا چندین کندل را در بر میگیرند.
- حجم معاملات: گپهای معمولی با حجم معاملات پایینی همراه هستند، در حالی که FVGها با حجم معاملات بالا همراه هستند، که نشاندهنده عدم تعادل در عرضه و تقاضا در آن نقطه است.
- اهمیت: گپهای معمولی اهمیت کمتری دارند و میتوانند به دلیل نوسانات تصادفی بازار ایجاد شوند اما FVGها از اهمیت و کاربرد بالایی برخوردارند و میتوانند نشاندهنده نقاط بالقوه برای تغییر روند یا ادامه روند باشند همچنین میتوانند برای شناسایی نقاط ورود و خروج در معاملات استفاده شوند.
تفاوت ایمبالانس و FVG
ایمبالانس (Imbalance) و FVG (شکاف منصفانه یا Fair Value Gap) هر دو به نواحیای اشاره دارند که در آنها عدم تعادل بین خریداران و فروشندگان وجود دارد، اما از نظر ساختار و کاربرد در تحلیل تکنیکال، تفاوتهایی میان این دو مفهوم وجود دارد. ایمبالانس معمولاً به معنای ناحیهای از حرکت قیمتی است که در آن فشار خرید یا فروش بهقدری زیاد بوده که باعث ایجاد یک پرش قیمتی بدون برگشت شده است. این ناحیه بیشتر به عنوان یک بیتعادلی کلی در ساختار کندلها شناخته میشود.
در مقابل، ICT در FVG بهطور دقیقتر به شکافی گفته میشود که بین سه کندل متوالی شکل میگیرد، زمانی که کندل اول و سوم با هم همپوشانی ندارند و یک فضای خالی بین آنها باقی میماند. بنابراین میتوان گفت FVG نوع خاصی از ایمبالانس است که دارای چارچوب مشخصتری برای شناسایی است. درحالیکه هر ایمبالانسی لزوماً یک FVG نیست، اما هر FVG را میتوان نوعی ایمبالانس در نظر گرفت. معاملهگران حرفهای معمولاً FVG را به دلیل دقت بالاتر در تعریف و کاربرد، ترجیح میدهند.
FVG در اسمارت مانی
در استراتژی اسمارت مانی (Smart Money)، FVG یا شکاف منصفانه یکی از مفاهیم کلیدی برای شناسایی نواحی ورود و خروج پول هوشمند است. اسمارت مانی به رفتار بازیگران بزرگ بازار اشاره دارد؛ مانند بانکها، مؤسسات مالی و سرمایهگذاران کلان. این بازیگران معمولاً با سفارشهای بزرگ وارد بازار میشوند که در لحظه نمیتوانند بهطور کامل اجرا شوند، به همین دلیل معمولاً پس از حرکات قدرتمند آنها، شکافهایی در چارت ایجاد میشود که به آنها FVG میگوییم.
معاملهگران سبک اسمارت مانی از این شکافها به عنوان نشانهای از رد پای پول هوشمند استفاده میکنند. آنها معتقدند که قیمت معمولاً به این نواحی بازمیگردد تا سفارشهای باقیمانده اسمارت مانی را پر کند. بنابراین، FVG در این سبک نقش یک نقطه بازگشتی (Entry Point) یا محل تأیید ساختار بازار را ایفا میکند. ترکیب FVG با مفاهیمی مانند شکست ساختار (Break of Structure)، نقدینگی و نواحی عرضه و تقاضا، استراتژی قدرتمندی برای درک و دنبالکردن حرکت اسمارت مانی در بازار فراهم میآورد.
خلاصه و نتیجه گیری
تا به حال برایتان پیش آمده که به نمودار قیمت یک سهم یا ارز نگاه کنید و احساس کنید ناحیهای خالی وجود دارد؟ انگار قیمت از آن نقطه جهش زده است! این ناحیه در دنیای تحلیل تکنیکال به نام ناحیه FVG شناخته میشود.
تحلیلگران حرفهای بازار معتقدند که قیمت تمایل طبیعی برای پر کردن این شکافها دارد، درست مانند طبیعت که از بینظمی و عدم تعادل بیزار است. با شناسایی این شکافها و در نظر گرفتن آنها در معاملات خود، میتوانید حدس و گمان را کنار بگذارید و با همسو شدن با ذات بازار، تصمیمات سنجیدهتری بگیرید.
فراموش نکنید که بازار موجودی زنده است و دائما در حال تلاش برای رسیدن به تعادل است. با در نظر گرفتن شکافهای ارزش منصفانه، میتوانید با این جریان طبیعی همراه شوید و احتمال موفقیت معاملات خود را افزایش دهید.
پس دفعه بعدی که به سراغ نمودارهای قیمتی رفتید، به دنبال این شکافهای پنهان باشید. درک تأثیر آنها بر روند بازار و استفاده از آنها در استراتژی معاملاتیتان میتواند گام بزرگی در جهت بهبود نتایج شما باشد.
با هر معامله، به خودتان و تواناییهایتان ایمان بیشتری پیدا کنید. موفق و پیروز باشید.
بهترین تایمفریم برای معاملات شکاف ارزش منصفانه (FVG) کدام است؟
معاملات بر اساس شکاف ارزش منصفانه یا FVG در هر تایمفریمی قابل انجام است. بهترین روش این است که از همان تایمفریمی که برای تحلیل جفت ارز خود استفاده میکنید، برای FVG نیز استفاده کنید. این کار انسجام تحلیل شما را حفظ میکند و به شما در اتخاذ تصمیمات معاملاتی دقیقتر کمک میکند.
بین شکافهای ارزش منصفانه گران (Overvalued) و ارزان (Undervalued) کدام را انتخاب کنیم؟
در صورتی که یک جفت ارز دارای هر دو نوع شکاف ارزش منصفانه گرانتر از ارزش واقعی (Overvalued) و ارزانتر از ارزش واقعی (Undervalued) باشد، باید روی گپی تمرکز کنید که احتمال پر شدن آن در ابتدا بیشتر است یا با جهت روند فعلی همسو است. این استراتژی به شما در اولویتبندی فرصتهای معاملاتی و همسو شدن با حرکت بازار کمک میکند.
آیا FVG همیشه پر میشوند؟
ناحیه FVG ممکن است در نهایت پر شود، اما زمان مشخصی برای آن وجود ندارد. این روند میتواند از چند روز تا چند ماه طول بکشد. نکته مهم این است که انتظار میرود این شکافها بسته شوند، اما زمان وقوع آن قابل پیشبینی نیست.
نظرات کاربران
گزارش نظر