صندوق سرمایه گذاری مختلط چیست و برای چه کسانی مناسب است؟

بازار بورس همیشه محل انتخاب‌های متنوع بوده و یکی از گزینه‌هایی موجود برای سرمایه‌گذاری، صندوق سرمایه گذاری مختلط است. این صندوق‌ها برای افرادی طراحی شده‌اند که نه به‌دنبال ریسک بالا هستند و نه می‌خواهند سرمایه خود را در مسیرهای کاملاً محافظه‌کارانه مانند صندوق های درآمد ثابت قرار دهند. اگر می‌خواهید بدانید صندوق مختلط چیست، چه انواعی دارد و کدام گزینه‌ها عملکرد بهتری ثبت کرده‌اند، این مطلب از ایران بروکر دقیقا نقطه شروعی است که به‌دنبال آن میگردید؛ پس همراه ما باشید.

صندوق سرمایه گذاری مختلط چیست؟

صندوق سرمایه گذاری مختلط (Mixed Mutual Fund)، نوعی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک است که دارایی‌های خود را به‌طور متعادل بین بازار سهام و اوراق با درآمد ثابت تقسیم می‌کند.

بر اساس مقررات سازمان بورس و اوراق بهادار ایران، این صندوق‌ها باید حداقل ۴۰ درصد و حداکثر ۶۰ درصد از دارایی‌های خود را در سهام شرکت‌های بورسی سرمایه‌گذاری کنند و مابقی را در اوراق مشارکت، سپرده‌های بانکی یا اوراق با درآمد ثابت قرار دهند. این ساختار باعث می‌شود که صندوق مختلط، ریسک کمتر نسبت به صندوق‌های سهامی، اما ریسک بیشتر نسبت به صندوق‌های درآمد ثابت داشته باشند.

بازدهی صندوق‌های مختلط از طریق افزایش ارزش واحدهای سرمایه‌گذاری (NAV) محقق می‌شود. برای سرمایه‌گذاران، این به‌معنای تمرکز بر رشد بلندمدت است. در نهایت، صندوق سرمایه گذاری مختلط برای کسانی طراحی شده که به‌دنبال تنوع‌بخشی به پرتفوی خود هستند بدون آنکه ریسک بالایی بپذیرند.

انواع صندوق های سرمایه گذاری مختلط

صندوق سرمایه گذاری مختلط در بورس ایران بر اساس نحوه معامله و استراتژی سرمایه‌گذاری به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شود. از نظر نحوه معامله، دو نوع وجود دارد:

• صندوق‌های صدور و ابطالی
• صندوق های قابل معامله (ETF)

صندوق‌های صدور و ابطالی از طریق سایت هر صندوق خریداری می‌شوند و قیمت آن‌ها بر اساس NAV روزانه محاسبه می‌شود. مراحل خرید صندوق صدور و ابطالی مختلط در تصویر زیر آورده شده است:

صندوق سرمایه گذاری قابل معامله، مانند سهام در بورس معامله می‌شود و قیمت آن لحظه‌ای تغییر می‌کند که این امر نقدشوندگی بالاتری فراهم می‌کند. مراحل خرید صندوق مختلط از نوع ETF در تصویر زیر توضیح داده شده است:

از منظر استراتژی، صندوق‌های مختلط در بورس را می‌توان به سه نوع تقسیم کرد:

• رشد و درآمد
• محافظه‌کار
• با تضمین اصل سرمایه

عملاً نام هر کدام از این صندوق‌ها استراتژی معاملاتی آن‌ها را مشخص می‌کند. صندوق‌های رشد و درآمد، تمرکز بیشتری بر سهام دارند (تا ۶۰ درصد) و برای سرمایه‌گذاران علاقه‌مند به رشد سرمایه مناسب هستند. صندوق‌های محافظه‌کار، سهم بیشتری از اوراق درآمد ثابت (تا ۶۰ درصد) را انتخاب می‌کنند تا ریسک را کاهش دهند. صندوق‌های با تضمین اصل سرمایه، شرایطی را برای حفاظت از اصل سرمایه ارائه می‌دهند که در بازار پر نوسان ایران بسیار مفید است.

