نوسانات بازار گاز طبیعی تحت تأثیر عوامل متعدد از عرضه و تقاضا گرفته تا رویدادهای جغرافیای سیاسی و ملاحظات زیست محیطی قرار دارند. ما در سال ۲۰۲۳ شاهد پیچیدگیهای مربوط به جهان بیثبات بودیم و چشم انداز قیمت جهانی گاز طبیعی با چالشها و نوسانات قابل توجهی مواجه شد.
گاز طبیعی چیست؟
گاز طبیعی یک ترکیب هیدروکربنی طبیعی است که اساساً شامل متان و مقادیر اندکی از سایر آلکانهای بالاتر میشود. مقادیر کمی نیز از گازهایی مانند دی اکسید کربن، نیتروژن، سولفید هیدروژن و هلیوم نیز بطور طبیعی در گاز طبیعی یافت میشوند.
گاز طبیعی یک سوخت فسیلی است که از تجزیۀ لایههای ارگانیک (که اساساً از جنس میکروارگانیسمهای دریایی هستند) تحت شرایط خلاء و حرات و فشار زیاد در عمق زمین طی میلیونها سال ایجاد میشود.
گاز طبیعی یک سوخت تطبیقپذیر است که از آن برای اهداف متخلفی استفاده میشود. این اهداف عبارتند از:
- تولید برق
- گرما و سرمای خانهها و محلهای کار
- فرآیندهای صنعتی
- سوخت بخش حمل و نقل
گاز طبیعی منبع اصلی تأمین انرژی در جهان است و پیشبینی میشود که در طی دهههای آینده نیز نقش مهمی در سبد تأمین انرژی جهان ایفا کند.
- برای گرما و سرمای منازل و محلهای کار، گاز طبیعی در یک کوره یا دیگ بخار میسوزد تا آب داغ یا بخار تولید کند.
- در فرآیندهای صنعتی، از گاز طبیعی به عنوان سوخت یا مادۀ اولیه برای تولید محصولات گوناگون از جمله کودها، پلاستیکها و فولاد استفاده میشود.
- به عنوان سوخت بخش حمل و نقل، از گاز طبیعی برای تأمین سوخت خودروها مانند اتوموبیلها، کامیونها و اتوبوسها استفاده میشود.
تجارت گاز طبیعی
معاملۀ گاز طبیعی عبارت است از خرید و فروش قراردادهای گاز طبیعی به منظور کسب سود. قراردادهای گاز طبیعی معمولاً قراردادهای آتی هستند که شامل توافقهایی برای خرید یا فروش مقدار معینی گاز طبیعی در یک تاریخ مشخص شده در آینده میشوند.
گاز طبیعی یک کالای دارای نوسان است بطوریکه نوسانات قیمتش میتواند شدید باشند. این نوسانات تجارت گاز طبیعی را ریسک دار میکند اما در عین حال میتواند بسیار سودآور نیز باشد.
چندین روش برای معاملۀ گاز طبیعی وجود دارند.
متداولترین روش برای معاملۀ قراردادهای آتی این است که آنها در بورسهایی مانند بورس کالای نیویورک (NYMEX) معامله شوند. قراردادهای آتی معمولاً شامل ۱۰، ۰۰۰ میلیون واحد حرارتی بریتانیا (MMBtu) از گاز طبیعی میشوند.
معامله گران همچنین میتوانند قراردادهای اختیار معامله (آپشن) مربوط به گاز طبیعی را معامله کنند. آپشنها این حق (و نه تعهد) را به معامله گران میدهند که مقدار مشخصی از گاز طبیعی را در قیمت تعیین شده برای آینده یا قبل از تاریخ تعیین شده برای آینده بخرند یا بفروشند.
یک روش دیگر برای معاملۀ گاز طبیعی این است که آن را از طریق قراردادهای CFD (قراردادها برای تفاوت) معامله کرد. قراردادهای CFD عبارتند از قراردادهای بین دو طرف که توافق میکنند اختلاف قیمت یک دارایی بین زمان باز شدن قرارداد و زمان بسته شدن آن را پرداخت کنند. قراردادهای CFD این امکان را به معامله گران میدهند تا بدون اجبار به تحویل فیزیکی گاز طبیعی در قیمت آن سفته بازی کنند.
معامله گاز طبیعی میتواند یک کار خطرناک و پیچیده باشد اما همزمان میتواند بسیار سودآور نیز باشد. معامله گرانی که با بازار گاز طبیعی آشنا هستند و یک استراتژی معاملاتی مناسب دارند میتوانند سودهای قابل توجهی کسب کنند.
در ادامه این عوامل را شرح میدهیم.
عوامل مؤثر بر قیمت گاز
عواملی که بیشترین تأثیر را بر قیمت گاز طبیعی دارند عبارتند از:
- عرضه و تقاضا: قیمت گاز طبیعی مانند سایر کالاها توسط عرضه و تقاضا تعیین میشود. اگر عرضه از تقاضا بیشتر شود، قیمت کاهش پیدا خواهد کرد. از طرف دیگر، اگر تقاضا بیشتر از عرضه باشد، در آن صورت قیمت افزایش خواهد داشت.
- آب و هوا: شرایط آب و هوا میتوانند تأثیر قابل توجهی بر قیمت گاز طبیعی داشته باشند. در سرمای زمستان تقاضا برای گاز طبیعی به منظور ایجاد گرما افزایش پیدا میکند که میتواند باعث افزایش قیمتها شود. اگر سرما در زمستان نسبتاً کمتر باشد در آن صورت تقاضا برای گاز طبیعی کاهش پیدا خواهد کرد که میتواند منجر به کاهش قیمت شود.
