قیمت دلار | قیمت لحظه ای USD به تومان امروز

تاریخچه دلار

چاپ پول و ضرب سکه در آمریکا برای تبادلات مالی در دهه 1690 میلادی آغاز شد. تا پیش از استقلال آمریکا از نوعی سکه نقره‌ای متعلق به اسپانیایی‌ها برای دادوستد استفاده می‌شد. این سکه نقره، دلار (Dollar) نام داشت و نام ارز رسمی آمریکا نیز از آن نشئت گرفته است.

در روز 6 ژوئیه 1785، کنگره قاره‌ای آمریکا، چاپ پول جدید با نام دلار را به‌تصویب رساند. در سال 1792 قانون ضرب سکه در آمریکا تصویب و پس از آن ضرابخانه ایالات متحده راه‌اندازی شد و مسئولیت ضرب سکه در این کشور را بر عهده گرفت.

نوسان قیمت نقره و طلا در گذر زمان موجب شد که مدیریت قیمت دلار امریکا با چالش همراه باشد. به‌همین دلیل، ضرابخانه ایالات متحده در چند مرحله سکه‌های دلار را جمع‌آوری و ذوب کرد. سپس سکه‌های جدید با وزن کمتر ضرب و توزیع شدند.

در سال 1913، نهاد جدیدی به‌نام بانک مرکزی یا فدرال رزرو در آمریکا تأسیس شد. این نهاد در سال 1914 نخستین دلار کاغذی به‌شکل امروزی را چاپ کرد. تا به امروز، مسئولیت چاپ دلار در آمریکا بر عهده فدرال رزرو بوده است.

نقش دلار بر اقتصاد آمریکا

بسیاری از کشورهای درگیر در جنگ جهانی اول و دوم، مجبور شدند برای تأمین هزینه‌های خود اقدام به دریافت وام‌های خارجی کنند. تا پیش از دوره جنگ‌های جهانی، پوند انگلیس ارز جهان‌روا بود و مبادلات تجاری بین‌المللی بر پایه آن انجام می‌گرفت. اما در طول جنگ‌های جهانی، چون آمریکا ورود مستقیمی به جنگ نداشت، دلار امریکا از پوند انگلیس سبقت گرفت. به‌طوری‌که بیشترین تقاضا در سطح جهان متوجه دلار امریکا شد.

به‌این‌ترتیب دلار به‌عنوان ارز جهان‌روا تا به امروز موقعیت خود را حفظ کرده است. در پایان سال 2024، حدود 58 درصد ذخایر ارزی کشورهای مختلف جهان را دلار امریکا تشکیل می‌دهد. البته ناگفته نماند که میزان ذخایر ارزی مبتنی بر دلار در طول قرن 21 روند نزولی داشته است.

تا قبل از سال 1971، سیستم مالی برتون وودز در اقتصاد جهانی اجرا می‌شد. در چارچوب این سیستم مالی، کشورها موظف بودند که ارزش ارز ملی خود را در مقایسه با دلار امریکا در مقدار مشخصی تثبیت کنند. در دوره ریاست جمهوری نیکسون، آمریکا سیستم مالی برتون وودز را کنار گذاشت. در نتیجه این اتفاق، شاهد چاپ بی‌رویه دلار از سوی فدرال رزرو طی سال‌های اخیر بودیم. به اعتقاد بسیاری از کارشناسان اقتصادی، ارزش یا قیمت دلار امریکا در این مدت روند نزولی داشته است. تقاضای بالا برای دلار امریکا در سطح دنیا مهم‌ترین دلیل حفظ جایگاه این ارز است.

نقش دلار بر اقتصاد ایران

قیمت دلار در بازار آزاد یکی از متغیرهای تأثیرگذار در اقتصاد ایران است. بعضی از کارشناسان، افزایش قیمت دلار را یکی از عوامل تورم بالا در اقتصاد ایران می‌دانند. نوسان قیمت دلار روی قیمت بسیاری از کالاهای وارداتی در کشور تأثیر مستقیم دارد.

نوع روابط سیاسی ایران و آمریکا روی میزان نوسان قیمت دلار در بازار ایران تأثیرگذار است. به‌عنوان مثال، در سال‌های 1394 تا 1396 (دوره برجام)، میانگین افزایش قیمت دلار سالانه کمتر از 5 درصد بود. این در حالی است که بعد از خروج آمریکا از برجام و تشدید فشارهای اقتصادی بر ایران، قیمت دلار روند صعودی قابل‌توجهی پیدا کرد. به‌طوری‌که، قیمت دلار از محدوده 10 هزار تومان در سال 1397 به کانال 100 هزار تومان در فروردین سال 1404 رسید.

بخش اصلی معاملات دلار در بازار ایران به‌صورت رسمی در بانک‌ها و صرافی‌های زیر نظر بانک مرکزی انجام می‌شود. البته بازار سیاه هم برای مبادلات دلار در ایران وجود دارد که به‌صورت غیررسمی فعالیت می‌کند. مبادلات و قیمت دلار در بازار سیاه زیر نظر هیچ نهاد رسمی نیست و معمولا قیمت دلار در بازار سیاه تا حدی بالاتر است.

سوالات متداول