فیوچرز چیست؟ تفاوت و شباهت های فارکس و فیوچرز

فعالیت در بازارهای مالی تا حدی شبیه دریانوردی در اقیانوسی با جریان‌های غیرقابل پیش‌بینی است که گنج‌های باارزشی در قلب آن نهفته و با طوفان‌های گاه به گاه متلاطم می‌شود. با توجه به جنبه‌های مختلف مربوط به تفاوت فارکس و فیوچرز انتخاب بازار معاملاتی مناسب از بین این دو برای معامله‌گران مبتدی و باتجربه در این فضای وسیع کار آسانی نیست. هر بازار، قواعد و چشم‌انداز متمایزی داشته و فرصت‌ها، چالش‌ها و پیچیدگی خاص خود را دارد.

بازار فیوچرز، سرمایه تریدرها را در برابر نوسانات قیمت حفظ کرده و از طرفی فارکس با نقدینگی فراوان و فعالیت ۲۴ ساعته گزینه وسوسه‌کننده‌ای برای آن‌ها به نظر می‌رسد. در چنین شرایطی شناخت این بازارها و درک تفاوت‌های آن دو، برخی از ابهامات را از بین برده، دید واضح‌تری نسبت به آن‌ها پدید آورده و راه را برای تصمیم‌گیری آگاهانه هموارتر خواهد ساخت. ایران بروکر در این مقاله قصد دارد به تفاوت فارکس و فیوچرز بپردازد. به این منظور، ابتدا این دو بازار را معرفی کرده و سپس به تفاوت‌های آن دو خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.

معرفی بازار فارکس و فیوچرز

بازار فیوچرز به کمک قراردادهای آتی، به معامله‌گران و سرمایه‌گذارن این امکان را می‌دهد تا به مدیریت ریسک پرداخته و روی حرکات قیمت سرمایه‌گذاری کنند. قرارداد آتی یا فیوچرز در اصل نوعی قول یا توافق الزام‌آور بین خریدار و فروشنده است. در این توافق‌نامه، فروشنده متعهد می‌شود مقدار مشخصی از یک دارایی را با قیمت مشخص و در زمانی که از پیش تعیین شده (در تاریخی مشخص در آینده) به خریدار بفروشد و خریدار نیز برای پذیرفتن آن متعهد است. نکته جذاب این قرارداد، استانداردسازی آن است.

مهم نیست که خریدار و فروشنده کیست، آنچه که در قرارداد وضع شده (شرایط قرارداد) ثابت و شفاف است و سهولت معامله را تضمین می‌کند. این استانداردسازی، کمیت، کیفیت و زمان تحویل دارایی را مشخص می‌کند. دارایی‌هایی که در بازار فیوچرز مبادله می‌شوند تنوع زیادی دارند و از کالاهایی چون نفت، طلا و غلات گرفته تا شاخص‌های سهام و ارزهای مختلف را در بر می‌گیرند.

از سوی دیگر، بازار فارکس یک شبکه گسترده از مبادلات ارزی است. فارکس رگ حیات تجارت جهانی به شمار می‌رود و با فراهم کردن امکانات لازم برای تبدیل ارزهای مختلف، باعث رونق گرفتن معاملات و سرمایه‌گذاری بین‌المللی شده است. تصور کنید یک شرکت آمریکایی قصد خرید کالا از اروپا را داشته باشد. آن‌ها به این منظور باید دلارشان را به یورو تبدیل کنند و اینجا است که بازار فارکس به کار می‌آید. برخلاف بازار فیوچرز که معاملات آن فقط در صرافی‌های متمرکز امکان‌پذیر است، فارکس یک بازار خارج از بورس (OTC) و غیرمتمرکز به حساب می‌آید.