بهترین صندوق های سرمایه گذاری مختلط

انتخاب بهترین صندوق مختلط در بورس ایران بستگی به معیارهایی مانند بازدهی گذشته، اندازه صندوق، مدیریت صندوق و میزان ریسک‌پذیری شما به‌عنوان سرمایه‌گذار دارد. تصویر زیر از سایت فیپیران آورده شده و بازدهی صندوق‌های مختلط را تا آبان 1404 نشان می‌دهد.

اسامی پرسودترین صندوق‌های مختلط در ایران (از یک سال گذشته تا آبان 1404) شامل:

• مشترک پارس – ETF با نماد شیبد
• مشترک آسمان خاورمیانه – ETF با نماد هیبرید
• یکم نیکوکاری آگاه
• سپهر اندیشه نوین – ETF با نماد صنوین
• نیکوکاری میراث ماندگار پاسارگاد
• مختلط کارینما
• توسعه ممتاز مفید
• نیکوکاری ایتام برکت
• اعتماد تمدن
• زیتون نماد پایا – ETF با نماد زیتون

برای انتخاب بهترین بهترین صندوق مختلط در بورس ایران، به سایت فیپیران مراجعه کنید و بازدهی ماهانه، سه‌ماهه و سالانه را مقایسه کنید. یادتان باشد، عملکرد گذشته تضمینی برای آینده نیست، اما صندوق‌هایی با سابقه طولانی معمولاً عملکردی با ثبات‌تر دارند.

صندوق های مختلط با سود ماهانه

بر اساس داده‌های سایت فیپیران، صندوق های مختلط etf از نوع تقسیم سود نبوده؛ تنها صندوق‌های صدور و ابطالی مختلط تقسیم سود دارند که هر کدام دوره تقسیم سودشان متفاوت است.

لیست صندوق های مختلط با دوره تقسیم سود در جدول زیر آورده شده است:

اطلاعات موجود در این جدول بر اساس داده‌های آذرماه 1404 (در تصویر زیر مشاهده می‌کنید) نگارش شده است؛ بنابراین احتمال دارد در آینده به این لیست افزوده شود.

مزایا و معایب سرمایه گذاری مختلط

مزایای سرمایه گذاری در صندوق مختلط به شرح زیر است:

• اولین مزیت، تنوع‌بخشی است؛ با ترکیب سهام و اوراق، ریسک کاهش می‌یابد و در دوران رکود، زیان کمتری متوجه سرمایه می‌شود.
• دومین مورد مدیریت حرفه‌ای توسط کارشناسان، نیاز به دانش تخصصی را برطرف می‌کند.
• سومین مزیت خرید صندوق مختلط، ریسک متعادل آن‌ها است که در دوران رونق بازار، بازدهی بالاتر از صندوق‌های درآمد ثابت (معمولاً ۲۵-۴۰ درصد سالانه) و در رکود، حفاظت بهتر از صندوق‌های سهامی ارائه می‌دهد.
• همچنین، معافیت مالیاتی بر سود و امکان سرمایه‌گذاری با مبالغ کم، از دیگر مزایا هستند.

می‌توان برای معایب خرید صندوق های مختلط نیز بیان کرد:

• بازدهی صندوق مختلط در بازارهای صعودی کمتر از صندوق‌های سهامی است؛ زیرا بخشی از دارایی در اوراق ثابت سرمایه‌گذاری می‌شود.
• همچنین، در شرایط تورمی شدید ایران، ممکن است این بازدهی همیشه از تورم پیشی نگیرد.

