سازمان غیرمتمرکز خودگردان (DAO) یا دائو چیست؟

سازمان غیرمتمرکز خودگردان (DAO) چیست؟

سازمان غیرمتمرکز خودگردان یا دائو (DAO) شکل نوظهوری از ساختار قانونی است که هیچ نهاد حاکمیتی محوری‌ای ندارد و اعضای آن هدف مشترکی دارند تا به نفع تشکیلات عمل کنند. DAO که به واسطه علاقه‌مندان به ارزهای دیجیتال و فناوری بلاک‌چین رایج شده است، برای تصمیم‌گیری در یک رویکرد مدیریت از پایین به بالا استفاده می‌شود.  

نکات کلیدی دائو

• دائو مخفف عبارت Decentralized Autonomous Organization است.
• یک سازمان غیرمتمرکز خودگردان تشکیلاتی است که در آن دارندگان توکن در مدیریت و تصمیم‌گیری یک واحد مشارکت می‌کنند. DAO هیچ مرجع مرکزی ندارد؛ در عوض قدرت بین دارندگان توکن توزیع می‌شود و به طور جمعی رأی می‌دهند.
• همه رأی‌ها و فعالیت‌ها از طریق DAO بر روی یک بلاک‌چین منتشر می‌شوند و همه اقدامات کاربران را برای عموم قابل مشاهده می‌کنند. 
• یکی از اولین DAOها به نام The DAO، سازمانی بود که توسعه‌دهندگان برای خودکارسازی تصمیم‌ها و تسهیل تراکنش‌های ارز دیجیتال آن را ایجاد کردند.
• یک DAO باید اطمینان حاصل کند که امنیت در اولویت قرار دارد، زیرا کلاهبرداران می‌توانند سوءاستفاده کنند و میلیون‌ها دلار از پس‌انداز خزانه‌داری DAO را تخلیه کنند.

آشنایی با سازمان‌های مستقل غیرمتمرکز (DAO)

یکی از ویژگی‌های مهم ارزهای دیجیتال، غیرمتمرکز بودن آنهاست. این یعنی ارزهای دیجیتال را یک مؤسسه واحد مثل دولت یا بانک کنترل نمی‌کند، بلکه کنترل آنها بین انواع کامپیوترها، شبکه‌ها و نودها تقسیم می‌شود. در بسیاری از موارد، ارزهای مجازی از این وضعیت غیرمتمرکز برای دستیابی به سطوحی از حریم خصوصی و امنیت استفاده می‌کنند که معمولا برای ارزهای استاندارد و تراکنش‌های آنها در دسترس نیست. 

با الهام از تمرکززدایی ارزهای دیجیتال، در سال ۲۰۱۶ گروهی از توسعه‌دهندگان ایده یک سازمان مستقل غیرمتمرکز یا همان DAO را مطرح کردند.

DAO یعنی ترویج نظارت و مدیریت یک نهاد مشابه یک شرکت. در عین حال مفهوم کلیدی یک DAO فقدان مرجعیت مرکزی است. گروهی شامل رهبران و مشارکت‌کنندگان به عنوان بدنه حاکم عمل می‌کنند. 

DAO چگونه کار می‌کند؟

DAOها به شدت به قرارداد هوشمند متکی هستند. این توافق‌نامه‌های کدگذاری‌شده منطقی، تصمیم‌گیری را بر اساس فعالیت‌های اساسی روی بلاک‌چین دیکته می‌کنند. برای مثال، بر اساس نتیجه یک تصمیم، ممکن است کد خاصی برای افزایش عرضه در گردش، سوزاندن مقدار انتخابی توکن‌های ذخیره، یا صدور جوایز انتخابی برای دارندگان توکن موجود پیاده‌سازی شود.

فرآیند رأی‌گیری برای DAOها در یک بلاک‌چین ارسال می‌شود. کاربران اغلب باید بین گزینه‌های متقابل انحصاری انتخاب کنند. قدرت رأی‌گیری اغلب بین کاربران بر اساس تعداد توکن‌هایی که دارند، توزیع می‌شود. به عنوان مثال، یک کاربر که دارای ۱۰۰ توکن DAO است، قدرت رأی دادنش دو برابر کسی است که ۵۰ توکن دارد. 