این یعنی معاملات فارکس دارای یک محل مرکزی نیست و معامله ارز به صورت الکترونیکی صورت می‌گیرد. همین مشخصه، تریدرهای سراسر جهان را در این بازار گرد هم آورده و حجم عظیم این معاملات، فارکس را به بزرگ‌ترین بازار مالی جهان تبدیل کرده است. قیمت‌ها در این بازار تصادفی و سلیقه‌ای نیستند بلکه عوامل مختلفی چون تنش‌های ژئوپلیتیکی، تصمیمات مربوط به سیاست‌های اقتصادی، نرخ بهره و تراز معاملات در حرکت آن نقشی تعیین‌کننده دارند. به همین دلیل هم بازار فارکس پیوسته در نوسان است و فرصت‌ها و چالش‌های زیادی را برای تریدرها ایجاد می‌کند.

جنبه‌های مختلف تفاوت فارکس و فیوچرز

بازار فیوچرز و فارکس از جنبه‌های مختلفی چون نوع عملکرد، اندازه لوریج، رگولاتوری یا قانون‌گذاری، ساعات معامله و نقدینگی با هم تفاوت دارند. در ادامه، هر یک از این تفاوت‌ها را به طور مفصل توضیح می‌دهیم.

تفاوت فارکس و فیوچرز از نظر نحوه عملکرد

عملکرد بازار فیوچرز در مفهوم مبادلات متمرکز ریشه دارد. صرافی‌های متمرکز بسترهای تنظیم‌شده‌ای هستند که خریداران و فروشندگان در آن گرد هم آمده و با هم معامله می‌کنند. صرافی‌های متمرکزی مثل بورس کالای شیکاگو (CME) یا بورس بین‌قاره‌ای (ICE) در حصول اطمینان از شفافیت و نظم معاملات نقشی محوری دارند. هر قرارداد فیوچرزی که در این صرافی‌ها معامله می‌شود، از مشخصات و شرایط تعیین‌شده پیروی کرده و به آن پایبند است. جزئیات مربوط به این شرایط مانند اندازه قرارداد، تاریخ تحویل و میزان افزایش قیمت، پیش از معامله کاملا شفاف‌سازی می‌شوند.

این استانداردهای دقیق نه تنها باعث وضوح معامله می‌شوند؛ بلکه به تریدرها کمک می‌کنند تا میزان ریسک و سود پوزیشن معاملاتی خود را ارزیابی کنند. یکی از ویژگی‌های مهم معاملات آتی یا فیوچرز، امکان پوشش ریسک است. این مشخصه به معامله‌گران و کسب‌وکارها اجازه می‌دهد تا امروز، قیمت‌ها را برای معاملات آتی قفل کرده و به این ترتیب، از نوسانات نامطلوب قیمت در امان بمانند.

در تفاوت فارکس و فیوچرز باید گفت که، بازار فارکس عملکرد کاملا متفاوتی دارد. فارکس، به جای یک بستر متمرکز، معاملات خود را در یک شبکه غیرمتمرکز و به‌هم‌پیوسته از بانک‌ها، موسسات مالی، بروکرها و تریدرهای خرده‌فروش تکمیل می‌کند. غیرمتمرکز بودن به این معنی است که هیچ مکان واحدی برای اجرای معاملات وجود ندارد. به عبارت دیگر، هیچ نهاد مستقلی، معاملات این بازار را کنترل نمی‌کند. در عوض، معاملات در ساعات مختلف شبانه‌روز، بین افرادی از سراسر جهان و به صورت الکترونیکی صورت می‌گیرند. اصل تمرکززدایی و نبودن یک نهاد کنترل‌گر باعث شده فارکس به یک بازار خارج از بورس یا به اصطلاح OTC تبدیل شود.

معاملات این بازار به جای یک صرافی متمرکز، از طریق شبکه‌ای از رایانه‌ها تسهیل می‌شود. این ساختار، نقدینگی قابل‌توجهی را به وجود می‌آورد و ورود و خروج کاربران از پوزیشن‌های معاملاتی (حتی معاملات سنگین) را با سرعت زیاد، ممکن می‌سازد. در حال حاضر، قیمت‌های بازار فارکس در قالب جفت‌ارز نمایش داده می‌شود که ارزش یک ارز نسبت به دیگری را نشان می‌دهد. برای مثال، قیمت جفت‌ارز یورو/دلار (EUR/USD) ارزش یورو را بر حسب دلار آمریکا نشان می‌دهد. تریدرها باید این مظنه‌ها را بشناسند تا بتوانند پویایی پیچیده معاملات ارزی را دنبال کنند.

