انقراض پول نقد: روندی جهانی به سوی اقتصاد بدون اسکناس

گزارش جهانی پرداخت‌ها در سال 2024 تصویری شگفت‌انگیز از آینده‌ای ارائه می‌دهد که در آن پول نقد به تدریج از صحنه معاملات روزمره محو می‌شود.

این پدیده که «انقراض پول نقد» نام گرفته، نشان‌دهنده تغییری بنیادین در شیوه‌های پرداخت و مبادلات مالی در سراسر جهان است.

روند جهانی کاهش استفاده از پول نقد

داده‌های ارائه شده در این گزارش نشان می‌دهد که استفاده از پول نقد در معاملات اکثر کشورهای جهان به طور چشمگیری در حال کاهش است. این روند از سال 2019 تا 2023 ادامه داشته و پیش‌بینی می‌شود تا سال 2027 با شدت بیشتری ادامه یابد.

پیشتازان حذف پول نقد:

1. نروژ: با تنها 3% سهم پول نقد در ارزش معاملات در سال 2027، پیشرو در حرکت به سمت اقتصاد بدون پول نقد است.
2. استرالیا: پیش‌بینی می‌شود سهم پول نقد این کشور به 5% در سال 2027 کاهش یابد.
3. چین: با وجود جمعیت زیاد و تنوع جغرافیایی، انتظار می‌رود سهم پول نقد آن به 7% برسد.
4. بریتانیا: کاهش 15 درصدی از 2019 تا 2027، رسیدن به 6% سهم پول نقد.
5. ایالات متحده: کاهش 7 درصدی، رسیدن به 8% سهم پول نقد در 2027.

کشورهای در حال گذار:

1. هند: بزرگترین کاهش پیش‌بینی شده با 61 درصد کاهش از 2019 تا 2027. از 72% به 11%.
2. برزیل: کاهش 36 درصدی، از 47% در 2019 به 11% در 2027.
3. مکزیک: کاهش 37 درصدی، از 71% به 34% در همان دوره.

کشورهای با وابستگی بالا به پول نقد:

1. نیجریه: علی‌رغم کاهش 49 درصدی، همچنان 42% سهم پول نقد در 2027.
2. تایلند: کاهش 45 درصدی، از 68% به 23% در 2027.
3. ژاپن: کاهش 33 درصدی، از 64% به 31% در 2027.

عوامل موثر در این روند:

1. پیشرفت فناوری: گسترش تلفن‌های هوشمند و اپلیکیشن‌های پرداخت موبایلی.
2. زیرساخت‌های دیجیتال: بهبود سیستم‌های پرداخت آنلاین و نقطه فروش (POS).
3. سیاست‌های دولتی: تلاش برای کاهش اقتصاد سایه و بهبود شفافیت مالی.
4. تغییر رفتار مصرف‌کننده: افزایش اعتماد به پرداخت‌های الکترونیکی.
5. همه‌گیری کووید-19: تسریع روند استفاده از پرداخت‌های غیرتماسی.

چالش‌ها و نگرانی‌ها:

1. حریم خصوصی: نگرانی در مورد ردیابی تراکنش‌های مالی.
2. امنیت سایبری: افزایش خطر هک و کلاهبرداری آنلاین.
3. شکاف دیجیتالی: احتمال محرومیت گروه‌های آسیب‌پذیر از خدمات مالی.
4. وابستگی به زیرساخت‌های فنی: آسیب‌پذیری در برابر قطعی برق یا اینترنت.

تأثیرات اقتصادی و اجتماعی:

1. تغییر در سیاست‌های پولی: چالش‌های جدید برای بانک‌های مرکزی در کنترل نقدینگی.
2. مبارزه با فساد و پولشویی: افزایش شفافیت در معاملات مالی.
3. تحول در صنعت بانکداری: نیاز به بازتعریف نقش بانک‌ها در اقتصاد دیجیتال.
4. تأثیر بر اقتصاد غیررسمی: چالش برای کسب‌وکارهای کوچک و اقتصاد نقدی.

چشم‌انداز آینده:

با توجه به روند فعلی، به نظر می‌رسد که تا سال 2027، بسیاری از کشورها به مرحله‌ای خواهند رسید که پول نقد تنها بخش کوچکی از معاملات را تشکیل می‌دهد. این تحول می‌تواند منجر به ظهور اشکال جدیدی از پول، مانند ارزهای دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) شود.

نتیجه‌گیری

«انقراض پول نقد» نه تنها یک تغییر در روش پرداخت، بلکه نشان‌دهنده تحولی عمیق در ساختار اقتصادی و اجتماعی جوامع است. در حالی که این روند فرصت‌های جدیدی برای نوآوری و کارآیی ایجاد می‌کند، چالش‌های مهمی را نیز در زمینه‌های امنیت، حریم خصوصی و دسترسی برابر به خدمات مالی به همراه دارد. سیاست‌گذاران، موسسات مالی و جوامع باید برای این گذار آماده شوند تا اطمینان حاصل کنند که مزایای اقتصاد دیجیتال به طور عادلانه توزیع می‌شود و هیچ گروهی از جامعه از این تحول عقب نمی‌ماند.