صرف سهام چیست؟ افزایش سرمایه به روش صرف سهام

تأمین مالی شرکت‌ها در بازار بورس، همواره یکی از چالش‌های اصلی مدیران و دغدغه‌های سهامداران بوده است. در میان روش‌های مختلف افزایش سرمایه، «صرف سهام» یکی از ابزارهای کمتر استفاده‌شده است و در بازار بورس ایران بسیار کم رخ می‌دهد.

«صرف سهام چیست؟» به زبان ساده صرف سهام به مازاد مبلغی گفته می‌شود که شرکت در زمان فروش سهام جدید (ناشی از افزایش سرمایه)، بیشتر از ارزش اسمی هر سهم دریافت می‌کند. در این مقاله از تیم ایران بروکر با مثال‌های عددی، به شما نشان می‌دهیم صرف سهام چیست؟ چگونه در ترازنامه ثبت می‌شود و چطور باعث تأمین مالی هوشمندانه برای شرکت‌ها می‌شود.

صرف سهام چیست؟

صرف سهام (Share Premium) به تفاوت بین قیمت فروش سهام جدید و ارزش اسمی آن گفته می‌شود. در ایران، ارزش اسمی هر سهم معمولاً 1000 ریال (معادل 100 تومان) است. اگر شرکتی سهام جدید خود را با قیمتی بالاتر از ارزش اسمی بفروشد، این مازاد قیمت به عنوان صرف سهام شناخته می‌شود.

فرض کنید شرکتی قصد دارد سهام جدیدی منتشر کند و آن‌ها را به قیمت 2500 ریال بفروشد. در این حالت:

• ارزش اسمی سهم: 1000 ریال
• قیمت فروش: 2500 ریال
• صرف سهام: 1500 ریال

این 1500 ریال اضافی به عنوان صرف سهام شناخته می‌شود.

برای کسب اطلاع در رابطه با آگهی‌های منتشرشده مربوط به افزایش سرمایه از محل صرف سهام باید به سایت کدال مراجعه کرده و نام نماد مدنظر خود را جست‌وجو کنید.

انواع افزایش سرمایه به روش صرف سهام

به طور کلی دو نوع کلی افزایش سرمایه به روش صرف سهام وجود دارد:​

• افزایش سرمایه از محل صرف سهام با حفظ حق تقدم
• افزایش سرمایه از محل صرف سهام با سلب حق تقدم

افزایش سرمایه از محل صرف سهام با حفظ حق تقدم

در روش «افزایش سرمایه از محل صرف سهام با حفظ حق تقدم»، سهامداران فعلی برای شرکت در افزایش سرمایه اولویت دارند. به هر سهامدار، به نسبت سهامی که دارد، حق تقدم خرید سهام جدید تعلق می‌گیرد. سهامداران برای استفاده از این حق، باید مبلغ تعیین‌شده (بیشتر از ارزش اسمی) را پرداخت کنند.

بیشتر بدانید: حجم مبنا در بورس چیست؟

افزایش سرمایه از محل صرف سهام با سلب حق تقدم

در این روش همان‌طور که از نامش پیداست، شرکت حق تقدم سهامداران فعلی را سلب می‌کند و سهام جدید را از طریق پذیره‌نویسی عمومی به فروش می‌رساند. این روش معمولاً سریع‌تر است، منابع مالی جدیدی را به شرکت وارد می‌کند، تا 20 درصد از آن از مالیات معاف است، همچنین سهام شناور شرکت افزایش می‌یابد.

افزایش سرمایه از محل صرف سهام با سلب حق تقدم روشی بود که دو شرکت استقلال و پرسپولیس با استفاده از آن فراِیند پذیره نویسی خود را انجام دادند.

صرف سهام در ترازنامه

صرف سهام در صورت‌های مالی و به‌ویژه در ترازنامه شرکت‌ها تحت عنوان یکی از اقلام حقوق صاحبان سهام درج می‌شود. این مبلغ به‌عنوان یک اندوخته در بخش حقوق صاحبان سهام ثبت شده و نمی‌توان از آن به‌عنوان سود قابل تقسیم استفاده کرد، مگر در موارد خاص که قانون اجازه دهد.

