عرضه اولیه سهام چیست؟ + نحوه خرید

عرضه اولیه سهام (IPO) یکی از جذاب‌ترین فرصت‌های سرمایه‌گذاری در بازار بورس محسوب می‌شود که هم برای شرکت‌ها و هم برای سرمایه‌گذاران مزایای متعددی به همراه دارد. شرکت‌ها از طریق این فرآیند می‌توانند منابع مالی مورد نیاز خود را برای توسعه و رشد تأمین کنند، درحالی‌که سرمایه‌

گذاران نیز امکان خرید سهام با قیمت اولیه و احتمالاً کسب سود از رشد قیمتی آن را خواهند داشت.

اما آیا هر عرضه اولیه‌ای سودآور است؟ چگونه می‌توان در این فرآیند به‌درستی سرمایه گذاری کرد؟ در این مقاله از تیم ایران بروکر، علاوه بر بررسی مفهوم عرضه اولیه سهام و نحوه خرید آن، نکات کلیدی و استراتژی‌های مؤثر برای بهره‌گیری حداکثری از این فرصت را ارائه خواهیم داد.

عرضه اولیه سهام چیست؟

عرضه اولیه سهام (Initial Public Offering – IPO) فرآیندی است که در آن یک شرکت خصوصی برای اولین بار سهام خود را در بازار بورس عرضه می‌کند و از این طریق به یک شرکت عمومی تبدیل می‌شود. این اقدام به شرکت اجازه می‌دهد تا سرمایه مورد نیاز برای توسعه فعالیت‌های خود را از طریق فروش سهام به سرمایه گذاران تأمین کند.

دلایل عرضه اولیه سهام

شرکت‌ها به دلایل مختلفی اقدام به عرضه اولیه می‌کنند که از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1- تأمین مالی برای توسعه کسب‌وکار: ورود به بورس به شرکت‌ها این امکان را می‌دهد که بدون نیاز به وام‌های بانکی، سرمایه لازم برای پروژه‌های جدید، تحقیق و توسعه یا توسعه بازار را تأمین کنند.

2- افزایش اعتبار و شهرت شرکت: تبدیل شدن به یک شرکت بورسی باعث افزایش شفافیت مالی و اعتبار برند شرکت در بین سرمایه گذاران و مشتریان می‌شود.

3- نقدشوندگی بیشتر سهام شرکت: با ورود شرکت به بازار سرمایه، سهام آن قابلیت خرید و فروش در بورس را پیدا کرده و نقدشوندگی آن افزایش می‌یابد.

نحوه خرید عرضه اولیه سهام

خرید عرضه اولیه سهام در بورس ایران نیازمند طی کردن مراحل مشخصی است. سرمایه گذاران حقیقی و حقوقی می‌توانند با داشتن کد بورسی و حساب کارگزاری، در این فرایند شرکت کنند.

مراحل خرید عرضه اولیه سهام

1- دریافت کد بورسی: اولین قدم برای ورود به بورس، دریافت کد بورسی از طریق ثبت‌نام در سامانه سجام و تکمیل احراز هویت است.

2- ثبت‌نام در کارگزاری: برای خرید عرضه اولیه سهام شرکت‌ها باید در یکی از کارگزاری‌های معتبر بورس ثبت‌نام کرده و حساب معاملاتی خود را فعال کنید.

3- اطلاع از عرضه‌های اولیه: اطلاعیه‌های مربوط به عرضه اولیه سهام از طریق سایت سازمان بورس، سامانه‌های کارگزاری و شبکه‌های اجتماعی متفرقه و مرتبط با بازار بورس منتشر می‌شود.

نکته: عرضه های اولیه تنها در تاریخ خاصی و بازه زمانی مشخصی با تعداد سهام و بازه قیمتی مشخص شده امکان ثبت سفارش دارند؛ بنابراین برای خرید عرضه اولیه باید به تاریخ، ساعت، حداکثر قیمت و تعداد سهام توجه داشته باشید.

