برای ارسال یا دریافت بیت کوین باید از یک کیف پول بیت کوین استفاده کنید.
اما برخلاف یک کیف پول که در دنیای واقعی از پول نقد (و کارتهای بانکی و اعتباری) شما نگهداری میکند، درواقع کیف پول بیت کوین، بیت کوینهای شما را نگه نمیدارد.
کیف پول بیت کوین یک دستگاه سخت افزاری یا یک برنامه نرم افزاری است که با ارائه اطلاعات لازم برای ایجاد تراکنشهای بیت کوین، با بلاکچین بیت کوین در تعامل است.
یک بخش از این اطلاعات را “آدرس کیف پول” “Wallet address” یا همان “آدرس” “Address” مینامند.
تراکنشهای بیت کوین در واقع انتقال بیت کوین از یک آدرس به آدرس دیگر است.
برای مثال، فرض کنید که مسعود میخواهد چند بیت کوین برای امیر بفرستد. هر یک از آنها یک کیف پول بیت کوین دارند که یک “آدرس” برای آنها ایجاد میکند.
مسعود، آدرس بیت کوین امیر را به نرم افزار کیف پول ارائه میکند و سپس کیف پول امیر از شما درخواست میکند که تراکنش را مجاز کنید.
در این درس، میخواهیم یاد بگیریم که کیف پول ارز دیجیتال چیست. البته در این مقاله درمورد کیف پول بیت کوین صحبت شده است اما همه کیف پولهای کریپتو به روشی مشابه کار میکنند.
کیف پول بیت کوین چیست؟
کیف پول بیت کوین با کیف پولهای فیزیکی کاملا تفاوت دارد. کیف پولهای بیت کوین به جای ذخیره پول، کلیدها “keys” را ذخیره میکنند.
یکی از این کلیدها به که با نام “کلید خصوصی” “private key” شناخته میشود، چیزی است که به شما امکان میدهد تا بیت کوینهای خود را به آدرس دیگری انتقال دهید.
اگر از بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال استفاده میکنید، مهم است که یاد بگیرید کیف پول چگونه کار میکند.
هنگامی که با کیف پولهای ارز دیجیتال سروکار دارید، با عباراتی مانند کلید خصوصی “Private key“، کلید عمومی “Public key“، آدرس “Address“ و عبارات بازیابی “seed phrase” مواجه میشوید.
نرم افزار کیف پول اغلب سعی میکند تا شما را از نیاز به درک این عبارات و نحوه کار آنها بینیاز کند اما درک اولیه مفاهیم کلیدی و زیربنای کیف پولهای ارز دیجیتال میتواند به شما کمک کند تا از انجام اشتباهاتی که برای شما ممکن است هزینهبردار باشد جلوگیری کنید.
در ادامه یاد میگیریم که زبان این کیف پول ارز دیجیتال چیست، درمورد چه چیزی است و چگونه کیف پولها با یکدیگر کار میکنند.
کلید خصوصی “Private key“، کلید عمومی “Public key“ و آدرس “Address“
برای ارسال و دریافت پول بهصورت آنلاین، معمولا به شماره حساب “Account number” و رمز عبور “Password” نیاز دارید.
در دنیای بیت کوین، این دو با عنوان کلید عمومی “Public key“ و کلید خصوصی “Private key“ شناخته میشوند.
بیت کوین از یک “سیستم دو کلیدی” استفاده میکند که در آن، کلید عمومی به شما امکان دریافت بیت کوین را میدهد و کلید خصوصی برای ارسال بیت کوین مورد نیاز است.
این دو کلید با فرمولهای ریاضی به یکدیگر متصل هستند.
“کلید خصوصی” یک شماره مخفی منحصر به فرد است که فقط شما، باید آن را بدانید.
کلید خصوصی درواقع حکم “امضای تایید تراکنشها” را دارد. این “امضای دیجیتال” برای ارسال بیت کوین مورد نیاز است. (برای کسب اطلاعات بیشتر درمورد “امضای دیجیتال”، مقاله بعدی را از دست ندهید).
“کلید عمومی” یک عدد طولانی است، به همین دلیل از نسخه کوتاهشده کلید عمومی استفاده میشود که خواندن آن بسیار آسانتر است.
این “فرمت فشرده” یا نسخه کوتاه شده کلید عمومی، “آدرس” نامیده میشود.
آدرس بیت کوین، رشتهای از ۲۶-۳۵ کاراکتر الفبایی است که با عدد ۱ یا ۳ یا “bc” شروع میشود.
در اینجا نمونهای از آدرس بیت کوین را میبینید:
1AYJ2fXPABrS7RXqH2dfcAMwHAXk5Nrtoc
این آدرس میتواند با QR کد نیز نشان داده شود:
QR code مخفف “Quick Response” به معنای “پاسخ سریع”، یک نمایش گرافیکی از آدرس است که میتواند توسط دوربین تلفن همراه شما خوانده شود.