تفاوت فارکس و فیوچرز از نظر لوریج / اهرم

لوریج (Leverage) یا اهرم در معاملات، یک شمشیر دولبه است. اهرم یک ابزار قدرتمند است که به تریدرها اجازه می‌دهد با یک سرمایه کوچک، معامله‌ای چندین برابر بزرگ‌تر را ایجاد کنند. در اصل، لورج از طریق مارجین به شما اجازه می‌دهد با پول کم، معامله‌ای بزرگ داشته باشید. مارجین مبلغی است که حکم پیش‌پرداخت یا وثیقه را دارد و تریدرها با ارائه آن به بروکر یا کارگزار این امتیاز را به دست می‌آورند که وارد یک پوزیشن معاملاتی چندین برابر بزرگ‌تر از سرمایه اولیه خود شوند.

در دنیای معاملات فیوچرز، لوریج یک مشخصه ذاتی برای قراردادهای آتی به شمار می‌رود. برای مثال، یک تریدر برای باز کردن یک پوزیشن معاملاتی فیوچرز، کافی است تا کسری از مبلغ کل قرارداد را واریز کند. این مبلغ همان مارجین است. مقدار مارجین مورد نیاز برای هر پوزیشن معاملاتی خاص، متفاوت بوده و توسط صرافی تعیین می‌شود. عواملی چون نوسان ارزش دارایی پایه، شرایط بازار و نقدینگی قرارداد می‌توانند روی مقدار مارجین مورد نیاز تاثیر بگذارند.

با اینکه وجود لوریج یا اهرم در معاملات فیوچرز، مشخصه قابل‌توجهی است، لازم به ذکر است که این تقویت بودجه فقط در راستای افزایش سود نیست. همان اهرمی که می‌تواند سود شما از یک پوزیشن معاملاتی را چندبرابر کند، به همان نسبت ریسک معامله را هم افزایش می‌دهد. در حقیقت، اگر بازار برخلاف پوزیشن معاملاتی شما حرکت کند، با ضرر قابل‌توجهی مواجه خواهید شد.

اما تفاوت فارکس و فیوچرز از نظر اهرم در چیست؟ بازار فارکس، با نقدینگی فراوانی که در اختیار کاربران قرار می‌دهد، سطح بالاتری از امکانات اهرمی را ارائه می‌کند. برخی از بروکرهای فارکس اهرم‌های ۱:۵۰، ۱:۱۰۰ یا حتی بالاتر را هم برای جفت‌ارزهای اصلی مثل EUR/USD و GBP/USD ارائه می‌دهند. این یعنی یک تریدر با واریز تنها هزار دلار می‌تواند یک پوزیشن معاملاتی به ارزش ۵۰ هزار یا ۱۰۰ هزار دلار را ایجاد کند.

با اینکه استفاده از اهرم‌های بالا مخصوصا برای افراد تازه‌کار وسوسه‌کننده و فریبنده به نظر می‌رسد، ریسک بسیار بالایی را هم برای معاملات به همراه خواهد داشت. در اهرم‌های بالا، کوچک‌ترین حرکت مطلوب یا نامطلوب قیمت، تاثیر قابل‌توجهی روی سود یا ضرر معامله بر جای می‌گذارد.

تریدرها با توجه به ریسک بالقوه‌ای که در حین معاملات اهرمی وجود دارد، باید در مورد ورود به این نوع معامله احتیاط بیشتری به خرج دهند. در قدم اول، باید درباره نتیجه بالقوه اهرم‌ها و مارجین مورد نیاز برای استفاده از آن شناخت پیدا کنید. اما فراتر از آن، تریدرهای فارکس باید استراتژی صحیحی را برای مدیریت ریسک به کار بگیرند.

استفاده از ابزارهایی مانند سفارش استاپ-لاس (که در صورت حرکت نامتعارف قیمت به ضرر تریدر، معامله را به صورت خودکار می‌بندد)، برای محافظت تریدر در برابر ضررهای سنگین بسیار ارزشمند هستند. همانطور که گفتیم، اهرم یا لوریج، با قدرت چند برابر ساختن سود و زیان معاملات باید به شکلی عاقلانه و همراه با یک استراتژی معاملاتی سنجیده استفاده شود.