4– ثبت سفارش در سامانه معاملاتی: در زمان مشخص شده برای عرضه اولیه، باید سفارش خود را در سامانه معاملاتی کارگزاری ثبت کنید. معمولاً عرضه اولیه‌ها به روش بوک بیلدینگ انجام می‌شوند که در آن سرمایه گذاران در بازه قیمتی مشخصی پیشنهاد قیمت خود را ثبت می‌کنند.

نکته مهم برای ثبت سفارش خرید آن است که حتماً و حتماً برای آنکه عرضه اولیه به شما هم اختصاص یابد، باید در سقف قیمتی سفارش خرید خود را ثبت کنید در غیر این صورت به دلیل تقاضای بالای موجود برای خرید عرضه اولیه در سقف قیمتی، هیچ دارایی به شما نخواهد رسید.

5- تخصیص سهام: پس از پایان زمان سفارش گیری، سهام به صورت مساوی بین شرکت‌کنندگان تخصیص داده می‌شود. در صورتی که تعداد متقاضیان زیاد باشد، میزان سهامی که به هر فرد تعلق می‌گیرد کاهش می‌یابد.

6- مشاهده سهام در پرتفوی: پس از تخصیص، سهام خریداری‌شده، در پرتفوی آنلاین شما نمایش داده می‌شود و امکان فروش آن در روزهای بعدی وجود دارد.

نحوه فروش عرضه اولیه سهام

پس از خرید عرضه اولیه سهام، سرمایه گذاران می‌توانند در زمان مناسب سهام خود را بفروشند. برای فروش عرضه اولیه باید مراحل زیر را انجام دهید:

1- بررسی درصد رشد قیمت سهم: معمولاً سهام عرضه اولیه در روزهای ابتدایی رشد دارد، اما بررسی روند قیمت و تحلیل جو کلی بازار بورس می‌تواند به تصمیم‌گیری بهتر کمک کند، همچنین برای تحلیل بیشتر می‌توان شاخص صنعت آن سهم را نیز بررسی کرد.

2- ثبت سفارش فروش در کارگزاری: از طریق پنل معاملاتی کارگزاری خود، مقدار و قیمت فروش سهام را تعیین کرده و سفارش فروش را ثبت کنید.

دقت داشته باشید که اگر ارزش کل فروش شما کمتر از 500 هزار تومان باشد باید کل دارایی سهام مربوط به عرضه اولیه را بفروشید؛ زیرا حداقل مقدار برای ثبت سفارش خرید یا فروش در بازار بورس 500.000 تومان است.

3- نهایی شدن فروش و دریافت وجه: پس از انجام معامله فروش سهام عرضه اولیه، می‌توانید وجه حاصل را برداشت کنید یا برای خرید دارایی دیگری استفاده کنید. در صورت ثبت درخواست برداشت وجه، مبلغ فروش دو روز کاری بعد به حساب بانکی‌تان واریز خواهد شد.

بهترین زمان فروش عرضه اولیه

یکی از سؤالات پرتکرار افراد مبتدی در بازار بورس آن است که: «چه زمانی بهتر است عرضه اولیه را بفروشیم؟»

تصمیم‌گیری درباره زمان مناسب فروش عرضه اولیه، بستگی به میزان رشد قیمت سهام عرضه اولیه، جو کلی بازار و دیدگاه سرمایه گذاری شما دارد. در ادامه، چند عامل کلیدی که به شما کمک می‌کند زمان مناسب خروج از عرضه اولیه را تشخیص دهید، بررسی می‌کنیم.

1- فروش در اولین روزی که صف خرید عرضه اولیه شکست شد: زیرا اغلب عرضه‌های اولیه پس از ورود به بازار، همراه با صف خرید قوی رشد قیمتی زیادی را تجربه می‌کنند. بسیاری از سرمایه گذاران پس از چند روز رشد مداوم و شکسته شدن صف خرید اقدام به فروش سهم می‌کنند تا سود کوتاه‌مدت خود را حفظ کنند. در این زمان اگر جو بازار منفی باشد حتی ممکن است اصلاح قیمتی سهام عرضه اولیه ادامه‌دار شود.