زمانی که میخواهید مقداری بیت کوین برای دوستی بفرستید، از او آدرس بیت کوینش را میخواهید. این آدرس را میتوان آزادانه با افراد دیگر به اشتراک گذاشت و هرکسی میتواند برای او بیت کوین ارسال کند.
از طرف دیگر، همانطور که از نامش پیداست، کلید خصوصی باید خصوصی و بهصورت محرمانه نگه داشته شود.
اما اگر در این مورد کنجکاو هستید، نمونهای از یک کلید خصوصی را به عنوان مثال برایتان آوردهایم:
L5eb3xFcPHSoSytWm77UVgC6vRk4pNrhjQMQNwfootvYnzZQLXJh
(حالا که به کلید خصوصی دسترسی دارید لطفا خوب باشید و بیت کوینهای آن را برندارید!)
کلید خصوصی را به عنوان رمز عبوری در نظر بگیرید که به شما امکان اثبات مالکیت و خرج کردن بیت کوینهای مرتبط با آدرستان را میدهد. دقیقا مشابه نحوه استفاده رمز عبور برای دسترسی به حساب بانکیتان!
شما هرگز و تحت هیچ شرایطی، نباید کلیدهای خصوصی خود را با شخص دیگری به اشتراک بگذارید.
هیچکس نباید کلید خصوصی شما را ببینید زیرا شخصی که کلیدهای خصوصی شما را بداند میتواند مقدار موجود در آدرس کیف پول شما را کنترل کند. اگر شخصی کلید خصوصی شما را بدزدد، هیچ راهی برای اثبات اینکه بیت کوینها متعلق به شما هستند وجود ندارد.
تا اینجا نقش کلید خصوصی، کلید عمومی و آدرس را متوجه شدیم!
- “کلید عمومی” شما مانند “شماره حساب” شماست.
- “آدرس” نسخه کوتاهتری از “شماره حساب” است. شما میتوانید آدرس خود را به افراد بدهید تا برای شما بیت کوین ارسال کنند.
- کلید خصوصی شما مانند “رمز عبور” شماست که مالکیت بیت کوینهای مرتبط با یک آدرس را مشخص میکند.
فرستنده برای ارسال بیت کوین، به آدرس گیرنده نیاز دارد. هنگامی که بیت کوینها در آدرس گیرنده قرار میگیرند، گیرنده میتواند با کلیدهای خصوصی خود آنها را خرج یا برداشت کند.
کلیدها و آدرسها از کجا میآیند؟
کلید خصوصی “Private Key“
همه چیز با کلید خصوصی شروع میشود که رشتهای از اعداد تولیدشده بهصورت تصادفی هستند.
این عدد طولانی را میتوان با تبدیل به فرمت هگزادسیمال کوتاه کرد.
هگزادسیمال (Hexadecimal) یک سیستم شمارهگذاری است که در آن از ۱۶ رقم ممکن برای نمایش اعداد استفاده میشود.
۱۰ رقم اول این سیستم: ۰،۱،۲،۳،۴،۵،۶،۷،۸،۹ هستند.
۶ رقم باقیمانده با حروف A, B, C, D, E, F نشان داده میشوند که جایگزین اعداد ۱۰،۱۱،۱۲،۱۳،۱۴،۱۵ هستند.
بنابراین یک رقم هگزادسیمال میتواند ۱۶ مقدار مختلف را به جای ۱۰ رقم معمولی نشان دهد.
و این یک کلید خصوصی است. یک عدد تصادفی بزرگ در قالب هگزادسیمال!
کلید عمومی “Public key”
کلید عمومی از کلید خصوصی شما مشتق شده است.
یک دقیقه صبر کنید! کلید عمومی توسط افراد دیگر قابل مشاهده است. پس آیا به این معناست که افراد میتوانند کلید خصوصی شما را ببینند؟
خیر.
با اینکه کلید عمومی از کلید خصوصی ایجاد میشود، اما نمیتوانید برعکس کار کنید و سعی کنید کلید خصوصی را کشف کنید.
چطور؟ خب پیچیده است! الگوریتمی مبتنی بر رمزنگاری منحنی بیضوی Elliptic curve cryptography (ECC) وجود دارد که حتی اگر کلید عمومی را بدانید، مانع از کشف کلید خصوصی میشود.
اساسا کلید خصوصی شما توسط برخی محاسبات ریاضی به طور جدی محافظت میشود.
یک کلید خصوصی و یک کلید عمومی از نظر ریاضی به هم مرتبط هستند. تولید کلید عمومی از کلید خصوصی بسیار آسان است اما تولید کلید خصوصی از کلید عمومی عملا غیر ممکن است.
