حباب در فارکس چیست؟ مراحل و نحوه تشخیص حباب ها

در دنیای پر تب و تاب بازارهای مالی، گاه شاهد پدیده‌هایی هستیم که عقل و منطق را به چالش می‌کشند. حباب در فارکس، همانند توهمی فریبنده، معامله‌گران را در گردابی از سودهای آنی و امیدهای کاذب غرق می‌کنند و در نهایت، با فروپاشی ناگهانی، طعم تلخ ضرر و پشیمانی را بر جای می‌گذارند.

اما چرا تشخیص این حباب‌ها در زمان وقوع تا این اندازه دشوار است؟

پاسخ در انکار واقعیت نهفته است. در این شرایط، شور و هیجان بازار، غالب بر عقلانیت معامله‌گران شده و زمزمه‌های شک و تردید در خروش امواج خریدهای هیجانی محو می‌شود. گویی همه در طلسم سودهای بادآورده گرفتار شده‌اند و غافل از سرنوشتی گریزناپذیر به پیش می‌تازند.

با این حال، اقتصاددانان زیرکی، با واکاوی تاریخچه این پدیده‌های مالی، دریچه‌ای به سوی شناسایی مراحل شکل‌گیری حباب در فارکس گشوده‌اند. پنج مرحله‌ای که از ظهور اولیه تا سقوط نهایی، داستان تکامل حباب را روایت می‌کنند و می‌توانند راهنمایی ارزشمندی برای معامله‌گران در جهت پیشگیری از گرفتار شدن در دام این توهمات مالی باشند.

حباب در فارکس، مانند طوفانی سهمگین است که در تاریکی حرص و طمع شکل می‌گیرد و در ویرانه‌های غیر منطقی، غرق می‌شود. شناخت این پدیده و درک مراحل شکل‌‌گیری آن، گامی بلند در جهت حفظ سرمایه و اتخاذ تصمیمات آگاهانه در دنیای پر مخاطره بازارهای مالی خواهد بود.

حباب در فارکس چیست؟

به طور کل، حباب قیمتی پدیده‌ای در اقتصاد است که به معنای افزایش غیر منطقی و شدید قیمت یک کالا یا دارایی است. در این پدیده، ارزش یک کالا یا دارایی به طور غیر عادلانه و بدون دلیل موجه افزایش می‌یابد، به طوری که قیمت آن از ارزش واقعی و ذاتی آن بسیار فراتر می‌رود.

این افزایش قیمت می‌تواند ناشی از انتظارات و شایعات غیر واقعی باشد و در نهایت منجر به شکل‌ گیری یک حباب شود که در آن ارزش واقعی دارایی به طور واقعی تحت تاثیر قرار نمی‌گیرد.

حباب در فارکس زمانی اتفاق می‌افتد که قیمت یک جفت ارز به طور قابل توجهی بالاتر از ارزش ذاتی آن معامله شود. این افزایش قیمت اغلب به دلیل روانشناسی بازار است و نه عوامل بنیادی. در نهایت، حباب می‌ترکد و قیمت‌ها به سطح واقعی خود باز می‌گردند، که می‌تواند منجر به ضررهای قابل توجهی برای معامله‌گران شود.

حباب در فارکس، ذاتاً ناپایدار است و دیر یا زود خواهد ترکید. این ترکیدن، با سقوط ناگهانی قیمت‌ها همراه است و می‌تواند ضررهای هنگفتی به معامله‌گران وارد کند.

مثالی از حباب در فارکس

حباب فرانک سوئیس در سال 2015: بانک مرکزی سوئیس سقف قیمتی را برای یورو در برابر فرانک سوئیس کنار گذاشت. این امر منجر به افزایش شدید تقاضا برای فرانک سوئیس و افزایش قابل توجه ارزش آن شد. با این حال، این حباب دیری نپایید و در نهایت فرانک سوئیس به شدت سقوط کرد.

