شاخص ترس و طمع چیست؟ از کجا شاخص ترس و طمع را ببینیم؟

با توجه به نوسان‌های شدید در قیمت ارزهای دیجیتال، موفقیت و کسب سود در این بازار کار چندان راحتی نیست. مدت‌زمان زیادی در سال 2022 شاهد ترس شدید در بازار ارزهای دیجیتال بودیم. در چنین شرایطی حتماً برای شما هم سؤال می‌شود که آیا باید از بازار خارج شوید یا بهترین زمان برای خرید در کف قیمتی است؟ در این مطلب به معرفی شاخص ترس و طمع (Fear and Greed Index) ارز دیجیتال می‌پردازیم.

درواقع این شاخص به‌عنوان یک متریک است که حرکات بازار ارزهای دیجیتال و احساسات قالب بر بازار را نشان می‌دهد. بنابراین می‌تواند یکی از شاخص‌های کمک‌کننده برای تصمیم‌گیری برای سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال باشد. اگر قصد دارید در بازار رمزارزها سرمایه‌گذاری کنید، حتماً باید این شاخص را بهتر بشناسید و این مطلب در این رابطه به شما کمک خواهد کرد.

درک مفهوم شاخص ترس و شاخص طمع در بازار ارز دیجیتال

احساسات خریداران و فروشندگانی که به شکلی فعال در بازار ارز دیجیتال معامله می‌کنند، به‌شدت بر روند بازار تأثیر می‌گذارد. این تأثیر آن‌قدر شدید است که یک خبر منفی برای ریزش بازار کافی است به‌طوری‌که یک توییت می‌تواند یک‌شبه روند بازار را به‌طورکلی صعودی کند. همچنین به‌عنوان‌مثالی از خبر منفی، فروپاشی صرافی FTX در اواخر سال 2022 و سقوط بیت کوین به کمتر از 20 هزار دلار بود.

البته باید گفت تأثیر احساسات بر بازار باعث ایجاد یک چرخه می‌شود. زمانی که بازار بر اساس یک خبر منفی شروع به ریزش می‌کند، ترس تمام بازار را فرا می‌گیرد و افراد شروع به فروش دارایی‌های خود می‌کنند. همین موضوع باعث سقوط بیشتر بازار می‌شود و شاخص ترس و طمع، ترس بیشتر را نشان می‌دهد و همین امر باعث فروش بیشتر می‌شود. این چرخه ادامه پیدا می‌کند تا زمانی که تغییری در بازار ایجاد شده و باعث تغییر روند شود.

البته باید گفت که ترس و طمع در بازار ارز دیجیتال به دلایل مختلفی ایجاد می‌شود که یکی از ترس‌های معمول در بازار ارزهای دیجیتال ترس از دست دادن یا FOMO است. این ترس زمانی اتفاق می‌افتد که شرکت‌های بزرگ شروع به خرید ارزهای دیجیتال با مارکت کپ بالا، مانند بیت کوین می‌کنند. در چنین شرایطی شرکت‌های کوچک‌تر یا معامله گران خُرد دچار ترس از دست دادن سود می‌شوند و اقدامات عجولانه‌ای انجام می‌دهند.

در این زمان شاخص ترس و طمع می‌تواند تأثیرگذار باشد. نمی‌توان گفت با استفاده از این شاخص می‌توانید روندهای صعودی یا نزولی بلندمدت را تشخیص دهید. اما می‌توانید احساسات قالب در بازار را در حال حاضر شناسایی کنید.

درواقع شاخص ترس و طمع یک شاخص برای سنجش میزان احساسات مثبت یا منفی تریدرهای ارز دیجیتال در یک بازه زمانی خاص است. معامله‌گران از این شاخص برای شناسایی حرکت بعدی بازار استفاده می‌کنند.

به‌طورکلی این شاخص به تغییرات و اخبار مثبت و منفی در سراسر جهان واکنش نشان می‌دهد و شرایط کوتاه‌مدت در بازار رمزارزها معمولاً با این شاخص در ارتباط است.

معامله گران می‌توانند از این شاخص برای تجزیه‌وتحلیل بازار استفاده کنند و تصمیمات آگاهانه‌تری بگیرند.

توجه داشته باشید که شاخص ترس و طمع نباید تنها دلیل شما برای تصمیم‌گیری‌های مالی در بازار ارز دیجیتال باشد. این شاخص صرفاً می‌تواند به شما کمک کند دید بهتری نسبت به بازار داشته باشید و در نتیجه تصمیم بهتری بگیرید.

