دادگاه کیفری بین‌المللی (ICC) در اقدامی بی‌سابقه حکم بازداشت بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل و یواو گالانت، وزیر دفاع سابق این کشور را به اتهام جنایت جنگی و جنایت علیه بشریت در غزه صادر کرد. این تصمیم که روز پنجشنبه اعلام شد، می‌تواند محدودیت‌های گسترده‌ای را برای سفر این دو مقام اسرائیلی به ۱۲۴ کشور عضو دادگاه کیفری بین‌المللی ایجاد کند.
بر اساس این حکم، نتانیاهو و گالانت متهم به محروم کردن عمدی و آگاهانه غیرنظامیان غزه از نیازهای اساسی شامل غذا، آب، دارو، سوخت و برق شده‌اند. دولت بریتانیا که یکی از اعضای ICC است، اعلام کرده که به قانون پایبند خواهد بود، که به معنای تعهد به بازداشت این دو مقام در صورت ورود به خاک این کشور است.
کارشناسان حقوق بین‌الملل معتقدند این حکم می‌توانست با تشکیل یک کمیسیون تحقیق دولتی درباره حملات حماس در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ و وقایع پس از آن اجتناب شود. اما نتانیاهو از تشکیل چنین کمیسیونی خودداری کرد، زیرا نگران بود که تحقیقات، او را مسئول آسیب‌پذیری اسرائیل در مرگبارترین حمله تاریخ این کشور معرفی کند.
نکته قابل توجه این است که تمرکز اصلی پرونده ICC بر مسئله کمک‌های بشردوستانه است، نه نحوه حمله اسرائیل به حماس. دادگاه معتقد است استفاده از گرسنگی به عنوان یک روش جنگی غیرقابل دفاع است. از نظر استراتژیک نیز، این رویکرد اسرائیل یک شکست بزرگ محسوب میشود، زیرا به جای ایجاد شکاف بین حماس و مردم غزه، موجب افزایش نفرت در نسل جدید شده است.
اسرائیل و متحدانش، از جمله ایالات متحده، ICC را به برخورد غیرمنصفانه متهم می‌کنند. آنها معتقدند دادگاه برای کشورهایی مانند بریتانیا، آمریکا و حتی ونزوئلا انعطاف بیشتری نشان داده است. همچنین استدلال می‌کنند که ارسال کمک به غزه با توجه به احتمال سرقت آن توسط حماس، کار ساده‌ای نیست.
با این حال، چهار متخصص حقوق بین‌الملل که درباره جنگ غزه اظهارنظر کرده‌اند، معتقدند احتمالاً جنایات جنگی و جنایات علیه بشریت رخ داده است. نکته مهم اینکه همین کارشناسان بر این باورند که جدی‌ترین اتهام علیه اسرائیل، یعنی نسل‌کشی، از نظر حقوقی قابل اثبات نیست.
اگرچه انتظار نمی‌رود نتانیاهو به زودی در دادگاه لاهه حاضر شود، اما این حکم می‌تواند تأثیرات مهمی داشته باشد. احتمالاً فراخوان‌ها برای تحریم تسلیحاتی اسرائیل و تحقیقات کیفری درباره مقامات سیاسی و نظامی رده پایین‌تر افزایش خواهد یافت. این روند می‌تواند اسرائیل را بیش از پیش به سمت انزوای بین‌المللی سوق دهد.
تحلیلگران معتقدند این دقیقاً همان چیزی است که حماس در ۷ اکتبر به دنبال آن بود: تحریک اسرائیل به واکنشی که مشروعیت بین‌المللی این کشور را تخریب کند. به نظر می‌رسد نتانیاهو دقیقاً در دامی که حماس برایش گسترده بود، گرفتار شده است.
این تصمیم ICC نقطه عطفی در تاریخ روابط بین‌المللی اسرائیل محسوب میشود و می‌تواند پیامدهای گسترده‌ای برای آینده سیاسی این کشور و منطقه داشته باشد. انتظار می‌رود در روزهای آینده واکنش‌های بین‌المللی بیشتری به این حکم نشان داده شود.
نظرات کاربران