تئوری پشت این عمل این است که کاربرانی که بیشتر در DAO سرمایه‌گذاری می‌کنند، انگیزه داشته باشند تا با حسن نیت عمل کنند. کاربری را تصور کنید که ۲۵ درصد از کل قدرت رأی را در اختیار دارد. این کاربر می‌تواند در خراب‌کاری شرکت کند. اما با این کار، ارزش ۲۵٪ از دارایی‌اش را به خطر می‌اندازد. 

DAOها اغلب دارای خزانه‌هایی هستند که توکن‌هایی را در خود جای می‌دهند که می‌توانند در ازای فیات صادر شوند. اعضای DAO می‌توانند در مورد نحوه استفاده از آن وجوه رأی دهند. به عنوان مثال، بعضی از DAOها با قصد کسب NFTهای نادر می‌توانند در مورد واگذاری وجوه خزانه در ازای دارایی‌ها رأی دهند.

در سال ۲۰۲۱، ConstitutionDAO با هدف خرید یک نسخه از قانون اساسی ایالات متحده تشکیل شد. هرچند که DAO نتوانست دارایی‌ای کسب کند، اما اثبات کرد که گروهی از افراد همفکر می‌توانند چنین تلاش‌هایی را دنبال کنند.

مزایای DAOها

دلایل متعددی می‌توان ذکر کرد برای این که چرا یک نهاد یا گروهی از افراد ممکن است بخواهند ساختار DAO را دنبال کنند. بعضی از مزایای این نوع مدیریت عبارتند از:

• غیرمتمرکز بودن. تصمیم‌هایی که بر سازمان تأثیر دارد، دسته جمعی گرفته می‌شوند، و این در تقابل با مدلی است که سازمان یک قدرت مرکزی دارد. در DAO به جای اینکه تمرکز بر اقدامات یک فرد (مدیر عامل) یا مجموعه کوچکی از افراد (هیئت مدیره) باشد، طیف وسیع‌تری از کاربران قدرت دارند.
• مشارکت. افرادی که در یک سازمان هستند، احتمالا زمانی احساس قدرت و ارتباط بیشتری با آن سازمان دارند که در مورد همه موضوعات دارای حق رأی باشند و بتوانند مستقیما نظر بدهند. این افراد ممکن است قدرت رأی‌شان آنقدر زیاد نباشد، اما DAO دارندگان توکن را تشویق می‌کند تا رأی بدهند، توکن‌ها را بسوزانند یا از توکن‌های خود به روش‌هایی استفاده کنند که فکر می‌کنند برای سازمان بهتر است.
• تبلیغات. در یک DAO، از طریق بلاک‌چین رأی داده می‌شود و این نظرات برای همه قابل مشاهده است. این امر باعث می‌شود که کاربران به بهترین شیوه عمل کنند، چون رأی‌شان و تصمیم‌های‌شان برای همه قابل مشاهده است. به همین جهت کاربران تشویق می‌شوند تا اقدامات‌شان به گونه‌ای باشد که اعتبارشان را بالا ببرد و اقدامی علیه سازمان انجام ندهند.
• انجمن. DAO مردم را از سراسر جهان دعوت می‌کند تا گرد هم بیایند و یک چشم‌انداز واحد ایجاد کنند. دارندگان توکن تنها با اتصال به اینترنت می‌توانند با سایر دارندگان در هر جای کره زمین ارتباط داشته باشند.

محدودیت‌های DAO

اما همه چیز DAO عالی و بی‌نقص هم نیست. راه‌اندازی یا نگهداری نادرست DAO عواقب زیادی ممکن است داشته باشد. در ادامه بعضی از محدودیت‌های ساختار DAO را ذکر می‌کنیم.