علل تشکیل حباب‌ در فارکس

• روانشناسی بازار: حباب‌ها اغلب توسط رفتار گله‌ای و ترس از دست دادن (FOMO) ایجاد می‌شوند. هنگامی که معامله‌گران می‌بینند قیمت یک دارایی در حال افزایش است، ممکن است بدون در نظر گرفتن ارزش ذاتی آن، شروع به خرید آن کنند. این امر می‌تواند منجر به افزایش بیشتر قیمت و ایجاد حباب در فارکس شود.
• عوامل خارجی: رویدادهای خارجی مانند مداخلات بانک مرکزی یا تغییرات ژئوپلیتیکی نیز می‌توانند منجر به ایجاد حباب در فارکس شوند. به عنوان مثال، سیاست‌های پولی انبساطی بانک مرکزی می‌تواند منجر به افزایش نقدینگی در بازار و افزایش تقاضا برای دارایی‌ها شود، که می‌تواند منجر به ایجاد حباب شود.

تشخیص حباب در فارکس

تشخیص حباب در فارکس دشوار است، زیرا هیچ شاخص واحدی برای شناسایی آنها وجود ندارد. با این حال، چند علامت هشدار دهنده وجود دارد که معامله‌گران می‌توانند به آنها توجه کنند، از جمله:

• افزایش سریع قیمت: اگر قیمت یک جفت ارز به سرعت و بدون هیچ دلیل بنیادی در حال افزایش باشد، ممکن است حباب باشد.
• افزایش حجم معاملات: افزایش حجم معاملات می‌تواند نشان‌ دهنده افزایش علاقه به یک جفت ارز و احتمال ایجاد حباب باشد.
• انحراف از ارزش ذاتی: اگر قیمت یک جفت ارز به طور قابل توجهی بالاتر از ارزش ذاتی آن معامله شود، ممکن است حباب باشد.

معامله در حباب‌های فارکس می‌تواند بسیار سودآور باشد، اما خطرات قابل توجهی نیز به همراه دارد. اگر حباب را به درستی تشخیص دهید و قبل از ترکیدن آن از آن خارج شوید، می‌توانید سود زیادی کسب کنید. با این حال، اگر در زمان اشتباهی وارد معامله شوید، می‌توانید ضررهای قابل توجهی متحمل شوید.

۵ مرحله شکل گیری حباب در فارکس

حباب در فارکس، پدیده‌ای آشنا در دنیای اقتصاد است. ریشه این پدیده را می‌توان در نظریه‌های مختلف اقتصادی جستجو کرد. هایمن فیلیپ مینسکی (Hyman Minsky)، اقتصاددان مشهور، در کتاب خود به نام «تثبیت یک اقتصاد ناپایدار» به بررسی این موضوع می‌پردازد و پنج مرحله را در شکل‌گیری یک حباب معرفی می‌کند.

1. جابجایی

همه چیز از یک جرقه آغاز می‌شود. در مرحله جابجایی، سرمایه‌گذاران به یک پدیده جدید، مانند فناوری نوظهور یا نرخ‌های بهره پایین، علاقه‌مند می‌شوند. این علاقه، عاملی برای افزایش تقاضا و در نتیجه رشد قیمت‌ها می‌شود.

مثال بارز جابجایی، کاهش نرخ بهره بانک مرکزی آمریکا در اوایل دهه ۲۰۰۰ است. این اقدام، بذر حباب مسکن بعدی را کاشت، چرا که وام‌های مسکن با نرخ ثابت به طرز چشمگیری ارزان‌تر شدند.

2. رونق

با ورود سرمایه‌گذاران بیشتر به بازار، شتاب رشد قیمت‌ها افزایش می‌یابد. در این مرحله، رسانه‌ها به طور گسترده به این پدیده می‌پردازند و ترس از دست دادن فرصت، افراد بیشتری را به سمت سرمایه‌گذاری سوق می‌دهد.

3. سرخوشی

در اوج سرخوشی، احتیاط به باد داده می‌شود و افراد بدون هیچ‌گونه تحلیل منطقی، به دنبال سودهای بادآورده هستند. قیمت‌ها به سطوح غیر قابل‌ باوری می‌رسند و نظریه «احمق بزرگ‌تر» بر بازار حاکم می‌شود.