باید بدانید که این شاخص بر اساس داده‌های قوی و دقیق در بازار ارز دیجیتال ایجاد می‌شود و تجزیه‌وتحلیل دقیقی را ارائه می‌کند.

به دلیل اینکه داده‌های اشتباه باعث تصمیم‌گیری‌های نادرست در معامله‌گران و هدر رفتن انرژی و منابع آن‌ها می‌شود، این شاخص با کمترین خطا طراحی شده است. برای مثال، افرادی که مسئول تصمیم‌گیری در رابطه با داده‌های تأثیرگذار روی این شاخص هستند، باید دانش اولیه‌ای از رویدادها و واکنش‌های خاص بازار برای ارزیابی تأثیر این موارد بر بازار داشته باشند. همچنین عوامل خاصی در بازار وجود دارد که لازم است متناسب با نقشی که تحلیل‌ها دارند، وزن خاصی در محاسبات داشته باشند.

ویژگی‌های شاخص ترس و طمع

• احساسات معامله گران ارز دیجیتال را اندازه‌گیری می‌کند.
• برای محاسبه احساسات تریدرها از معیارهای متفاوت مانند نوسانات، حرکت بازار، حجم و از همه مهم‌تر احساسات قالب در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کند.
• ترس یا طمع شدید قالب در بازار را شناسایی می‌کند و به کاربران نمایش می‌دهد.
• به معامله گران کمک می‌کند تصمیم‌های آگاهانه‌تری بگیرند.
• این شاخص در بازه‌های زمانی سالانه، ماهانه، هفتگی و روزانه اندازه‌گیری می‌شود.

طرز کار شاخص ترس و طمع در بازار ارزهای دیجیتال

برای اینکه با نحوه استفاده از این شاخص را آشنا شوید، خوب است بدانید که این شاخص اعدادی بین 0 تا 100 را نمایش می‌دهد.

می‌توان گفت این شاخص از قوانین ساده‌ای پیروی می‌کند و به بهترین شکل ممکن وضعیت کلی بازار را نمایش می‌دهد. زمانی که بازار شروع به صعود می‌کند، توجه مردم به بازار ارزهای دیجیتال جلب می‌شود و حرص و طمع باعث می‌شود که شروع به خرید کنند. افزایش تقاضا منجر به حرکت قیمت به سمت بالاتر می‌شود.

در بازار نزولی اتفاق معکوسی می‌افتد. زمانی که بر حسب یک اتفاق ناگوار در بازار ارزهای دیجیتال، شاهد سقوط قیمت دارایی‌ها هستیم، معامله گران دچار ترس می‌شوند و شروع به فروش دارایی‌های خود می‌کنند. افزایش عرضه باعث سرعت بخشیدن به بازار نزولی شده و قیمت‌ها کاهش شدیدی را تجربه می‌کنند.

در جدول زیر می‌توانید نحوه عملکرد شاخص ترس و طمع را مشاهده کنید:

این شاخص نشان می‌دهد که چطور احساسات کاربران بر قیمت بیت کوین در طول زمان تأثیر می‌گذارد. در زمان بازار گاوی معمولاً می‌توان مشاهده کرد که چطور این شاخص در محدوده حرص و طمع قرار دارد یا زمانی که شاهد انتشار یک خبر منفی در دنیای ارزهای دیجیتال هستیم، شاخص ترس شدید را نشان می‌دهد.

همچنین این شاخص ارتباط مستقیم احساسات بازار با رویدادهای خبری مهم را در سال‌های اخیر نمایش می‌دهد.

در زمان نگارش این مطلب (24 ژانویه 2023) شاخص ترس و طمع 52 را نمایش می‌دهد که نشان‌دهنده یک شرایط نرمال در بازار است. در روزهای اخیر شاهد رشد قابل‌توجه قیمت بیت کوین و ارزهای دیجیتال دیگر، پس از یک دوران نزولی طولانی بودیم. همچنین در این مدت‌زمان شاخص ترس و طمع در ترس شدید قرار داشت. اما در حال حاضر با رشد قابل‌توجهی در قیمت ارزهای دیجیتال می‌توان شاهد احساسات مثبت قالب بر این بازار هستیم.