• سرعت. اگر یک مدیر عامل یک شرکت سهامی عام را هدایت کند، احتمالا فقط رأی و نظر او برای تصمیم‌گیری کافی است. اما DAO به هر کاربر فرصت رأی می‌دهد. این امر مستلزم یک دوره رأی‌گیری بسیار طولانی‌تر است، به ویژه با توجه به مناطق زمانی و اولویت‌های خارج از DAO.
• تحصیلات. مشابه مؤلفه سرعت، یک DAO مسئولیت آموزش افراد بیشتری را در رابطه با فعالیت سازمان معلق دارد. اینکه یک شرکت یا یک سازمان یک مدیرعامل با تحصیلات و روزمه مرتبط داشته باشد، کار راحت‌تری است اما دارندگان توکن DAO ممکن است سوابق تحصیلی متفاوت، خلاقیت‌های متفاوت، و دسترسی متفاوت به منابع داشته باشند. یک چالش که بین DAOها مشترک است، این است که در عین حال که DAOها مجموعه متنوعی از افراد را گرد هم می‌آورند، اما این مجموعه متنوع از افراد باید یاد بگیرند چگونه به عنوان یک واحد رشد کنند، استراتژی داشته باشند و ارتباط برقرار کنند.
• ناکارآمدی. با توجه به دو مؤلفه اول، DAOها با خطر ناکارآمدی مواجه هستند. به دلیل زمانی که برای آموزش رأی‌دهندگان، برقراری ارتباط با تازه‌واردها و توضیح استراتژی‌ها لازم است، ممکن است ناکارآمد به نظر برسد. برای DAO راحت‌تر این است که این زمان را صرف تغییر کند تا آموزش. یک DAO ممکن است به دلیل ماهیت، نیاز به هماهنگ کردن افراد خیلی زیادی داشته باشد و زمان زیادی را صرف کارهای بی‌اهمیت کند.
• امنیت. امنیت مشکلی است که همه پلتفرم‌های دیجیتالی که بر بستر بلاک‌چین هستند، با آن مواجه‌اند. یک DAO برای پیاده‌سازی به تخصص فنی قابل توجهی نیاز دارد؛ بدون آن ممکن است نحوه رأی‌گیری یا تصمیم‌گیری‌ها بی‌اعتبار شود. اعتماد ممکن است از بین برود و کاربران اگر نتوانند به ساختار اعتماد کنند، سازمان را ترک کنند. حتی با استفاده از کیف پول‌های چندامضایی یا سرد، می‌توان از DAO بهره‌برداری کرد، ذخایر خزانه را دزدید و خزانه را خالی کرد.

جدول مزایا و معایب دائو

مزایای DAO	معایب DAO
طیف وسیعی از افراد می‌توانند به طور جمعی از اطراف گرد هم آیند تا به عنوان یک سازمان واحد عمل کنند.	تصمیم‌گیری طول می‌کشد، چون تعداد شرکت‌کنندگان در رأی‌گیری بیشتر است.
افراد بیشتری در برنامه‌ریزی، استراتژی و اقدامات صاحب‌نظر هستند.	اغلب آموزش کاربران زحمت زیادی دارد، چون جمعیت رأی‌دهنده زیاد است و افراد با تحصیلات و دانش متفاوتی حضور دارند.
از آنجایی که آرای بلاک‌چین برای عموم قابل‌مشاهده است، دارندگان توکن طبیعتا انگیزه دارند تا مسئولانه‌تر عمل کنند.	به دلیل ماهیت غیرمتمرکز، رأی دادن یا جمع کردن کاربران زمان می‌برد.
اعضای DAO ممکن است برای همکاری با افراد همفکر با اهداف مشابه در یک جامعه احساس قدرت کنند.	اگر امنیت DAO به درستی حفظ نشود، سوءاستفاده‌های زیادی مثل سرقت ذخایر خزانه ممکن است رخ دهد.