حباب املاک و مستغلات ژاپن در سال ۱۹۸۹ و حباب دات‌کام در سال ۲۰۰۰، نمونه‌های بارز این مرحله هستند. در این دوره‌ها، قیمت‌ها به سطوحی رسیدند که به هیچ وجه با ارزش ذاتی دارایی‌ها همخوانی نداشت.

4. سیو سود

در این مرحله، پول هوشمند که متوجه شکننده بودن حباب می‌شود، شروع به فروش دارایی‌ها و کسب سود می‌کند. اما تخمین زمان دقیق ترکیدن حباب کار آسانی نیست.

مثال بارز سیو سود، اقدام بانک فرانسوی BNP Paribas در سال ۲۰۰۷ است. این بانک با مشاهده علائم هشدار دهنده، برداشت از سه صندوق سرمایه‌گذاری را متوقف کرد.

5. وحشت

با ترکیدن حباب، وحشت بر بازار حاکم می‌شود. قیمت‌ها به سرعت سقوط می‌کنند و سرمایه‌گذاران که با ضررهای سنگین روبرو شده‌اند، به دنبال نقد کردن دارایی‌های خود به هر قیمتی هستند.

سقوط بازار سهام در سال ۲۰۰۸ پس از ورشکستگی Lehman Brothers، نمونه‌ای از وحشت در بازارهای مالی است.

تئوری احمق بزرگتر

بر اساس این تئوری، افراد می‌توانند دارایی‌هایی را با قیمتی بالاتر از ارزش واقعی‌شان خریداری کنند، به شرطی که «احمق بزرگتری» پیدا شود که حاضر به پرداخت قیمتی بیشتر برای آن دارایی باشد.

این چرخه با ورود خریداران جدیدی که صرفاً به دنبال سود سریع هستند، شتاب می‌گیرد. آنها بدون در نظر گرفتن ارزش ذاتی دارایی، تنها به دلیل افزایش قیمت آن و هجوم خریداران دیگر، اقدام به خرید می‌کنند.

این رفتار گله‌وار، که تحت عنوان «رفتار توده‌ای» نیز شناخته می‌شود، به تشدید حباب و دور شدن قیمت‌ها از ارزش واقعی‌شان دامن می‌زند.

در این میان، نقش رسانه‌ها و افراد مشهور نیز قابل چشم‌پوشی نیست. تبلیغات و حمایت‌های بی‌جا از سوی این افراد می‌تواند سیل عظیمی از سرمایه‌گذاران ناآگاه را به سمت این بازار سرازیر کند و آتش حباب را شعله‌ورتر سازد.

اما این چرخه معیوب تا کجا ادامه خواهد یافت؟

سرانجام، زمانی فرا می‌رسد که دیگر احمق بزرگتری برای خرید دارایی با قیمتی بالاتر پیدا نمی‌شود. در این نقطه، حباب می‌ترکد و قیمت‌ها با سرعتی هولناک سقوط می‌کنند. سرمایه‌گذاران ناآگاهی که صرفاً بر موج حباب سوار شده بودند، در این سقوط آزاد متحمل ضررهای سنگینی می‌شوند.

تئوری احمق بزرگتر، یادآور این نکته مهم است که هیچ بازاری مصون از حباب نیست.

نمونه هایی از حباب در بازارهای مالی

برخلاف تصور عموم، حباب‌های قیمتی پدیده‌ای نادر و استثنایی نیستند. در واقع، در طول تاریخ شاهد نمونه‌های متعددی از این پدیده در بازارهای مختلف بوده‌ایم. در ادامه به برخی از معروف‌ترین حباب‌های قیمتی در تاریخ اشاره می‌کنیم:

شیدایی لاله (Tulipmania):

شاید تصور اینکه یک گل ساده بتواند اقتصاد یک کشور را تحت‌الشعاع قرار دهد، عجیب به نظر برسد. اما این دقیقاً همان اتفاقی بود که در هلند اوایل قرن هفدهم رخ داد. تجارت پیاز گل لاله که به طور تصادفی آغاز شده بود، به سرعت رونقی غیرقابل‌باور گرفت. ثروتمندان، این گل‌های کمیاب را به عنوان کالایی لوکس جمع‌آوری می‌کردند و با افزایش تقاضا، قیمت آن‌ها به طور نجومی بالا رفت.

