با وجود رشد و گسترش دیجیتالی شدن جهان، ارزهای دیحیتال هم به سرعت در حال درنوردیدن قلههای محبوبیت بین مردم هستند. گرچه بیت کوین (BTC) شناختهشدهترین رمزارز است و کمتر کسی وجود دارد که نام آن را حداقل یک بار نشنیده باشد اما اتریوم (ETH) هم در فاصله خیلی کمی از آن قرار دارد. با وجود این که هردوی این رمزارزها سلطه بازار را به دست گرفتهاند اما این سوال وجود دارد که آیا به زودی شاهد برتری اتریوم بر بیت کوین خواهیم بود؟ در این مطلب به بعضی از رایجترین بحثهایی که پیرامون این موضوع وجود دارد میپردازیم.
اگر از شما نام دو ارز دیجیتال را بپرسند، احتمالا اولین اسمهایی که به ذهن شما میرسند، بیت کوین و اتریوم باشند. دلیل منطقی و خوبی برای این اتفاق وجود دارد و آن هم بزرگ بودن سرمایه بازار این دو ارز است. گرچه بیت کوین همیشه برترین ارز جهان بوده اما اتریوم هم از زمان معرفی در سال ۲۰۱۵ تا به امروز، جایگاه محبوبترین آلت کوین را داشته است. با تمام اینها، این احتمال قوی وجود دارد که روزی این سلطه بیت کوین از بین برود و پیشبینیها در مورد برتری اتریوم بر بیت کوین به واقعیت تبدیل شود.
فلیپنینگ (Flippening) چیست؟
در بین هواداران ارزهای دیجیتال شک و تردیدهایی در مورد جایگاه بیت کوین به عنوان مشهورترین رمزارز وجود دارد. رشد انفجاری بازار در سال ۲۰۲۱ و شکوفایی بیت کوین باعث شد سرمایه بازار بیت کوین تا ۱.۲ تریلیون دلار افزایش یابد اما این مقدار در «زمستان کریپتو» در ۲۰۲۲ تا حد زیادی کاهش یافت.
در مورد اتریوم، جهش پرسرعت تا ۵۰۰ میلیارد سرمایه بازار هم درست مانند بیت کوین بسیار غافلگیرکننده بود اما حرکت برگشتی آن به سرمایه بازاری کمتر از ۲۰۰ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۲ دوباره نشان داد که بیت کوین همچنان پادشاه ارزها است و رویای هواداران این ارز برای غلبه اتریوم بر بیت کوین همچنان دور از دسترس است.
هرچند صحبت در مورد برتری اتریوم بر بیت کوین اتفاق جدیدی نیست و موضوعات پیرامون فلیپنینگ سالها است که وجود دارد. منظور از فلیپنینگ ایجاد شدن شرایطی است که ارز دیجیتال اتر بتواند جایگاه بیت کوین را در بالای جدول برترین ارزها از لحاظ سرمایه بازار، بگیرد. تقریبا همه تحلیلگران معتقد هستند که فلیپنینگ زمانی تایید خواهد شد که سرمایه بازار اتریوم بیشتر از بیت کوین باشد.
با توجه به قدمت و شهرت بیت کوین، این اتفاق میتواند برای هر پروژهای کار بسیار سختی باشد اما بررسی سابقه این دو ارز نشان میدهد که آنها در گذشته بسیار به هم نزدیک بودهاند و ترندها حاکی از افول سلطه بیت کوین و ارتقای جایگاه اتریوم هستند.
گرچه در حال حاضر یک شکاف حدودا ۲۰ درصدی بین سرمایه بازار بیت کوین و اتریوم وجود دارد اما این شکاف در پایینترین حد خود از اوایل سال ۲۰۱۸ قرار دارد و ظهور پروژههای جدید هم ظاهرا سرمایهگذاران را از بیت کوین دور کرده تا اشتیاق آنها به اکوسیستم بلاکچین اتریوم بیشتر شود.
البته هنوز راه زیادی برای وقوع برتری اتریوم بر بیت کوین وجود دارد. در زمان نگارش این مطلب، سرمایه بازار اتریوم ۲۱۴ میلیارد دلار و کمتر از نصف سرمایه بازار ۵۴۹ میلیون دلاری بیت کوین است. این یعنی برای بالاتر رفتن جایگاه اتریوم از بیت کوین باید شاهد بیش از دو برابر شدن سرمایه بازار اتریوم و ثابت ماندن سرمایه بازار بیت کوین باشیم تا فلیپنینگ رخ دهد.