شاخص ترس و طمع برای ارز دیجیتال در ژانویه 2023

همانطور که گفته شد این شاخص 4 منطقه مهم دارد که هر کدام سیگنال خاصی به سرمایه‌گذاران می‌دهد:

• ترس شدید: عدد 0 تا 24 (نارنجی)
• ترس: 25 تا 49  (زرد)
• طمع: 50 تا 74 (سبز کم رنگ)
• طمع شدید: (سبز رنگ)

می‌توانید در جدول زیر، تاریخچه کوتاهی از شاخص ترس و طمع در روزهای اخیر را مشاهده کنید.

چه عواملی بر “ترس” و “طمع” در بازار ارز دیجیتال تأثیر می‌گذارد؟

عواملی که بر شاخص ترس و طمع در بازار ارزهای دیجیتال تأثیر می‌گذارند، شامل موارد زیر هستند:

نوسان: علاوه‌بر مواردی که پیش‌ازاین اشاره شد، باید بدانید که یکی از عوامل مؤثر بر شاخص ترس و طمع، وجود نوسان در بازار است. هرچه نوسان در قیمت ارزهای دیجیتال بیشتر باشد، بازاری مضطرب خواهیم داشت که در آن معامله‌گران علاقه‌ای به سرمایه‌گذاری نشان نمی‌دهند. برای اینکه عامل نوسان تأثیر درستی بر این شاخص داشته باشد، شاخص نوسان در روز اندازه‌گیری شده و با میانگین یک ماه یا 90 روز اخیر مقایسه می‌شود.

حجم: واضح است که هرچه حجم معاملات روزانه در بازار ارزهای دیجیتال بیشتر باشد، به معنای وجود طمع بیشتر است. می‌توان گفت با افزایش حجم معاملات، تمایل معامله‌گران به خرید ارزهای دیجیتال افزایش پیدا می‌کند. برای اعمال صحیح میزان حجم معاملات بر شاخص ترس و طمع، معمولاً حجم فعلی بازار اندازه‌گیری شده و با میانگین یک الی سه ماه اخیر مقایسه می‌شود.

شبکه‌های اجتماعی: بازار ارزهای دیجیتال بسیار به اطلاعات منتشرشده در شبکه‌های اجتماعی، به شکل لحظه‌ای حساسیت نشان می‌دهند. بنابراین شبکه‌های اجتماعی مختلف نقش مهمی در شاخص ترس و طمع خواهند داشت.

به‌عنوان‌مثال یکی از تأثیرگذارترین شبکه‌های اجتماعی بر بازار ارزهای دیجیتال، توییتر است. یک توییت می‌تواند به‌طورکلی بازار را وارد یک روند نزولی کند یا باعث صعود آن شود. شاید برای شما هم جالب باشد که بدانید وزن 15 درصد از شاخص ترس و طمع به شبکه‌های اجتماعی تعلق می‌گیرد. برای تجزیه‌وتحلیل درست شبکه‌های اجتماعی معمولاً هشتگ ها توسط این شاخص رصد می‌شوند و سپس با میانگین‌های زمانی مقایسه می‌شوند.

نظرسنجی: نظرات کاربران و سرمایه‌گذاران نیز یکی از موارد مهم و تأثیرگذار در این شاخص است چراکه کاربران نقش تأثیرگذاری در افزایش یا کاهش قیمت و درنهایت بر احساسات بازار خواهند داشت. معمولاً نظرسنجی‌هایی با خروجی مثبت نشان‌دهنده این خواهند بود که عدد شاخص به سمت 100 و طمع میل خواهد کرد.

تسلط یا سلطه بیت کوین: یکی دیگر از عوامل تأثیرگذار در شاخص ترس و طمع، میزان تسلط بیت کوین (Bitcoin Dominance) است. برای سنجش میزان احساسات کلی در بازار رمزارزها معمولاً میزان دامیننس بیت کوین در کل بازار اندازه‌گیری شده و بر شاخص اعمال می‌شود. خوب است بدانید هرچه میزان تسلط بیت کوین بر بازار بیشتر باشد، بازار به سمت ترس شدید، و زمانی که تسلط بیت کوین کمتر باشد، بازار به سمت طمع بیشتر حرکت می‌کند.

ترندهای جستجوی گوگل: مورد دیگری که در شاخص ترس و طمع در نظر گرفته می‌شود، ترندهای جستجوی گوگل است. هرچه میزان علاقه به جستجو درباره ارز دیجیتال بیشتر باشد، نشان‌دهنده طمع بیشتر است. به‌طور مثال، طبق داده‌های تاریخی، معمولاً نوسان‌های قابل‌توجه در قیمت ارزهای دیجیتال در بازه‌ای از زمان که جستجوی‌های BTC در گوگل روند صعودی داشته، افزایش‌یافته است.