تفاوت فارکس و فیوچرز از نظر رگولاتوری

بازارهای مالی، با وجود مبالغ هنگفتی که در آن جابجا شده و افراد متنوعی که در آن شرکت دارند به چارچوب نظارتی قدرتمندی نیاز دارند تا از عملکر شفاف، منصفانه و کارآمد آن اطمینان حاصل شود. این قوانین و رگوله‌ها، از تریدرهای منفرد حفاظت کرده و از یکپارچگی سیستم مالی به عنوان یک کل منسجم نیز حمایت می‌کنند. چشم‌انداز نظارتی، در حوزه معاملات فیوچرز به روشنی تعریف شده است. برای مثال، کمیسیون معاملات آتی کالا (CFTC) در ایالات متحده آمریکا نقشی اساسی در نظارت بر بازارهای فیوچرز دارد.

این نهاد در سال ۱۹۷۴ به منظور اطمینان یافتن از یکپارچگی قیمت‌گذاری در بازار فیوچرز، حفاظت تریدرها از دستکاری بازار و کلاهبرداری‌ها و اطمینان از سلامت مالی موسسات تجاری روی کار آمد. CFTC با وضع کردن قوانین سخت‌گیرانه درباره شیوه‌های معاملاتی، الزام شفاف‌سازی و بازرسی منظم شرکت‌های کارگزار، وظایف خود را به انجام می‌رساند.

تفاوت فارکس و فیوچرز در این بخش قابل‌توجه است. بازار فارکس ماهیتی غیرمتمرکز و جهانی داشته و نظارت بر آن چالش‌های بسیاری را به همراه دارد. هیچ نهاد حاکم جهانی و واحدی برای بازار فارکس وجود ندارد. در عوض، هر کشور یا منطقه چارچوب نظارتی خود را درباره این بازار در پیش گرفته است. برای مثال، بازار فارکس در ایالات متحده آمریکا توسط CFTC و انجمن ملی آتی (NFA) نظارت می‌شود. در بریتانیا، مرجع راهبرد امور مالی انگلستان (FCA) و در استرالیا، کمیسیون اوراق بهادار و سرمایه‌گذاری استرالیا (ASIC) بر بازار فارکس نظارت می‌کنند.

این نهادهای نظارتی استاندارهایی را برای بروکرها یا شرکت‌های کارگزاری تعریف می‌کنند تا از شفافیت قیمت‌گذاری و حفاظت تریدرها در برابر اقدامات کلاهبرداری در این بسترها اطمینان پیدا کنند. علاوه بر این، بانک‌های مرکزی نقش مهمی در قانون‌مندی بازار فارکس (بخصوص از نظر مداخلات و تصمیم‌گیری‌های مربوط به سیاست‌های پولی که روی قیمت ارزها تاثیر می‌گذارد) دارند.

با جود تفاوت فارکس و فیوچرز از منظر رگولاتوری، هدف اصلی دنبال‌شده در بخش‌های نظارتی این دو بازار مشترک است: ایجاد یک محیط معاملاتی شفاف، منصفانه و قابل‌اعتماد که از منافع تریدرهای فردی و سیستم‌های مالی بزرگ‌تر حفاظت می‌کند.

تفاوت فیوچرز و فارکس از نظر ساعات کاری و نقدینگی

دنیای تجارت جهانی گسترده است و تنوع بالایی دارد، به نحوی که بازارها در مناطق زمانی مختلف به صورت شبانه‌روزی فعالیت می‌کنند. درک تفاوت فارکس و فیوچرز از نظر ساعات کاری و میزان نقدینگی به تریدرها کمک می‌کند تا برای بهینه‌سازی استراتژی‌های خود تصمیمات آگاهانه‌تری اتخاذ کنند.