آشنایی با DAO اتریوم

DAO سازمانی بود که به صورت خودگردان و غیرمتمرکز طراحی شده بود. این سازمان شکلی از صندوق سرمایه‌گذاری خطرپذیر بود که بر اساس کد اپن سورس و بدون ساختار مدیریتی یا هیئت مدیره معمولی عمل می‌کرد.

اتریوم بلاکچینی است که جنبش دائو از آنجا شروع شد.

برای اینکه دائو کاملا غیرمتمرکز شود و به هیچ دولت خاصی وابسته نباشد، از شبکه اتریوم استفاده می‌کند.

DAO در اواخر آوریل ۲۰۱۶ به لطف فروش یک ماهه توکن‌ها که بیش از ۱۵۰ میلیون دلار سرمایه جمع کرد، راه‌اندازی شد. در آن زمان، این راه‌اندازی بزرگترین کمپین جمع‌آوری سرمایه در تمام دوران‌ها بود. 

اقدامات DAO

تا ماه مه ۲۰۱۶، DAO درصد زیادی از تمام توکن‌های اتری را که تا آن زمان صادر شده بودند، در اختیار داشت (بر اساس گزارش The Economist، چهارده درصد).

با این حال، تقریبا در همان زمان، مقاله‌ای منتشر شد که به چندین آسیب‌پذیری امنیتی احتمالی پرداخت و به سرمایه‌گذاران هشدار می‌داد تا زمانی که این مسائل حل نشده است در مورد پروژه‌های سرمایه‌گذاری آتی رأی دهند.

بعدا در ژوئن ۲۰۱۶، هکرها بر اساس این آسیب‌پذیری‌ها به DAO حمله کردند. هکرها به ۳.۶ میلیون اتر دسترسی پیدا کردند که در آن زمان حدود ۵۰ میلیون دلار ارزش داشت.

این امر باعث ایجاد یک بحث گسترده و بحث‌برانگیز در میان سرمایه‌گذاران DAO شد، به طوری که برخی از افراد راه‌های مختلفی را برای مقابله با هک پیشنهاد کردند و برخی دیگر خواستار انحلال دائمی DAO شدند. این حادثه همچنین در هاردفورکینگ اتریوم که مدت کوتاهی پس از آن اتفاق افتاد، نقش مهمی داشت.

نقدهای وارده به DAO

طبق گفته مجله آی‌تریپل‌ئی اسپکتروم، DAO در برابر خطاهای برنامه‌نویسی و بردارهای حمله آسیب‌پذیر بود.

این واقعیت که سازمان در حال ترسیم قلمرو جدیدی از نظر مقررات و قوانین شرکتی بود، احتمالا این روند را آسان‌تر نمی‌کرد. پیامدهای ساختار سازمان به طور بالقوه متعدد بود: سرمایه‌گذران نگران بودند که در قبال اقدامات انجام شده توسط DAO به عنوان یک سازمان گسترده‌تر، مسئول شناخته شوند.

در ژوئیه ۲۰۱۷، کمیسیون بورس و اوراق بهادار گزارشی را منتشر کرد که مشخص کرد DAO اوراق بهادار را به شکل توکن در بلاک‌چین اتریوم فروخته است که این امر ناقض بخش‌هایی از قوانین اوراق بهادار ایالات متحده است.

تا مدت‌ها مشخص نبود که آیا DAO اوراق بهادار می‌فروشد یا نه. علاوه بر این، مسائل طولانی‌مدت در مورد نحوه عملکرد DAO در دنیای واقعی وجود داشت. سرمایه‌گذاران و پیمانکاران به طور یکسان نیاز داشتند اتر را به ارزهای فیات تبدیل کنند و این می‌توانست بر ارزش اتر تأثیر بگذارد.

به دنبال مشاجراتی که بر سر آینده DAO و هک گسترده‌ای که در اوایل تابستان اتفاق افتاد، تا پاییز ۲۰۱۶، چندین صرافی ارز دیجیتال برجسته مثل Kraken را از فهرست خارج کردند که نشان‌دهنده پایان مؤثر DAO بود که در ابتدا هم همین طور پیش‌بینی می‌شد.

سؤالات متداول