تفاوت صندوق مختلط با صندوق سهامی و درآمد ثابت

در جدول زیر به مقایسه انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری پرداخته‌شده است:

نکات مهم قبل از انتخاب صندوق مختلط

مهم‌ترین نکته قبل خرید، توجه به وضعیت کلی بازار بورس است؛ زمانی که جو کلی بازار منفی است، احتمال ریزش و اصلاح قیمت اکثر نمادهای معاملاتی وجود دارد. در نتیجه ارزش دارایی شما نیز ممکن است کاهش یابد. سپس ریسک‌پذیری خود را ارزیابی کنید؛ اگر تحمل نوسان متوسط دارید، خرید صندوق‌های مختلط برایتان مناسب خواهد بود. برای انتخاب بهترین صندوق مختلط بازدهی گذشته را در سایت فیپیران یا سایر سایت‌های مشابه بررسی کنید:

• بررسی سابقه عملکرد صندوق: حداقل عملکرد ۳ ساله را بررسی کنید. صندوقی که در دوره‌های مختلف عملکردی پایدار دارد قابل اعتمادتر است.
• تیم مدیران و تحلیلگران: صندوق‌های با مدیریت حرفه‌ای معمولاً بازدهی بهتری ارائه می‌دهند.
• حجم دارایی صندوق: صندوق‌های بزرگ‌تر (دارایی بیشتر) را بهتر می‌توان خرید یا فروخت.

ترکیب دارایی‌های صندوق را قبل از خرید بررسی کنید. برای این کار وارد سایت کدال شده، نماد صندوق را سرچ و سهام، اوراق موجود را بررسی کنید. مخصوصاً آن سهامی که درصد بیشتری از دارایی‌های صندوق را به خود اختصاص داده‌اند. به درصد سهام و اوراق ثابت توجه کنید تا بفهمید صندوق چقدر ریسکی است.

همچنین افق زمانی سرمایه گذاری خود را مشخص کنید؛ به‌عبارتی با بخشی از سرمایه خود وارد شوید که برای بلندمدت به آن نیاز ندارید. به قیمت خرید و ارزش واقعی هر واحد توجه کنید؛ هر صندوق سرمایه‌گذاری یک قیمت دارد به نام قیمت NAV ابطال که ارزش واقعی هر واحد را نشان می‌دهد. حال اگر قیمت خرید شما بیشتر از این حد باشد، عملاً در حباب مثبت (گران‌تر از ارزش واقعی) در حال خرید هستید. این امر دو مشکل ایجاد می‌کند:

1. ازآنجایی‌که قیمت معاملاتی دارای حباب مثبت است، احتمال ریزش قیمت بالاتر از حد عادی می‌شود.
2. در صورت ریزش قیمت و متعادل شدن آن شما از حد عادی بیشتر متضرر خواهید شد.

در نهایت به نوع صندوق (مثلاً تضمین اصل سرمایه) توجه کنید اگر امنیت سرمایه اولویتتان است! همچنین نوع صندوق از لحاظ صندوق ETF و غیر ETF مهم است.

کلام پایانی | صندوق مختلط در بورس مناسب چه کسانی است؟

صندوق سرمایه گذاری مختلط انتخابی مناسب برای افرادی است که می‌خواهند میان ریسک و بازدهی، تعادل برقرار کنند. ترکیب هم‌زمان سهام و اوراق باعث می‌شود در دوره‌های رونق از رشد بازار عقب نمانند و در زمان‌های منفی، فشار نوسان کمتری تحمل کنند. البته همیشه بهترین رویکرد در زمان های منفی خارج بودن از صندوق های مختلط است (مگر تضمین اصل سرمایه).

انتخاب صندوق مناسب هم وابسته به بررسی عملکرد گذشته و ترکیب دارایی است؛ معیارهایی که به‌سادگی از طریق فیپیران و گزارش‌های دوره‌ای قابل بررسی هستند. بنابراین خودتان قبل از خرید تحلیل‌های لازم را انجام دهید نه آنکه پیرو رفتار گله‌ای (انتخاب طبق حواشی بازار) باشید.