کاربردی بودن اتریوم نسبت به بیت کوین
این که اتریوم چنین رشد تصاعدی داشته باشد و بیت کوین همچنان ثابت باقی بماند تقریبا محال به نظر میرسد اما توسعههای اخیر بلاکچین اتریوم قطعا نقش چشمگیری در کاربردی بودن این ارز نسبت به رقبای آن دارد. در حالی که کاربرد اصلی بیت کوین برای ذخیره ثروت برای سرمایهگذاران است، اتریوم به بلاکچین قابل برنامهنویسی خود میبالد و به یک قطب کانونی مهم برای برنامهنویسان حوزه رمزارز تبدیل شده است.
همچنان که اکوسیستم رمزارزها روز به روز بیشتر پذیرای اپلیکیشنهای غیرمتمرکز (dApps) بسیار پیشرفته، سرویسهای مالی غیرمتمرکز (DiFi)، NFT و سایر ابزارهای دیجیتال میشود، برتری اتریوم بر بیت کوین از لحاظ کاربردپذیری بیشتر نمایان میشود و این ارز را در قلب یک چشمانداز جدید و پویا قرار میدهد.
حدود ۳۰۰۰ اپلیکیشن غیرمتمرکز مختلف بر بستر شبکه اتریوم ساخته شدهاند و آمارها نشان میدهد که این رقم در حال افزایش است.
با توجه به این که اتریوم به عنوان فضایی بسیار کاربردی برای میزبانی از سرویسهای غیرمتمرکز شناخته میشود، این احتمال وجود دارد که این شبکه در عصر Web3 و متاورس با رشد چشمگیری مواجه شود. این چشمانداز برای تمام بلاکچینهایی که کاربردپذیری بالایی دارند صدق میکند. در واقع اتریوم چیزی ارائه میدهد که بیت کوین برای آن بیش از حد بدوی و قدیمی است.
ظهور اتریوم به عنوان نفت دیجیتال
ذخیره ثروت که توسط بیت کوین انجام میشود باعث شده که به آن «طلای دیجیتال» گفته شود. اگر به هر ارز نسبت به کاربردی که دارد یک لقب داده شود، اتریوم را به دلیل دارا بودن بالاترین سطوح کاربردپذیری باید «نفت دیجیتال» نامید.
هسته اصلی کاربردپذیری اتریوم را قراردادهای هوشمند تشکیل میدهند که در سال ۲۰۱۵ به این بلاکچین اضافه شدند. حدود ۳۹۲۰ برنامهنویس در سال ۲۰۲۱ به اکوسیستم وب ۳ وارد شدند و این اتفاق به اتریوم کمک کرد که جایگاه خود را به عنوان شبکه بلاکچینی با بالاترین حجم برنامهنویسان فعال، محکم کند.
علاوهبر این، اتریوم به طور مستمر در حال توسعه کاربردپذیری خود است. برای مثال در آگوست ۲۰۲۱، اتریوم یک مکانیسم توکن سوزی را برای ارز دیجیتال خود «اتر» معرفی کرد که زیرمجموعه EIP-1559 بود و در هارد فورک لندن قرار داشت. این روند به شبکه اتریوم این قدرت را داد تا از نرخ کارمزد ثابت به جای نرخ تراکنش مزایدهای در شبکه استفاده کند. این تغییرات به پذیرش بیشتر این ارز و نزدیکتر شدن روند برتری اتریوم بر بیت کوین شد.
در سپتامبر ۲۰۲۲ بلاکچین اتریوم پروژه «The Merge» (مرج اتریوم) را انجام داد که شیفت کردن از مدل اجماع اثبات کار به مدل اجماع اثبات سهام بود و هواداران این بلاکچین از مدتها قبل منتظر این اتفاق بودند. با این کار ۹۹.۵ درصد از مصرف انرژی توسط شبکه کاسته میشود.