بازارهای فیوچرز، بسته به دارایی مورد معامله می‌توانند ساعات کاری متفاوتی داشته باشند. برای مثال، بازار فیوچرز کالاهای کشاورزی ممکن است در سشن‌های معاملاتی خاصی باز باشد که با ساعت کاری منطقه تولید یا مصرف این نوع کالاها مطابقت داشته باشند. این سشن‌های معاملاتی توسط صرافی‌هایی که قراردادهای فیوچرز را لیست می‌کنند تنظیم می‌شوند. لازم به ذکر است که، بازار فیوچرز مربوط به دارایی‌های دیجیتالی یا شاخص‌های جهانی ممکن است به صورت ۲۴ ساعته و هفت روز هفته در دسترس باشند و برخی دیگر از بازارهای فیوچرز ممکن است در ساعات محدودتری برقرار باشند.

این تنوع در ساعات کاری، بر روی نقدینگی بازار (که به سهولت خرید و فروش سریع دارایی بدون مواجهه با نوسانات قابل‌توجه قیمت اشاره دارد) تاثیر می‌گذارد. در ساعاتی که تعداد معاملات اوج می‌گیرند و تریدرها فعالیت بیشتری دارند، معمولا نقدینگی بالاتر است و این موضوع باعث کاهش قیمت‌های پیشنهادی و ارائه قیمت‌های کارآمدتر می‌گردد. برعکس، در ساعات خلوت، نقدینگی کاهش یافته و نوسانات قیمت بیشتر می‌شود.

تفاوت فارکس و فیوچرز از نظر ساعات کاری و نقدینگی از آنجا آغاز می‌شود که بازار فارکس با ماهیت غیرمتمرکز و جهانی خود به طور ۲۴ ساعته / ۵ روز هفته در حال فعالیت است (شنبه و یکشنبه تعطیل است). با بسته شدن یک مرکز مالی بزرگ، مرکز دیگری باز می‌شود و فرصت‌های معاملاتی به صورت مداوم در دسترس هستند. سشن‌های معاملاتی اصلی بازار فارکس شامل سشن‌های سیدنی، توکیو، لندن و نیویورک است.

هر سشن از نظر نقدینگی و نوسان، ویژگی‌های خاص خود را دارد. برای مثال، ساعات همپوشانی سشن‌های لندن و نیویورک، بیشترین حجم معاملات را رقم می‌زند و بهترین زمان برای تریدرهایی است که به دنبال نقدینگی بالا هستند. ماهیت جهانی معاملات ارزی، در کنار این واقعیت که ارز کشورهای مختلف در بازار فارکس مبادله می‌شود، فعالیت مداوم این بازار را تضمین کرده و نقدینگی بی‌نظیری را به کاربران ارائه می‌کند.

در کل، هر دو بازار فارکس و فیوچرز فرصت‌های معاملاتی خوبی را برای تریدرها فراهم می‌کنند. شناخت تفاوت فارکس و فیوچرز از نظر ساعات معاملاتی و الگوهای نقدینگی برای فعالیت در این بازارها ضروری است. این اطلاعات به تریدرها اجازه می‌دهد تا زمانبندی موثرتری برای معاملاتشان داشته باشند، به مدیریت ریسک بپردازند و از پویایی بازار برای سرمایه‌گذاری استفاده کنند.

سخن پایانی – تفاوت فیوچرز با فارکس

انتخاب بین بازار معاملات فیوچرز یا فارکس همچون انتخاب مسیر کشتیرانی در دریای وسیع بازارهای مالی است. هر دو بازار فرصت‌های منحصربه‌فردی را برای سرمایه‌گذاری ارائه می‌کنند و در عین حال چالش‌های خاص خود را به همراه دارند. شما با شناخت جنبه‌های مختلف تفاوت فارکس و فیوچرز می‌توانید مسیر روشن‌تری را برای معاملات خود ترسیم کرده و بهترین بازار را برای فعالیتتان انتخاب کنید. البته که در صورت تشخیص می‌توانید در هر دوی این بازارها فعالیت داشته باشید اما همانطور که گفتیم تفاوت‌های این دو نوع بازار روشنگر مسیر سرمایه‌گذاری شما خواهد بود. برای مطالعه بیشتر به این مقاله مراجعه کنید.

سوالات متداول درباره تفاوت فارکس و فیوچرز