در اوج این جنون، معاملات فیوچرز لاله به راه افتاد و افراد بدون هیچ‌گونه محصول واقعی، به خرید و فروش قراردادها می‌پرداختند. اما این حباب دیری نپایید و با شیوع بیماری طاعون در سال 1637، خریداران از حضور در حراجی‌ها خودداری کردند. این اتفاق، نخستین نشانه از ترکیدن حباب بود.

سقوط قیمت‌ها در هارلم آغاز شد و به سرعت به سایر شهرها نیز سرایت کرد. در یک شب، ثروت‌های بادآورده پژمرده شدند و بسیاری از سرمایه‌گذاران، طعم تلخ شکست را چشیدند.

حباب دات کام (Dot-Com):

دهه 1990، شاهد ظهور و گسترش اینترنت بود و این موضوع، تب و تاب سرمایه‌گذاری در شرکت‌های مبتنی بر اینترنت را به اوج خود رساند. «حباب دات کام» نامی است که به این پدیده در بازار سهام اطلاق می‌شود.

سرمایه‌گذاران، پول‌های خود را به امید سودهای کلان، روانه استارت‌ آپ‌های اینترنتی می‌کردند. بسیاری از این شرکت‌ها، فاقد محصول یا برنامه‌ای قابل‌ توجه بودند، اما به واسطه جو غالب و پول‌های آسان، به عرضه اولیه سهام (IPO) می‌پرداختند.

اما این حباب نیز دیر یا زود می‌بایست می‌ترکید. با افزایش نرخ بهره و مشخص شدن عدم سودآوری بسیاری از این شرکت‌ها، وحشت در میان سرمایه‌گذاران حاکم شد. بازار سهام سقوط کرد و میلیون‌ها دلار سرمایه از بین رفت.

حباب مسکن ایالات متحده: وامی که به طوفان تبدیل شد

حباب مسکن ایالات متحده در اواسط دهه 2000، بخش قابل‌ توجهی از این کشور را تحت‌الشعاع قرار داد. ریشه‌های این حباب را می‌توان تا حدی در حباب دات کام جستجو کرد. با سقوط بازار سهام، تقاضا برای خرید مسکن افزایش یافت و نرخ بهره نیز به نفع خریداران کاهش یافت.

بانک‌ها با ارائه وام‌های با نرخ قابل تنظیم (ARM) و نرخ‌های اولیه پایین، دامنه این وام‌دهی را گسترش دادند. بسیاری از افراد خانه‌هایی را خریدند که توانایی پرداخت اقساط آن را در بلندمدت نداشتند.

اما با افزایش نرخ بهره، اوضاع به سرعت دگرگون شد. بسیاری از صاحبان خانه‌ها قادر به پرداخت اقساط خود نبودند و موجی از نکول وام‌ها، بازار مسکن را به لرزه درآورد.

این حباب‌ها، تنها نمونه‌هایی از پدیده پیچیده حباب قیمتی هستند. درک این پدیده و درس‌های تاریخی آن، می‌تواند به سرمایه‌گذاران در تصمیم‌ گیری‌های آگاهانه‌تر و پرهیز از خطرات احتمالی یاری رساند.

برای مطالعه نمونه‌های بیشتری از حباب‌های قیمتی در سایت investopedia، روی این لینک کلیک کنید.

سخن پایانی

در این مقاله به مقوله حباب در فارکس و چند نمونه از آن در بازارهای جهانی پرداختیم. حباب‌ها پدیده‌ای هستند که در تمامی بازارهای مالی، چه داخلی و چه خارجی، می‌توانند رخ دهند و محدود به یک بازار خاص نیستند. پیش‌بینی دقیق زمان وقوع حباب‌ها غیرممکن است و گاه در شرایطی غیر منتظره، مانند حباب گل لاله، شاهد بروز آنها هستیم.

حباب در فارکس می‌تواند فریبنده باشد، اما معامله‌گران باید با آگاهی از خطرات، نسبت به آنها محتاط باشند. با تحقیق دقیق، مدیریت ریسک و حفظ هوش هیجانی، می‌توانید از سرمایه‌گذاری خود در برابر حباب‌های قیمتی محافظت کنید.