این انتقال از PoW به PoS راه را برای آپگریدهای بیشتر در زمینه مقیاسپذیری هموار کرد تا ایجاد اتریوم ۲ به یک واقعیت تبدیل شود و ظرفیت و بازده تراکنشها در شبکه افزایش یابد.
البته باید این نکته را هم در نظر داشته باشیم که اتریوم تنها شبکهای که دارای آپگریدها و پیشرفتهای مداوم است، نیست. اگر در مثال، اتریوم را نفت دیجیتال مینامیم منطقی است که انتظار داشته باشیم رقبای این شبکه حکم منابع انرژی جایگزین را داشته باشند. در سالهای اخیر پروژههای بسیاری تحت عنوان «نابودگر اتریوم» وارد بازار شدهاند که حداقل یکی از آنها سولانا است. سایر بلاکچینها مانند کاردانو و BNB به عنوان تهدیدهایی برای پیشرفت طولانی مدت اتریوم محسوب میشوند.
علیرغم ظهور شبکههای رقیب، بسیاری از چهرههای سرشناس و مهم در صنعت کریپتو بر این باور هستند که اتریوم پتانسیل تبدیل شدن به برترین ارز دیجیتال دنیا در سالهای آینده را دارد.
احتمال خیلی زیادی وجود دارد که اتریوم (ETH) در میان مدت به برترین ارز دیجیتال تبدیل شود و رویداد Merge هم کاتالیزور اصلی این اتفاق است.
ویکرام سوبوراج، مدیرعامل Giottus Crypto Platform
برتری اتریوم بر بیت کوین در سال ۲۰۲۳ رخ خواهد داد؟
پاسخ کوتاه به این سوال، قطعا نه است. اندازه شکاف و فاصله بین دو پروژه خیلی بزرگتر از آن است که در مدت زمان ۱۲ ماه پر شود، حتی در فضای پرنوسان و بی ثبات مثل بازار کریپتو هم این اتفاق تقریبا محال است.
اما اگر بلندمدت نگاه کنیم شواهد نشان میدهد که احتمال کافی برای برتری اتریوم بر بیت کوین و تبدیل شدن آن به برترین ارز جهان از لحاظ سرمایه بازار وجود دارد. ظرفیت شبکه اتریوم برای قراردادهای هوشمند، دیفای و سایر سرویسهای غیرمتمرکز حاکی از آیندهای روشن برای اتریوم هستند. این حقیقت که به روز رسانیهای منظم هم برای بهبود شبکه انجام میشود، در آینده این بلاکچین موثر است.
از زمان ظهور بیت کوین در سال ۲۰۰۹، هیچ ارز دیگری جز اتریوم نتوانست تا این حد به پایین کشیدن مشهورترین ارز جهان و رقابت بر سر تصاحب جایگاه آن، نزدیک شود. در حال حاضر اکوسیستم بازار رمزارزها در حال چرخش به سمت رفع نیاز به کاربردپذیری است و شاید در نهایت روزی در آینده نزدیک شاهد اولین فلیپنینگ در صنعت ارزهای دیجیتال باشیم.
کدام فاکتورها می توانند در برتری اتریوم بر بیت کوین نقش داشته باشند؟
محبوبیت رو به رشد اپلیکیشنهای مالی غیرمتمرکز (DiFi)، پشتیبانی اتریوم از قراردادهای هوشمند و اپلیکیشنهای غیرمتمرکز (dApps)
چه عواملی مانع از برتری اتریوم بر بیت کوین می شود؟
مسائل مربوط به امنیت مثل هک اخیر Poly Network که می تواند مانع از اعتماد سرمایهگذاران به اتریوم شود. همچنین قدمت سوابق تراکنش بیت کوین بالاتر و باثبات تر است
سناریوی احتمالی از آینده اتریوم و بیت کوین چیست؟
سناریوهای مختلفی وجود دارد که به توسعه فناوری، قانونگذاریها و ترند بازار بستگی دارد. مثلا ممکن است هر دو همچنان برتری ارزها باقی بمانند و اتریوم در حوزه دیفای و dApps پیشرو باشد و بیت کوین برترین ابزار ذخیره ثروت در بازار کریپتو باقی بماند. همچنین ممکن است ارزهای جدیدی به بازار عرضه شوند که بیت کوین و اتریوم را کنار بزنند و جای آنها را بگیرند.