در اولین روز سال ۲۰۲۵، عرضه گاز روسیه به کشورهای اتحادیه اروپا از مسیر اوکراین به پایان می‌رسد. اپراتور انتقال گاز اوکراین اعلام کرده که روسیه هیچ جریان گازی را برای روز اول ژانویه از طریق خطوط لوله اوکراین برنامه‌ریزی نکرده است.
این پایان قراردادی پنج ساله است که در سال ۲۰۱۹ بین دو کشور که اکنون در جنگ هستند، امضا شد و به مسکو اجازه می‌داد صادرات گاز طبیعی مایع (LNG) خود را از طریق اوکراین به قاره اروپا انجام دهد. این قرارداد برای هر دو طرف سودآور بود؛ کرملین از محل صادرات و کی‌یف از محل حق ترانزیت میلیاردها دلار درآمد کسب می‌کردند.
ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهور اوکراین، اعلام کرده که قصد تمدید این قرارداد را ندارد. او تأکید کرده که این تصمیم برای کمک به اروپا در جهت قطع وابستگی به روسیه و جلوگیری از کسب «میلیاردها دلار» توسط کرملین از خون اوکراینی‌ها گرفته شده است.
قطع قدیمی‌ترین مسیر گاز روسیه به اروپا، به یک دهه روابط پرتنش با این قاره که از سال ۲۰۱۴ با الحاق شبه جزیره کریمه اوکراین آغاز شد، پایان می‌دهد. اتحادیه اروپا از زمان حمله روسیه به اوکراین در فوریه ۲۰۲۲، تلاش‌های خود را برای کاهش وابستگی به انرژی روسیه تشدید کرده است. آمار منتشرشده توسط بروکسل نشان می‌دهد که گاز روسیه در سال ۲۰۲۳ حدود ۸ درصد از کل واردات گاز این بلوک را تشکیل می‌داد، درحالی‌که این رقم در سال ۲۰۲۱ بیش از ۴۰ درصد بود.
اتحادیه اروپا به‌دنبال منابع انرژی جایگزین در قطر و ایالات متحده بوده است. این تغییر آنقدر موثر بود که گازپروم برای اولین‌بار در دو و نیم دهه گذشته، ۷ میلیارد دلار (۶/۷۳ میلیارد یورو) ضرر را ثبت کرد. بااین‌حال، علی‌رغم کاهش قابل‌توجه واردات گاز روسیه توسط بروکسل، تعدادی از کشورهای عضو اتحادیه اروپا در شرق همچنان به شدت به آن وابسته هستند.
کشورهایی مانند اتریش و اسلواکی همچنان مقدار زیادی گاز از روسیه وارد می‌کنند که حدود ۵ میلیارد یورو درآمد برای مسکو به همراه دارد. وین می‌گوید هیچ اختلالی در عرضه پیش‌بینی نمی‌شود، زیرا منابع خود را متنوع کرده و از طریق ایتالیا و آلمان، LNG وارد می‌کند و ذخایر کافی دارد.
اسلواکی نیز آماده شده و کمبودی را گزارش نکرده است، اگرچه براتیسلاوا اکنون با حدود ۱۷۷ یورو هزینه ترانزیت اضافی در مسیرهای جایگزین مواجه خواهد شد؛ زیرا گاز اکنون به‌جای شرق از غرب وارد خواهد شد.
کمیسیون اروپا در ماه دسامبر برنامه‌هایی را برای کمک به کشورهای عضو و راهنمایی آنها در مسیر جایگزینی کامل گاز روسیه منتشر کرد. بروکسل در گزارشی، چندین طرح احتمالی برای کمک به کشورهای متأثر ارائه کرده است. برخی از این طرح‌ها شامل تأمین نیازها از طریق عرضه گاز یونان، ترکیه و رومانی از مسیر ترانس-بالکان است. گاز نروژ نیز گزینه‌ای است که می‌تواند از طریق لهستان منتقل شود، درحالی‌که آلمان نیز می‌تواند در توزیع گاز در اروپای مرکزی کمک کند.
این برنامه از نظر لجستیکی دشوار است؛ زیرا نیاز به ایجاد راه‌حل‌های جایگزین برای سیستم‌هایی دارد که دهه‌ها مورد استفاده بوده‌اند. روسیه از سال ۱۹۹۱ گاز را از طریق اوکراین به اروپا منتقل می‌کرده و در اوج خود، حدود ۳۵ درصد از بازار گاز اروپا را در اختیار داشت.
نظرات کاربران