گزارش چین انالیسیس: ایرانیان سال گذشته ۴.۲ میلیارد دلار رمزارز از کشور خارج کردند

بر اساس جدیدترین گزارش شرکت تحلیل بلاکچین چین انالیسیس، در سال ۲۰۲۴ ایرانیان به طور فزاینده‌ای از ارزهای دیجیتال به عنوان ابزاری برای خروج سرمایه در میان تنش‌های ژئوپلیتیکی و بی‌ثباتی اقتصادی استفاده کرده‌اند.

این گزارش نشان می‌دهد که حجم معاملات خروجی از صرافی‌های ایرانی با ۷۰ درصد افزایش نسبت به سال قبل به ۴.۲ میلیارد دلار رسیده است. این افزایش چشمگیر در شرایطی رخ داده که ایران همچنان با محدودیت‌های گسترده مالی و عدم دسترسی به سیستم‌های بانکی جهانی مواجه است.

تحلیلگران چین انالیسیس معتقدند افزایش استفاده از صرافی‌های رمزارز ایرانی نشان‌دهنده این است که افراد و نهادهای بیشتری برای محافظت از دارایی‌های خود و دور زدن محدودیت‌های مالی به رمزارزها روی آورده‌اند. بررسی دقیق‌تر این جریان‌های خروجی نشان می‌دهد که این اقدامات لزوماً ناشی از فعالیت‌های غیرقانونی یا اقدامات دولتی نیست، بلکه بیشتر از نیاز مبرم به خروج سرمایه از کشور نشأت می‌گیرد.

در میان تمام رمزارزها، بیت کوین به دلیل ماهیت مقاوم در برابر سانسور و خودنگهداری، محبوبیت بیشتری در میان کاربران ایرانی داشته است. این افزایش استفاده از رمزارزها با رویدادهای ژئوپلیتیکی کشور همبستگی نزدیکی داشته است.

دولت ایران در واکنش به کاهش بی‌سابقه ارزش ریال و تورم ۴۰ تا ۵۰ درصدی، در دسامبر ۲۰۲۴ برداشت از صرافی‌های داخلی را به طور ناگهانی مسدود کرد. این اقدام با هدف جلوگیری از خروج سرمایه انجام شد. همزمان، تلاش‌های نظارتی جهانی باعث کاهش ۲۳ درصدی ارتباط صرافی‌های خارجی با سرویس‌های ایرانی بین سال‌های ۲۰۲۲ تا ۲۰۲۴ شده است.

طبق داده‌های چین انالیسیس، حوزه‌های تحت تحریم در سال ۲۰۲۴ مجموعاً ۱۵.۸ میلیارد دلار رمزارز دریافت کرده‌اند که ۳۹ درصد از کل جریان‌های غیرقانونی رمزارز را تشکیل می‌دهد. برخلاف سال‌های قبل، تا پایان سال ۲۰۲۴، فعالیت‌های مرتبط با تحریم‌های حوزه‌ای به تقریباً ۶۰ درصد کل فعالیت‌های مرتبط با تحریم رسید که از فعالیت‌های نهادهای منفرد پیشی گرفت.

دفتر کنترل دارایی‌های خارجی وزارت خزانه‌داری آمریکا (OFAC) در سال ۲۰۲۴ تلاش‌های خود را برای مقابله با فعالیت‌های تحریم‌شده تشدید کرد. این تلاش‌ها شامل تمرکز بر اقتصاد زمان جنگ روسیه، فعالیت‌های غیرقانونی سایبری و شبکه‌های جرایم سازمان‌یافته و همچنین افزایش استفاده ایران از رمزارزها بود.

در همین حال، روسیه و ایران هر دو به دنبال سیستم‌های پرداخت جایگزین از طریق مشارکت‌های بریکس و تجارت مبتنی بر استیبل کوین برای دور زدن تحریم‌های غربی بوده‌اند. روسیه همچنین در تغییر موضعی آشکار، در سال ۲۰۲۴ لایحه‌ای را برای قانونی کردن استخراج رمزارز و استفاده از آن برای پرداخت‌های بین‌المللی تصویب کرد.

این گزارش همچنین به تداوم فعالیت پلتفرم‌های غیرمتمرکز مانند تورنادو کش علی‌رغم تحریم‌ها اشاره می‌کند. با وجود تحریم‌های OFAC، اقدامات قانونی و دستگیری توسعه‌دهندگان آن، تورنادو کش همچنان به پردازش تراکنش‌های غیرقانونی ادامه می‌دهد. اگرچه حجم تراکنش‌ها پس از آفلاین شدن رابط وب آن تا ۹۰ درصد کاهش یافت، اما ورودی‌ها در سال ۲۰۲۴ با ۱۰۸ درصد افزایش روبرو شد.

علی‌رغم تلاش‌های نظارتی گسترده، جامعه رمزارزی همچنان راه‌های خود را برای دور زدن محدودیت‌ها پیدا می‌کند و چالش اصلی صنعت، حفظ تعادل بین رعایت قوانین و حفظ اصول غیرمتمرکز بودن و حریم خصوصی است.