2- بررسی شرایط کلی بازار بورس را بررسی کنید:

• در بازار صعودی: نگهداری عرضه اولیه برای مدت طولانی‌تر ممکن است سود بیشتری ایجاد کند.
• در بازار نزولی: ممکن است رشد عرضه اولیه متوقف شده یا حتی سهم وارد اصلاح شود، بنابراین فروش زودهنگام گزینه بهتری خواهد بود.

3- تحلیل وضعیت بنیادی شرکت:

اگر شرکت عرضه‌کننده، بنیاد قوی و چشم‌انداز رشد مناسبی داشته باشد، ممکن است نگهداری سهم برای مدت طولانی‌تر ارزشمند باشد؛ اما اگر سهم به‌صورت هیجانی رشد کرده و ارزش بنیادی آن کمتر از قیمت بازار باشد، فروش زودتر می‌تواند منطقی‌تر باشد.

به طور خلاصه برای پاسخ به «چه زمانی بهتر است عرضه اولیه را بفروشیم؟» به موارد زیر توجه کنید:

• اگر به دنبال سود کوتاه‌مدت هستید، می‌توانید پس از چند روز رشد متوالی و شکستن صف خرید، سهم را بفروشید.
• اگر قصد سرمایه گذاری بلندمدت دارید، بررسی عملکرد شرکت و شرایط بازار می‌تواند راهنمای شما باشد.
• در بازار نزولی، احتیاط بیشتری داشته باشید و از نگهداری طولانی‌مدت سهام با رشد بیش از حد خودداری کنید.

چگونه خرید خودکار عرضه اولیه را فعال کنیم؟

برای فعال‌سازی خرید خودکار عرضه اولیه، لازم است در بخش توافق‌نامه‌ها یا تعهدنامه‌های کارگزاری که در آن فعالیت دارید، توافق‌نامه خرید اعتباری عرضه اولیه را پیدا کنید و آن را تأیید نمایید. این قابلیت به شما امکان می‌دهد که عرضه‌های اولیه را بدون نیاز به ثبت سفارش دستی، به‌طور خودکار خریداری کنید.

در زمان نگارش این مقاله (اسفند 1403)، «خرید اتوماتیک عرضه اولیه آگاه» و «خرید خودکار عرضه اولیه در مفید» امکان پذیر نیست (از آنجایی که خرید خودکار عرضه اولیه در کارگزاری آگاه و مفید، در گوگل جست و جوی زیادی داشت. به طور خاص این دو کارگزاری بررسی شد)؛ اما پس از بررسی چند کارگزاری متوجه شدیم که کارگزاری فارابی این قابلیت را فعال کرده است و کاربران می‌توانند از آن استفاده کنند.

مراحل فعال‌سازی خرید آسان عرضه اولیه در کارگزاری فارابی

1- کلیک روی نام کاربری خود در پنل کارگزاری.

2- انتخاب گزینه «خرید آسان عرضه اولیه» از منوی آبشاری.

3- تأیید اطلاعیه نمایش داده شده مطابق با تصویر زیر.

جمع بندی | همه چیز درباره عرضه اولیه سهام

سرمایه گذاری در عرضه اولیه سهام راهی ساده و سودآور برای ورود به بازار بورس است. اگر تجربه معاملاتی ندارید یا با تحلیل‌های مربوط بازارهای مالی مانند تحلیل تکنیکال، تحلیل بنیادی و مدیریت سرمایه آشنا نیستید، توصیه می‌کنیم که پس از خرید عرضه اولیه تا زمانی که برای دارایی‌تان تقاضا وجود دارد و نماد عرضه اولیه صف خرید است، دارایی خود را حفظ کنید و روزی که صف خرید شکسته شد و معاملات عادی سهام آغاز شد، همان روز دارایی خود را بفروشید.

توصیه دیگر آن است که بهتر است یک پرتفوی مخصوص عرضه های اولیه داشته باشید؛ زیرا تعداد عرضه های اولیه زیاد است و اکثراً ارزش مالی زیادی ندارند و پس از گذشته مدت زمانی تعداد بالای نمادهای معاملاتی در پرتفوی شما ممکن است باعث سردرگمی شما شده و نتوانید روی دارایی‌های اصلی‌تان تمرکز کنید.