یک کلید خصوصی میتواند تبدیل به کلید عمومی شود اما کلید عمومی را نمیتوان دوباره به یک کلید خصوصی تبدیل کرد.
آدرس “Address”
کلید عمومی فشرده میشود تا کوتاهتر و استفاده از آن آسانتر شود.
بنابراین یک آدرس را به عنوان یک نمایش کوتاهتر و (کمی) خواناتر از کلید عمومی در نظر بگیرید.
بهطور خلاصه، کلید خصوصی تولید کننده کلید عمومی است که به نوبه خود فشرده و کوتاه شده تا آدرس عمومی را تشکیل دهد.
رابطه بین کلید خصوصی، کلید عمومی و آدرس بیت کوین در تصویر زیر نشان داده شده است:
اما هر مرحله برگشتناپذیر است.
هر مرحله به عنوان یک تابع یک طرفه در نظر گرفته میشود؛ به این معنی که معکوس کردن هر عملیات و کشف دادههای مرحله قبل برای یک کامپیوتر فوقالعاده دشوار است.
کلیدها و آدرسها چگونه تولید میشوند؟
اگر متوجه نشدهاید، باید بگوییم که همه چیز با کلید خصوصی شروع میشود. ممکن است خودتان نیز آن را امتحان کنید اما کلیدهای خصوصی معمولا توسط کیف پول بیت کوین شما تولید میشوند. احتمالا نیازی به دانستن این اطلاعات ندارید چون همه اینها در پشت صحنه انجام میشوند اما خیلی خوب است که درک سطح بالایی از این روند داشته باشید.
در اینجا چند تصویر وجود دارد که به شما در تجسم فرآیند ایجاد کلیدها (عمومی و خصوصی) و آدرس مربوطه کمک میکند.
- نرم افزار کیف پول، یک عدد تصادفی تولید میکند.
- این عدد تصادفی به کلید خصوصی تبدیل میشود.
- نرم افزار کیف پول از این کلید خصوصی برای تولید خودکار کلید عمومی استفاده میکند.
- با این کلید عمومی، یک آدرس ایجاد میشود.
- تبریک! اکنون یک آدرس کاملا جدید برای ارسال و دریافت بیت کوین دارید.
اگر کلید خصوصی خود را گم کنید چه اتفاقی میافتد؟
از دست دادن کلید خصوصی شبیه به از دست دادن پول نقد است.
آبی که ریختهشده را نمیتوان جمع کرد!
تشخیص کلید خصوصی از طریق کلید عمومی یا آدرس غیر ممکن است.
و شما برای جابجایی یا خرج کردن بیت کوینهایتان نیاز به کلید خصوصی خود دارید!
پس اگر کلید خصوصی خود را گم کنید، تمام بیت کوینهای ذخیرهشده در آدرس مرتبط با این کلید خصوصی، برای همیشه در آنجا قفل میشوند.
برای خرج کردن بیت کوینها، نیاز به یک امضای دیجیتال دارید تا مجاز به انجام تراکنش شوید و برای ایجاد امضای دیجیتال، به کلید خصوصی خود نیاز دارید.
پس اگر کلید خصوصی خود را ندارید، خبری از امضای دیجیتال نیست! در نتیجه، بدون امضای دیجیتال هیچ تراکنشی انجام نخواهد شد!
از آنجایی که کلید عمومی (نمایشداده شده در قالب آدرس) در شبکه بیت کوین برای همه قابل مشاهده است، برای اطمینان از اینکه کلید خصوصی نمیتواند با در دست داشتن کلید عمومی به دست آید از فرمولهای ریاضی پیچیدهای استفاده میشود.
با وجود اینکه این رویکرد کمی نابخشودنی است اما زمانی که دارایی شما در کیف پولتان قفل میشود، حداقل میدانید که هیچ شخص یا نهادی مانند دولت، نمیتواند بیت کوینهای شما را تصاحب کند.
تنها یک کلید خصوصی برای دسترسی به بیت کوینهای شما وجود دارد و فقط و فقط خود شما مسئول نگهداری آن هستید.
اگر آن را فراموش یا گم کردید، هیچکس دیگری به جز خودتان مقصر نیست!
خلاصه
- کلیدهای عمومی و خصوصی همیشه به صورت جفت ساخته میشوند.
- از کلید عمومی برای دریافت بیت کوین استفاده میشود.
- کلید عمومی (به دلیل طول زیاد آن) در قالبی به نام “آدرس” فشرده میشود.
- “آدرس”، مشابه شماره حساب یک حساب بانکی است.
- کلید خصوصی چیزی است که به شما اجازه میدهد دارایی مرتبط به یک آدرس را کنترل و از آن آدرس تراکنش ارسال کنید.
همانطور که متوجه شدید، برای ذخیره بیت کوین، حفظ امنیت کلیدهای خصوصی امری ضروری است.