- فعالیت اقتصادی: رشد اقتصادی میتواند منجر به افزایش قیمت گاز طبیعی شود. کسب و کارها همزمان با توسعه و افزایش تولید کالاها و خدماتشان، به انرژی بیشتری از جمله گاز طبیعی نیاز پیدا میکنند. این افزایش تقاضا موجب افزایش قیمت میشود.
- نظارتهای قانونگذاری دولتی: نظارتهای قانونگذاری دولتی میتوانند بر قیمت گاز طبیعی اثر بگذارند. به عنوان مثال، اگر دولت برای کربن مالیات وضع کند، هزینۀ تولید گاز طبیعی افزایش پیدا خواهد کرد که میتواند منجر به افزایش قیمتها برای مصرفکنندگان شود.
- رویدادهای جغرافیای سیاسی: رویدادهای جغرافیای سیاسی بر قیمت گاز طبیعی اثر میگذارند. به عنوان مثال، اگر عرضه توسط یکی از تولیدکنندگان اصلی گاز طبیعی مانند روسیه دچار مشکل شود در آن صورت قیمت گاز طبیعی افزایش پیدا میکند.
علاوه بر این عوامل، قیمت گاز طبیعی تحت تأثیر عواملی مانند هزینههای حمل و نقل و نگهداری و در دسترس بودن سایر منابع انرژی مانند نفت و زغال سنگ قرار دارد.
این عوامل نیز بر قیمت گاز طبیعی تأثیر میگذارند:
- زمستان سرد: زمستان سرد میتواند باعث افزایش تقاضا برای گاز طبیعی به منظور تولید گرما شود. این افزایش تقاضا موجب افزایش قیمت میشود.
- رشد اقتصادی: رشد اقتصادی میتواند منجر به افزایش تقاضا برای گاز طبیعی از سوی کسب و کارها شود. این افزایش تقاضا موجب افزایش قیمتها میشود.
- مالیات دولت بر کربن: مالیات دولت بر کربن موجب افزایش هزینههای تولید گاز طبیعی میشود. این میتواند قیمتها برای مصرفکنندگان را افزایش دهد.
- اخلال در عرضۀ گاز طبیعی از سوی روسیه: اخلال در عرضۀ گاز طبیعی از سوی روسیه میتواند منجر به کاهش تقاضا برای گاز طبیعی شود. این میتواند منجر به افزایش قیمتها برای مصرفکنندهها در سرتاسر جهان شود.
لازم به ذکر است که قیمت گاز طبیعی میتواند پرنوسان باشد و در طی زمان تغییرات شدیدی پیدا کند زیرا بازار گاز طبیعی اساساً یک بازار پیچیده است و تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار دارد.
تحلیل قیمت جاری گاز طبیعی برای هر فاکتور
عرضه و تقاضا
عرضۀ گاز طبیعی همینک در ایالات متحده بالا است زیرا میادین گازی شیل تولید زیادی دارند. اما تقاضای داخلی در ایالات متحده و تقاضای بینالمللی برای گاز طبیعی نیز بالا هستند. زیرا بحران جهانی انرژی و تمایل به استفاده از انرژی تجدیدپذیر منجر به افزایش تقاضا برای گاز طبیعی به عنوان یک سوخت پشتیبان میشوند.
آب و هوا
پیشبینیهای هواشناسی دربارۀ زمستان آینده حاکی از آن هستند که دمای هوا در ایالات متحده پایینتر از حد میانگین خواهد بود. به این ترتیب، احتمالاً تقاضا برای گاز طبیعی به منظور ایجاد گرما افزایش خواهد داشت که منجر به افزایش قیمت میشود.
فعالیت اقتصادی
اقتصاد ایالات متحده در حال رشد است که منجر به افزایش تقاضا برای گاز طبیعی از طرف مصرفکنندهها و صاحبان کسب و کارها میشود. این نیز موجب افزایش قیمتها خواهد شد.
میزان ذخایر
میزان ذخایر گاز طبیعی اکنون پایینتر از میانگین پنج ساله است. این به دلیل افزایش تقاضا برای گاز طبیعی طی سال گذشته است. کاهش میزان ذخایر گاز طبیعی بخصوص در ماههای زمستان منجر به افزایش قیمت خواهد شد.
عوامل جغرافیای سیاسی
ادامۀ جنگ در اوکراین به بازار جهانی انرژی لطمه میزند. این امر باعث افزایش قیمت همۀ انواع انرژی از جمله گاز طبیعی خواهد شد.
نتیجه
قیمت کنونی گاز طبیعی تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار دارد. این عوامل عبارتند از عرضه و تقاضا، آب و هوا، فعالیت اقتصادی، میزان ذخایر و جغرافیای سیاسی. در مجموع، چشم انداز قیمت گاز طبیعی افزایشی است ضمن اینکه پتانسیل افزایش بیشتر قیمت در ماههای زمستان نیز وجود دارد.
تحلیل اختصاصی برای عوامل خبری در سال ۲۰۲۳
بحران انرژی جهانی
بحران جهانی انرژی موجب افزایش قیمت همۀ انواع انرژی از جمله گاز طبیعی میشود. عوامل مختلفی باعث ایجاد این بحران شدهاند از جمله جنگ در اوکراین، بهبود اقتصادی بعد از پایان شیوع بیماری همهگیری و از بین رفتن زنجیرههای عرضه.