آیا می‌توان با شاخص ترس و طمع برای سرمایه‌گذاری تصمیم گرفت؟

توجه داشته باشید که قبل از هرگونه سرمایه‌گذاری در هرکدام از بازارهای مالی و به‌خصوص ارزهای دیجیتال باید اقدام به بررسی کامل کنید. در بازار ارزهای دیجیتال به این کار DYOR گفته می‌شود که معنی این است که شما باید تحقیقات شخصی خود را در رابطه با یک بازار یا دارایی برای سرمایه‌گذاری انجام دهید. درواقع این اصطلاح معامله گران را تشویق می‌کند تا پیش ‌از این‌که دچار ترس یا طمع شده و طبق احساسات تصمیم‌گیری کنند، برای انجام هرگونه سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال، تحقیقات کافی را انجام دهند.

با معرفی شاخص ترس و طمع و کاربردهای آن یکی از نگرانی‌های من (مترجم) این است که صرفاً بر مبنای این شاخص اقدام به معامله یا سرمایه‌گذاری در بازار ارزهای دیجیتال کنید. اما لازم است به این نکته بسیار مهم اشاره کنم که با اینکه شاخص ترس و طمع یکی از شاخص‌های کمک‌کننده است، اما در بازار ارزهای دیجیتال همواره ریسک زیادی متوجه سرمایه‌گذاران است.

سعی کنید قبل از ورود به بازار ارز دیجیتال یا هرگونه تصمیم به خرید یا فروش، به‌طور کامل تحقیق انجام دهید و اطلاعات خود را به‌روز نگه دارید. توجه داشته باشید که بازار ارزهای دیجیتال تغییرات سریعی را تجربه می‌کند و اخبار دیروز ممکن است کارایی چندانی برای سرمایه‌گذاری‌های امروز شما در ارز دیجیتال نداشته باشد.

پس در پاسخ به سؤال فوق باید گفت که شاخص ترس و طمع به‌تنهایی برای تصمیم‌گیری‌های سرمایه‌گذاری کافی نیست.

از کجا شاخص ترس و طمع را ببینیم؟

یکی از بهترین منابع برای مشاهده آنلاین شاخص ترس و طمع (Fear& Greed) برای بیت کوین و ارزهای دیجیتال سایت شاخص ترس و طمع بیت کوین به ‌آدرس alternative.me است.

برای مشاهده شاخص ترس و طمع از منوی بالای صفحه اصلی سایت گزینه Crypto‌ را انتخاب کنید.

همانطور که گفته شد، اعداد کم‌تر به‌معنای ترس زیاد در بازار است و اعداد بیشتر و نزدیک به صد طمع بیشتر خریداران را نشان می‌دهد. عدد صفر نهایت ترس و عدد صد نهایت طمع در بازار را نشان می‌دهد. در این سایت این عدد به‌صورت روزانه آپدیت می‌شود.

برای مشاهده این شاخص، همچنین می‌توانید به سایت‌هایی مانند CoinDesk، CoinTelegraph، Crypto Fear and Greed Index مراجعه کنید.

چکیده‌ای از شاخص ترس و طمع

بازار ارزهای دیجیتال در سال 2022 دوران خوبی نداشت و در یک روند نزولی قرار داشت. اکنون با آغاز سال 2023 شاهد تغییراتی در بازار هستیم که البته میزان پایدار بودن این شرایط، به عوامل متعددی بستگی خواهد داشت و نمی‌توان با یقین درباره آینده بازار ارز دیجیتال در 2023 سخن گفت. یکی از عوامل بازار نزولی ارز دیجیتال و بسیاری از ارزهای بزرگ مانند بیت کوین، ریپل، اتریوم و سولانا، سقوط ناگهانی صرافی FTX و عدم قطعیت ناشی از آن در بازار بود.

شاخص ترس و طمع در چنین شرایطی می‌تواند به‌عنوان یک هشدار برای شما عمل کند و در شرایط بحرانی زنگ خطر را به صدا درآورد تا اقدامات سریع‌تری انجام دهید. همچنین می‌تواند به شما کمک کند حرکت‌های آینده را به شکلی دقیق‌تر و البته به‌عنوان مکملی در کنار دیگر عوامل، پیش‌بینی کنید.