چگونه در افزایش سرمایه از محل صرف سهام شرکت کنیم؟

شما زمانی در یک افزایش سرمایه صرف سهام شرکت خواهید کرد که زمان برگزاری مجمع عمومی فوق العاده آن شرکت، سهامدار شرکت باشید (نیاز به حضور به‌صورت فیزیکی در محل برگزاری جلسه مجمع نیست فقط باید سهامدار شرکت باشید).

در این حالت نسبت به تعداد سهامی که قبل از برگزاری مجمع خریداری کرده بودید، با توجه به نوع روش صرف سهام می‌توانید از مزایای آن بهره‌مند شوید.

مزایای افزایش سرمایه از محل صرف سهام

افزایش سرمایه از محل صرف سهام یکی از روش‌های هوشمندانه و کارآمد برای تأمین مالی شرکت‌هاست که منافع آن هم شامل حال شرکت می‌شود و هم سهامداران را منتفع می‌کند.

در افزایش سرمایه از محل صرف سهام برای شرکت‌ها، این مزیت وجود دارد که بدون فشار بر سود انباشته یا نیاز به آورده نقدی سهامداران فعلی، سرمایه خود را افزایش داده و از محل صرف سهام، منابع لازم را برای توسعه یا بهبود ساختار مالی فراهم کنند. همچنین این روش باعث افزایش اعتبار شرکت و جذابیت آن نزد بازار می‌شود.

از سوی دیگر، سهامداران فعلی (چه خرد و چه عمده) نیز نفع زیادی می‌برند؛ چرا که در بسیاری از موارد، شرکت از محل صرف سهام به آن‌ها سهام جایزه می‌دهد، بدون اینکه درصد مالکیت‌شان کاهش یابد. به‌عبارتی، بازدهی آن‌ها افزایش پیدا می‌کند بدون اینکه بخواهند وجهی پرداخت کنند.

همچنین، بازار سرمایه نیز از این مدل افزایش سرمایه استقبال می‌کند؛ زیرا فروش سهام جدید با قیمت بالاتر از ارزش اسمی، نشان‌دهنده‌ی اعتماد بازار به ارزش واقعی سهم است و می‌تواند نشانه‌ای از عملکرد مثبت شرکت در آینده باشد.

نکته مهم این است که زمان اجرای این روش اهمیت بالایی دارد؛ افزایش سرمایه از محل صرف سهام زمانی موفقیت‌آمیز خواهد بود که شرایط کلی بازار و صنعت مثبت باشد و شرکت چشم‌انداز سودآوری و رشد قابل قبولی داشته باشد.

در مجموع، این روش هم به شرکت‌ها امکان رشد می‌دهد، هم سهامداران را منتفع می‌کند و هم برای بازار نشانه‌ای مثبت از پویایی و شفافیت مالی است.

جمع بندی صرف سهام چیست؟

شما قبل از آنکه سهام یک شرکت را خریداری کنید باید اطلاعیه‌های آن را در سایت کدال بررسی کنید تا ببینید در زمان سهامداری‌تان برای مثال شرکت قصد افزایش سرمایه دارد یا خیر. حال اگر سهام شرکتی را خریداری کردید که در حال افزایش سرمایه از محل صرف سهام بود، باید بتوانید قیمت ذاتی حق تقدم و درصد تغیر تعداد سهام را بررسی کنید (بر اساس فرمول‌های ارائه شده در این محتوا) تا در نهایت تصمیم‌گیری کنید که آیا به نفع شما هست تا در مجمع افزایش سرمایه شرکت کنید یا خیر. حتی پس از افزایش سرمایه می‌توانید راحت‌تر تصمیم بگیرید که تمایل دارید حق تقدم‌های خود را به سهام تبدیل کنید یا خیر.